خلاصه کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی ( نویسنده پریسا گنجی )

کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی اثر پریسا گنجی، به ریشه یابی و تحلیل نظام طبقاتی پیچیده در دوره ساسانیان و ادوار پیش از آن در ایران می پردازد. این اثر با کاوش در عوامل مؤثر بر شکل گیری و تداوم این ساختار اجتماعی، خواننده را به درکی عمیق از اهمیت آن در حفظ هویت و فرهنگ ایرانی رهنمون می شود.

دوره ساسانی، یکی از درخشان ترین و تأثیرگذارترین مقاطع تاریخ ایران، بستر شکل گیری بسیاری از نهادهای اجتماعی، سیاسی و فرهنگی بود که تا قرون متمادی پس از اسلام نیز پابرجا ماندند. در این میان، نظام طبقاتی، به عنوان ستون فقرات جامعه ساسانی، نقشی محوری در سازماندهی زندگی افراد و تعیین جایگاه آنان ایفا می کرد. پریسا گنجی در این کتاب با رویکردی تحلیلی-توصیفی، نه تنها به تشریح این نظام می پردازد، بلکه ریشه های آن را در تمدن های باستانی فلات ایران و مناطق همجوار جستجو کرده و عوامل مؤثر بر تداوم آن را، از جمله نقش دین، دولت، و بزرگان، به تفصیل مورد بررسی قرار می دهد. این خلاصه جامع تلاش می کند تا ابعاد کلیدی این کتاب ارزشمند را برای پژوهشگران، دانشجویان و علاقه مندان به تاریخ ایران باستان آشکار سازد و دریچه ای نو به سوی فهم ساختارهای اجتماعی پیچیده این دوره بگشاید.

مقدمه: درک تاریخ ساسانی با محوریت نظام اجتماعی

دوره ساسانی، که بیش از چهار قرن بر پهنه وسیعی از آسیا حکمرانی کرد، نه تنها به لحاظ نظامی و سیاسی، بلکه از منظر سازماندهی اجتماعی و فرهنگی نیز دارای اهمیت فوق العاده ای است. این دوره، شاهنشاهی مقتدری را به نمایش می گذارد که توانست فرهنگ، زبان و هویت ایرانی را در برابر تهاجمات خارجی و دگرگونی های داخلی حفظ کند. یکی از مؤلفه های اساسی که در این ثبات و تداوم نقش بسزایی ایفا کرد، نظام طبقاتی حاکم بر جامعه ساسانی بود. کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی نوشته پریسا گنجی و منتشر شده توسط انتشارات فرزانگان دانشگاه، به کنکاش عمیق در همین موضوع محوری می پردازد و ابعاد مختلف آن را از ریشه ها تا تأثیرات مورد تحلیل قرار می دهد.

پریسا گنجی در این اثر، فراتر از یک توصیف ساده، به تحلیل چرایی و چگونگی شکل گیری و تداوم نظام طبقاتی در جامعه ساسانی می پردازد. او نشان می دهد که چگونه این ساختار اجتماعی، که از ادوار پیشین میراث برده بود، با حمایت های دولت و توجیهات دینی، به قانونی مدون تبدیل شد و تا پایان این سلسله قدرتمند ادامه یافت. برای دانشجویان رشته های تاریخ، جامعه شناسی، ایران شناسی و سایر علاقه مندان به تاریخ باستان، درک عمیق از این نظام حیاتی است، چرا که بسیاری از تحولات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی آن دوران، از جمله قیام های اجتماعی مانند نهضت مزدکیه، در بستر همین ساختار طبقاتی رخ داده اند. این خلاصه تحلیلی، دروازه ای است برای ورود به دنیای پیچیده جامعه ساسانی و فهم جایگاه تعیین کننده طبقات اجتماعی در آن.

کلیات و پیشینه پژوهش: مروری بر فصل اول کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی

فصل اول کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی به مقدمات و چارچوب کلی پژوهش اختصاص دارد. پریسا گنجی در این بخش، طرح مسئله اصلی، سؤالات و فرضیه های تحقیق خود را به وضوح بیان می کند. هدف از این پژوهش، کشف منشأ نظام طبقاتی و عوامل مؤثر بر شکل گیری و تداوم آن در دوران ساسانی است. او به این موضوع می پردازد که آیا نظام طبقاتی ساسانی یک نوآوری بود یا ریشه هایی در تمدن ها و فرهنگ های پیشین فلات ایران و مناطق همجوار داشت.

