اگر علوم انسانی نبود، چه می شد؟

مالک شجاعی می گوید: اگر علوم انسانی نبود، در خود فهمی و دیگری فهمی دچار لکنت بودیم. ما باید از خودمان بپرسیم به علوم انسانی چه داده ایم؟ و از آن چه گرفته ایم؟

به گزارش ووکس، مراسم رونمایی از کتاب «ایده علوم انسانی؛ تاملاتی بر تجربه ایران معاصر» که در سازمان انتشارات جهاد دانشگاهی منتشر شده با حضور مالک شجاعی و مصطفی تقوی، امروز (پنجشنبه، 27 اردیبهشت) در گوشه نقد واقع در شبستان مصلی امام خمینی(ره) برگزار شد.

مالک شجاعی، استاد فلسفه و نویسنده «ایده علوم انسانی؛ تاملاتی بر تجربه ایران معاصر»  در سخنانی با بیان اینکه ایده کتاب، در سال 1394 تا 1396 شکل گرفت، اظهار کرد: اساس این کتاب در گفت وگو با استادان درجه یک و شاخص علوم انسانی، پایه گذاری شد.

او سپس درباره ضرورت و اهمیت پرداختن به این موضوع[علوم انسانی]،  گفت: کمتر از 100 سال است که ما ایرانیان با علوم انسانی آشنا شده ایم؛ البته آنچه بزرگان و عالمان اسلام و  آنچه درباره انسان داریم، ذیل مقوله انسان شناسی جدید نمی گنجد. مشروطه ما وام دار علوم انسانی جدید است.ما باید ببینیم در این صدسالی که از آشنایی مان با علوم انسانی می گذرد این موضوع چه کارکردها و چه سوءکارکردهایی داشته است؟ و یا اساسا با کدام بزرگان و آثار دوران ساز آشنا شدیم؟

شجاعی با اشاره به نگاه های متفاوت و مخالفی  که درباره علوم انسانی وجود دارد، بیان کرد: اگر علوم انسانی نبود، در خود فهمی و دیگری فهمی دچار لکنت بودیم. ما باید از خودمان بپرسیم به علوم انسانی چه داده ایم؟ و از آن چه گرفته ایم؟ انقلاب اسلامی در دعاوی سیاسی و اجتماعی و اقتصادی  بر اساس علوم انسانی شکل گرفت است حال باید پرسید ایران پساانقلابی در علوم انسانی  و زیست بوم فرهنگی خود چه چیزی ارایه کرده یا با مقام ترجمه زدگی مواجه شده است؟

نویسنده «ایده علوم انسانی» در ادامه با توضیحی درباره کتاب خود گفت: علوم انسانی در کشورما  محتاج گفت وگو است و در این گفت وگوها باید همه جریان ها حضور  داشته باشند.

سپس مصطفی تقوی، استاد فلسفه نیز درباره اهمیت کتاب «ایده علوم انسانی» گفت: این کتاب ما را به خودآگاهی می رساند؛ اینکه وضعیت علوم انسانی در کشورمان چگونه است. باید یک نگاه از بالا پیدا کنیم که در علوم انسانی در کشور ما چه می گذرد. در این کتاب جمله ای هست که انگار با دلسوزی تمام نوشته شده است؛ اینکه از 600 مجله علمی-پژوهشی، متاسفانه به مسیله بومی نپرداخته اند.

 او سپس درباره عناصر علوم انسانی توضیح داد و گفت: باید یه یک مدل ولو ناقص و ضعیف در حوزه علوم انسانی برسیم تا بدانیم اگر بخواهیم آن را ارتقاء دهیم، چه باید بکنیم.

 انسان مستعد بازتولید تجارب هولناک خود است
 

شجاعی درباره چالش های انتشار این کتاب نیز گفت: در راه رسیدن به کار خوب، سر بریده می بینیم بی جرم و جنایت. ما در علوم انسانی، شیخ شهید داریم. فقط در تاریخ ما این اتفاق نیفتاده بلکه در تاریخ فکر و فرهنگ این وضعیت وجود دارد.

 او خاطرنشان کرد: انسان همیشه مستعد بازتولید تجارب تاریخی تلخ خود است. قبل از اتفاقات غزه می گفتند با جهانی شدن، حقوق بشر مبنا است و جرم و جنایت معنا ندارد اما غزه نشان داده که انسان مستعد باز تولید هولناک تجربه ها و جنایت ها است. شاید دردناکتر از همه  چشم بستن به ظلم و سکوت درباره آن باشد.

 این استاد دانشگاه ادامه داد: بزرگترین کارکرد علوم انسانی، شناسایی دردها و درمان های جامعه انسانی است. علوم  انسانی، طب روحانی جامعه است. حکمرانی باید در خدمت بزرگان آکادمی باشد و باید در سیاست گذاری به آکادمی مراجعه کند نه اینکه برای آکادمی خط و نشان بکشد. نباید آکادمی منفصل از حکمرانی باشد در این صورت وجود آکادمی اصراف پرهزینه فکری و اخلاقی است.

شجاعی در ادامه درباره آیین نامه جذب هییت علمی انتقاد کرد و گفت: ما در فضای علمی کشورمان مناسبت های قبیله ای کم نداریم، باید به آغاز تمدن ایرانی و اسلامی بازگردیم. کتاب من تلاش های لرزان در این حوزه بوده و تلنگر شدن به غفلت از خودپژوهی. باید به جای لعنت فرستادند به بعضی تاریکی ها و زخم زدن، تلاش کرد. تلاش کردم شمع کوچکی روشن کنم.

 باید همه حرف ها را شنید
 

مصطفی تقوی نیز  عنوان کرد: جوانان باید مسیری را که آقای شجاعی به آن توجه کرده، پیگری کنند تا شمع روشن بماند. ما باید نگاه از بالا به علوم انسانی داشته باشید.

 او خاطرنشان کرد: اگر به خودآگاهی در علوم انسانی برسیم، درباره آمار و ارقام آگاهی داشته باشیم و برای اصلاح امور تلاش کنیم.

تقوی یادآور شد: نکته اساسی در علوم انسانی و اجتماعی این است که آن ها از سنت ها نه لزوما نظریه های قدیمی، تغذیه می کند. باید علوم انسانی را توسعه دهیم، اینکه خاستگاهش کجاست؟ از کجا الهام می گیرد؟ و بعد منتقد به خاستگاه علوم انسانی باشد.

 این استاد دانشگاه تاکید کرد: باید حرف ها را شنید ولو اینکه قبول نداشته باشیم. حضرت محمد(ص) می فرماید: «قرآن را زمانه تفسیر خواهد کرد». زمانه یعنی اتفاقاتی که در جامعه می افتد. ما باید با جهان برخورد داشته باشیم.

 مصطفی تقوی در پایان سخنان خود گفت: در کشور ما فعالیت های گوناگونی متوجه علوم انسانی نشده است، باید این علم را ترویج کنیم و به بدیل هایش بیندیشیم. ما در یک وضعیت تاریخی هستیم و باید رویکرد انتقادی داشته باشیم.

 
پایان خبر ووکس