رویکرد تحقیق در این کتاب، توصیفی-تحلیلی است. این بدان معناست که نویسنده ضمن توصیف دقیق پدیده ها و ساختارهای اجتماعی، به تحلیل چرایی و چگونگی آن ها نیز می پردازد. روش شناسی دقیق و جامع، به پژوهشگر امکان می دهد تا به عمق موضوع نفوذ کرده و ارتباطات میان پدیده ها را کشف کند. بخش مهمی از این فصل به معرفی منابع اصلی مورد استفاده نویسنده اختصاص دارد. این منابع به چهار دسته تقسیم می شوند: منابع دوره ساسانی (مانند متون پهلوی و کتیبه ها)، منابع خارجی هم عصر ساسانیان (مانند آثار مورخان رومی و بیزانسی)، منابع دوره اسلامی (مانند تاریخ نگاران اولیه اسلامی که اطلاعات ارزشمندی درباره ساسانیان ارائه داده اند) و پژوهش های جدید (کتاب ها و مقالات معاصر). این تنوع در منابع، به تحقیق اعتبار می بخشد و نشان دهنده تلاشی جامع برای گردآوری اطلاعات از زوایای گوناگون است. نویسنده همچنین محدودیت ها و ضرورت های پژوهش خود را بیان می کند تا خواننده با چارچوب فکری و موانع احتمالی در این مسیر آشنا شود.

ریشه ها و عوامل شکل گیری نظام طبقاتی در ایران باستان (بررسی فصل دوم کتاب پریسا گنجی)

فصل دوم کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی به کاوش در ریشه های عمیق نظام طبقاتی در ایران باستان می پردازد. پریسا گنجی در این بخش، تأکید می کند که نظام طبقاتی ساسانیان پدیده ای ناگهانی یا ابتکاری نبوده، بلکه میراثی کهن از ادوار پیشین و تداوم یافته ساختارهای اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در فلات ایران بوده است. او با بررسی تمدن هایی نظیر عیلام، هخامنشیان و پارتیان، نشان می دهد که چگونه بذر تقسیم بندی های اجتماعی در این دوران ها کاشته شد.

نویسنده به بررسی تطبیقی با تمدن های همجوار و تأثیرگذار نیز می پردازد. تمدن هایی چون بین النهرین، آسیای صغیر، مصر، یونان، روم و هند، همگی دارای اشکالی از نظام طبقاتی بوده اند که هر یک به نحوی بر یکدیگر تأثیر گذاشته اند. این مقایسه تطبیقی، به خواننده کمک می کند تا نظام طبقاتی ایران را در بستر گسترده تر تمدن های باستان درک کند و از این طریق به ویژگی های منحصر به فرد آن نیز پی ببرد.

مورخان بر این باورند که تقسیم جامعه به سه یا چهار طبقه، میراث مشترک دوران هند و اروپایی است که رد پای آن را می توان در جوامع و باورهای اقوام هند و اروپایی دید.

بر اساس استدلال پریسا گنجی، در آن دوران، نظام طبقاتی برای توسعه و مدیریت کارآمد کشور ضرورت داشت. انتقال دانش و مهارت ها به صورت موروثی (پدر به فرزند) یکی از سازوکارهای این نظام بود. روحانیون علوم دینی را از اساتید و پدران خود می آموختند، پیشه وران از استادکاران خود، و مشاغل اداری و صنعتی نیز به همین منوال منتقل می شدند. در دوره ساسانی، علاوه بر سه طبقه سنتی روحانیون، ارتشیان و کشاورزان که بر اساس متون دینی مانند اوستا ترویج می شدند، طبقه دبیران (کاتبان) نیز به دلیل نیازهای اداری و خردمحوری نظام، جایگاه ویژه ای یافت. این طبقه با آموزش های سخت و تخصصی انتخاب می شدند تا به رتق و فتق امور اداری بپردازند. به اعتقاد نویسنده، همین نظام طبقاتی، به نوعی یکی از دلایل ماندگاری زبان، فرهنگ و هویت ایرانی پس از سقوط ساسانیان نیز به شمار می رود.

نقش دین و دولت در تثبیت و تداوم نظام طبقاتی ساسانی (تحلیل فصل سوم)

فصل سوم کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی به بررسی عمیق و تحلیلی از پیوند ناگسستنی دین و دولت در تثبیت و تداوم نظام طبقاتی در دوره ساسانی می پردازد. در این دوره، دین زرتشتی نه تنها به عنوان آیین رسمی دولت شناخته می شد، بلکه ابزاری قدرتمند برای مشروعیت بخشی به ساختارهای اجتماعی موجود بود. طبقه روحانیون زرتشتی، با استفاده از متون دینی مانند اوستا، به ترویج و توجیه نظام طبقاتی می پرداختند و آن را به مثابه یک نظام الهی و تقدیر شده از سوی اهورامزدا معرفی می کردند. این توجیهات دینی، به حفظ نظم و جلوگیری از هرگونه تحرک طبقاتی کمک شایانی می کرد.

هم زمان، شاهان ساسانی نیز سیاست های قاطعی را در راستای حمایت و اجرای قانون مند نظام طبقاتی به کار می بستند. این حمایت های حکومتی، به نضج گرفتن و تثبیت این نظام در جامعه کمک می کرد. پادشاهان، با اعطای امتیازات و حقوق ویژه به طبقات بالا و وضع قوانین سخت گیرانه برای حفظ مرزهای طبقاتی، جایگاه هر فرد را در جامعه تعیین می کردند. حتی ازدواج میان طبقات مختلف نیز با محدودیت های شدیدی روبرو بود.

با این حال، تاریخ ساسانی شاهد مقاطعی بود که برخی شاهان در صدد شکستن ساختار طبقاتی و کاهش نفوذ طبقات بالا برآمدند. این اقدامات معمولاً با واکنش شدید روحانیون و نجبا همراه می شد و در برخی موارد به سرنگونی آن شاهان منجر می گشت. برجسته ترین نمونه، اصلاحات قباد اول و حمایت او از نهضت مزدک بود که به دلیل ماهیت ضدطبقاتی اش، با مخالفت شدید روحانیون و اشراف مواجه شد و سرانجام به عزل موقت قباد از سلطنت انجامید. این حوادث به وضوح نشان می دهد که تا چه حد دین و دولت در هم تنیده شده و چگونه این اتحاد، ستون فقرات نظام طبقاتی ساسانی را تشکیل می داد.

جایگاه و اقدامات بزرگان و نجبا در حفظ طبقات اجتماعی (بررسی فصل چهارم)

فصل چهارم کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی به طور خاص بر نقش و جایگاه طبقات بالای جامعه ساسانی تمرکز دارد و تأثیر آن ها را در تداوم و تحکیم نظام طبقاتی تحلیل می کند. پریسا گنجی در این بخش، به معرفی دقیق ارتشتاران، ویسپوهران، بزرگان و آزادان (آزادگان) می پردازد.

• ارتشتاران: این طبقه شامل جنگجویان و نظامیان بود که مسئولیت اصلی دفاع از کشور و گسترش قلمرو ساسانیان را بر عهده داشتند. آن ها از جایگاه بسیار والایی در جامعه برخوردار بودند و اغلب از خاندان های بزرگ و نجبا انتخاب می شدند. مهارت های نظامی و شجاعت آن ها ضامن بقای شاهنشاهی بود.
• ویسپوهران: این گروه شامل خاندان های بزرگ و اشرافی بودند که صاحب زمین های وسیع و ثروت فراوان بودند. آن ها نقش مهمی در اداره مناطق مختلف کشور، جمع آوری مالیات و تأمین قوای نظامی ایفا می کردند. نفوذ و قدرت آن ها در تصمیم گیری های سیاسی و اقتصادی شاهنشاهی غیرقابل انکار بود.
• بزرگان: این عنوان به طور کلی برای اشاره به اشراف و نخبگان جامعه استفاده می شد که شامل مقامات عالی رتبه دولتی، قضایی و اداری نیز می شدند. آن ها به عنوان مشاوران شاه، وزرا و مدیران اصلی کشور عمل می کردند و دانش و تجربه خود را در جهت پیشبرد اهداف شاهنشاهی به کار می گرفتند.
• آزادان (آزادگان): این طبقه شامل زمین داران کوچک تر و افراد دارای جایگاه ممتاز اجتماعی بودند که اگرچه به اندازه ویسپوهران قدرتمند نبودند، اما از امتیازات ویژه ای برخوردار بودند و اغلب نقش مهمی در ارتش (به ویژه سواره نظام) و دیوان سالاری ایفا می کردند. دهقانان، که در دوران خسرو انوشیروان اهمیت یافتند، نیز بخشی از این گروه یا مرتبط با آن بودند.

یکی از نکات کمتر پوشش داده شده در بررسی های عمومی، جایگاه و نقش زنان در سلسله مراتب نظام طبقاتی عهد ساسانی است که نویسنده به آن می پردازد. اگرچه زنان در بیشتر دوران ها از قدرت سیاسی مستقیم محروم بودند، اما زنان خاندان سلطنتی و اشراف، می توانستند از طریق روابط خانوادگی، ثروت و نفوذ اجتماعی، تأثیر قابل توجهی بر امور داشته باشند. برخی منابع نیز به نقش زنان در مدیریت املاک و تربیت فرزندان (به ویژه پسران برای مناصب آینده) اشاره دارند.

این طبقات بالا، با حفظ امتیازات خود، مشارکت فعال در ارتش، دیوان سالاری و مدیریت اقتصادی، و همچنین ازدواج های درون گروهی، به تداوم و تحکیم نظام طبقاتی ساسانی کمک می کردند. آن ها حافظ سنت ها، مذهب زرتشتی و ساختارهای قدرت بودند و هرگونه تلاش برای برهم زدن این نظم را به شدت محکوم می کردند. بخش هایی از کتاب نشان می دهد که چگونه قدرت و نفوذ این نجبا، حتی گاهی از شاه نیز فراتر می رفت و می توانست به چالش هایی برای اقتدار مرکزی منجر شود.

نمادگرایی رنگ در تبیین طبقات اجتماعی ساسانی (تحلیل فصل پنجم)

فصل پنجم کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی به یکی از جنبه های جذاب و کمتر شناخته شده نظام طبقاتی ساسانی، یعنی نقش نمادین رنگ ها، می پردازد. پریسا گنجی در این بخش، کارکرد ویژه رنگ ها را به عنوان یکی از آشکارترین نمادهای جامعه سه بخشی هند و اروپاییان مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد و نشان می دهد که چگونه این نمادگرایی در جامعه ساسانی نمود یافته است.

بر اساس سنت های کهن هند و اروپایی، جامعه به سه طبقه اصلی تقسیم می شد: روحانیون، جنگجویان و تولیدکنندگان (کشاورزان، دامپروران). هر یک از این طبقات با یک رنگ خاص نمادین مرتبط بود که وظایف و نقش های آن ها را بازتاب می داد.

• سفید برای روحانیون: رنگ سفید که نماد پاکی، خلوص، معنویت و دانش بود، به طبقه روحانیون زرتشتی اختصاص داشت. این رنگ بیانگر وظایف مذهبی، تعلیم و تربیت دینی و حفظ اخلاق جامعه توسط آن ها بود. حتی خود زرتشت نیز در نقاشی ها و توصیفات با لباس سفید به تصویر کشیده شده است که تأکیدی بر این ارتباط نمادین است.
• قرمز برای جنگجویان: رنگ قرمز که نماد شجاعت، خون، قدرت و دلاوری بود، به طبقه ارتشتاران (جنگجویان) تعلق داشت. این رنگ بیانگر نقش آن ها در نبردها، دفاع از مرزها و گسترش قلمرو شاهنشاهی بود.
• آبی/سبز برای کشاورزان و دامپروران: در ابتدا رنگ آبی، که نماد طبیعت، باروری و زندگی بود، به کشاورزان و دامپروران اختصاص داشت. این رنگ ارتباط آن ها با زمین و تولید غذا را نشان می داد. بعدها در ایران، این رنگ به سبز تغییر یافت، اما همچنان معنای اصلی خود را حفظ کرد و به طبقه تولیدکننده، شامل کشاورزان، صنعتگران و پیشه وران، اشاره داشت.

این نمادگرایی رنگ ها نه تنها در لباس و پوشاک افراد قابل مشاهده بود، بلکه در سایر جنبه های زندگی اجتماعی و حتی در هنر ساسانی نیز بازتاب می یافت. این سیستم بصری، به صورت مداوم به افراد جایگاه طبقاتی شان را یادآوری می کرد و به تثبیت مرزهای اجتماعی کمک می نمود. فصل پنجم، با نگاهی به این جزئیات فرهنگی، به خواننده درک عمیق تری از چگونگی عملکرد نظام طبقاتی در زندگی روزمره مردم ساسانی ارائه می دهد و نشان می دهد که چگونه حتی نمادهای بصری نیز در خدمت حفظ ساختارهای قدرت بودند.

تأثیر نظام طبقاتی بر نهضت مزدکیه و قیام مزدک (بررسی فصل ششم)

فصل ششم و پایانی کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی به یکی از مهم ترین چالش های اجتماعی و سیاسی در تاریخ ساسانی، یعنی نهضت مزدکیه و قیام مزدک، می پردازد. پریسا گنجی در این فصل، ابتدا به بررسی اوضاع اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه ایران در آستانه ظهور مزدک می پردازد. در آن زمان، نابرابری های شدید طبقاتی، ظلم اشراف و روحانیون، و فشار اقتصادی بر طبقات فرودست، نارضایتی های عمیقی را در جامعه پدید آورده بود. این شرایط زمینه را برای ظهور یک نهضت اصلاح طلبانه فراهم ساخت.

مزدک، با ترویج آیین خود، به دنبال اصلاحات اجتماعی بنیادی بود. او بر اصولی چون اشتراکی کردن اموال و زنان، برابری انسان ها و مبارزه با نابرابری های طبقاتی تأکید داشت. این آموزه ها مستقیماً نظام طبقاتی و امتیازات اشراف و روحانیون را هدف قرار می داد. نابرابری های ناشی از نظام طبقاتی ساسانی، مانند فقر گسترده در میان کشاورزان و ثروت انباشته در دست طبقات بالا، عاملی کلیدی در پیدایش و شکل گیری نهضت مزدکیه بود.

ظهور مزدک و نهضت او نشانه ای از ترکیدن نارضایتی های انباشته شده در جامعه ساسانی بود که مستقیماً به نابرابری های طبقاتی بازمی گشت.

تشریح اصلاحات اجتماعی پیشنهادی مزدک، بخش مهمی از این فصل را تشکیل می دهد. مزدک به دنبال تعدیل نظام طبقاتی و توزیع عادلانه تر ثروت بود. این خواسته ها، با حمایت پادشاه وقت، قباد اول، همراه شد. قباد که به دنبال تضعیف قدرت اشراف و روحانیون بود، به مزدک فرصت داد تا آموزه های خود را ترویج کند و حتی اصلاحاتی را در راستای اهداف مزدکیه به اجرا بگذارد. این همکاری بین شاه و یک رهبر مذهبی-اجتماعی، تحولات سیاسی عظیمی را در جامعه ایران عهد ساسانیان رقم زد. شورش ها، درگیری ها و تغییرات در ساختار قدرت، همگی نتیجه مستقیم تأثیر نظام طبقاتی بر این نهضت بودند. سرانجام، با تغییر سیاست های قباد و سرکوب مزدکیان توسط خسرو انوشیروان (فرزند قباد)، این نهضت پایان یافت، اما تأثیرات آن بر ساختار اجتماعی و سیاسی ساسانیان تا مدت ها باقی ماند و به عنوان یک رویداد مهم در تاریخ اجتماعی ایران به ثبت رسید.

تحلیل نهایی و جمع بندی: دستاوردهای کلیدی کتاب پریسا گنجی

کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی اثر پریسا گنجی، یک مطالعه جامع و تحلیلی از یکی از پیچیده ترین و پایدارترین جنبه های جامعه ساسانی است. این اثر فراتر از یک شرح تاریخی، به واکاوی عمیق ریشه ها، عوامل بقا و تأثیرات نظام طبقاتی می پردازد. گنجی با بهره گیری از منابع متنوع و رویکردی توصیفی-تحلیلی، تصویر روشن و دقیقی از چگونگی عملکرد این نظام در دوره ساسانی و تأثیر آن بر حیات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ارائه می دهد.

یکی از مهم ترین دستاوردهای این کتاب، تأکید بر این نکته است که نظام طبقاتی ساسانی نوآوری نبوده، بلکه تداوم و تکامل ساختارهای اجتماعی موجود در ادوار پیشین ایران باستان، از جمله عیلامیان، هخامنشیان و اشکانیان بوده است. نویسنده با مقایسه تطبیقی با تمدن های همجوار، این میراث کهن را برجسته تر می کند. همچنین، تحلیل دقیق او از نقش دین زرتشتی و سیاست های شاهان ساسانی در توجیه و تثبیت این نظام، از نقاط قوت کتاب است. این تحلیل نشان می دهد که چگونه اتحاد قدرت دینی و دولتی، به قانونی شدن و اجرای سخت گیرانه این ساختار منجر شد.

نکته نوآورانه دیگر، بررسی نقش نمادگرایی رنگ ها در تبیین و تداوم نظام طبقاتی است. این دیدگاه، که ریشه در سنت های هند و اروپایی دارد، چگونگی بازنمایی بصری تمایزات طبقاتی را آشکار می سازد و به فهم عمیق تری از فرهنگ مادی و معنوی ساسانیان کمک می کند. در نهایت، بررسی تأثیر نظام طبقاتی بر پیدایش و اوج گیری نهضت مزدکیه، نشان دهنده ابعاد چالش برانگیز این نظام و واکنش های اجتماعی به نابرابری های ناشی از آن است. این بخش، ارتباط مستقیم بین ساختار اجتماعی و تحولات سیاسی را به وضوح نشان می دهد.

در مجموع، کتاب پریسا گنجی به عنوان منبعی معتبر و دقیق، درک جامع تری از ساختار جامعه و تاریخ ساسانی ارائه می دهد. این پژوهش، نه تنها به دانشجویان و پژوهشگران کمک می کند تا به جامع ترین و کامل ترین اطلاعات در این حوزه دست پیدا کنند، بلکه برای هر علاقه مند به تاریخ ایران باستان، دریچه ای جدید به سوی فهم گذشته این سرزمین می گشاید و به اهمیت نظام طبقاتی در شکل گیری هویت و فرهنگ ایرانی تأکید می کند. برای درک جزئیات بیشتر و تحقیقات تخصصی تر، مطالعه کامل این کتاب ارزشمند توصیه می شود.

درباره نویسنده: نگاهی به سوابق پریسا گنجی

پریسا گنجی، نویسنده کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی، پژوهشگری توانا در حوزه تاریخ، به ویژه تاریخ ساسانی و جامعه شناسی تاریخی است. تخصص او در این زمینه ها، به او امکان داده است تا با رویکردی علمی و دقیق، به کنکاش در ابعاد پیچیده ساختارهای اجتماعی ایران باستان بپردازد.

آثار پریسا گنجی معمولاً با پشتوانه منابع معتبر تاریخی و تحلیلی جامع، مورد توجه دانشجویان و اساتید رشته های مرتبط قرار می گیرد. انتشارات فرزانگان دانشگاه نیز به عنوان ناشر تخصصی کتب دانشگاهی و پژوهشی، این اثر ارزشمند را منتشر کرده است که نشان دهنده کیفیت علمی و پژوهشی بالای آن است. علاقه و تمرکز پریسا گنجی بر موضوعات مرتبط با ساختارهای اجتماعی و طبقاتی در دوران باستان، او را به یکی از پژوهشگران برجسته در زمینه شناخت جامعه ساسانی تبدیل کرده است.

مشخصات کامل کتاب ساسانیان و طبقات اجتماعی

عنوان	مشخصات
نام کامل کتاب	ساسانیان و طبقات اجتماعی
نویسنده	پریسا گنجی
ناشر	انتشارات فرزانگان دانشگاه
سال انتشار	۱۳۹۷ یا ۱۳۹۸ (بر اساس منابع مختلف)
تعداد صفحات	۳۰۸ صفحه
شابک	978-622-6538-31-2
فرمت کتاب	EPUB (برای نسخه های الکترونیک)
موضوع	تاریخ سلسله ساسانیان، جامعه شناسی تاریخی، تاریخ ایران باستان