خلاصه کتاب نظریه های امنیت ملی ( نویسنده بهرام بیات )

کتاب «نظریه های امنیت ملی» اثر دکتر بهرام بیات، اثری جامع و تحلیلی است که به واکاوی عمیق و چندبعدی مفهوم امنیت ملی و مکاتب فکری مرتبط با آن می پردازد. این کتاب با بررسی بنیان های هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی مکاتب مختلف، مسیر تکامل مفهوم امنیت از رویکردهای نظامی صرف تا ابعاد گسترده تر سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی را تبیین می کند و مرجعی ارزشمند برای دانشجویان و پژوهشگران حوزه مطالعات امنیتی و بین المللی است.

دنیای امروز، سرشار از تهدیدات متنوع و پیچیده ای است که درک صحیح «امنیت ملی» را بیش از پیش ضروری ساخته است. این مفهوم که زمانی عمدتاً با ابعاد نظامی و دفاعی پیوند خورده بود، امروزه گستره ای وسیع تر یافته و ابعاد مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و حتی زیست محیطی را در بر می گیرد. در این میان، کتاب «نظریه های امنیت ملی» نوشته دکتر بهرام بیات، به عنوان یکی از مهم ترین منابع در ادبیات تخصصی ایران، به واکاوی عمیق این مفهوم و مکاتب فکری گوناگونی که برای تبیین آن شکل گرفته اند، می پردازد. این اثر، نه تنها یک معرفی ساده از نظریه هاست، بلکه با تمرکز بر ریشه ها و تحولات هر مکتب، درکی جامع از چگونگی شکل گیری و تکامل اندیشه امنیت ملی در اختیار خواننده قرار می دهد.

کتاب دکتر بیات، با نگاهی دقیق و مستند، مفاهیم بنیادین امنیت ملی را تعریف کرده و سپس به تشریح رویکردهای نظری متفاوت می پردازد. از مکتب های کلاسیک واقع گرایی و لیبرالیسم گرفته تا نظریه های نوین تر مانند مکتب کپنهاگ، مکتب انتقادی، و حتی مکتب امنیتی اسلام، هر یک با جزئیات و تحلیلی عمیق مورد بررسی قرار می گیرند. این کتاب، مسیری را برای فهم پیچیدگی های امنیت ملی می گشاید و به مخاطبان کمک می کند تا با نگاهی چندوجهی، تحولات منطقه ای و بین المللی را تحلیل کنند.

کلیات و مفاهیم بنیادین امنیت ملی: از ریشه ها تا گستره

فصل اول کتاب «نظریه های امنیت ملی» به مقدمات و مفاهیم بنیادین امنیت ملی اختصاص دارد و خواننده را با ریشه ها و تحولات این مفهوم آشنا می سازد. در ابتدا، به تعریف امنیت ملی پرداخته می شود. امنیت ملی، در رویکردهای کلاسیک، غالباً با حفظ حاکمیت، تمامیت ارضی و ثبات داخلی کشور از طریق قدرت اجباری و نظامی دولت ها تعریف می گردید. این دیدگاه، امنیت را در درجه اول، بقای فیزیکی دولت و مرزهای آن می دانست و بر توانایی نظامی و دفاعی تأکید می کرد. با این حال، دکتر بیات تأکید می کند که در دنیای رو به تحول امروز، با ظهور تهدیدات نوین و پیچیدگی های روابط بین الملل، این تعریف سنتی دیگر پاسخگوی تمامی ابعاد امنیت نیست.

یکی از نکات کلیدی که در این فصل به آن پرداخته می شود، تکامل مفهوم امنیت است. امنیت دیگر صرفاً به معنای نبود جنگ یا تهدید نظامی نیست، بلکه ابعاد گسترده تر و پیچیده تری را در بر می گیرد. این ابعاد شامل امنیت سیاسی (ثبات نظام حکومتی و نهادها)، امنیت اقتصادی (دسترسی به منابع، ثبات مالی و رفاه)، امنیت اجتماعی (حفظ هویت، انسجام و فرهنگ جامعه)، امنیت فرهنگی (حفاظت از ارزش ها و میراث معنوی) و امنیت زیست محیطی (حفاظت از منابع طبیعی و مقابله با تغییرات اقلیمی) می شود. این دیدگاه جامع گرایانه، اهمیت تعامل و وابستگی متقابل این بخش ها را در تأمین امنیت کلی کشور برجسته می سازد.

کتاب در ادامه، به قدرت دولتی در برابر قدرت ملی جامع می پردازد. دیدگاه جامع گرایانه کتاب در مورد عناصر سازنده امنیت ملی، فراتر از توان نظامی صرف است. امنیت ملی به عنوان یک مفهوم پویا، نیازمند در نظر گرفتن عناصر متعددی فراتر از زور و قدرت سخت است. این عوامل شامل رهبری (کیفیت تصمیم گیری و هدایت ملی)، نفوذ (توانایی تأثیرگذاری بر دیگران)، قدرت نرم (جذب و اقناع فرهنگی و ارزشی)، و قدرت هوشمند (ترکیبی از قدرت سخت و نرم) می شود. این رویکرد بیانگر آن است که پایداری و امنیت یک ملت، تنها به توان نظامی آن بستگی ندارد، بلکه از مجموعه ای از قابلیت های جامع در تمام جنبه های زندگی ملی نشأت می گیرد.

دیوید بادوین و هلن میلز بر این باورند که اصطلاح امنیت ملی، شاخص ترین مفهوم در حوزه علوم اجتماعی است که از حیث گران بهایی آن از عناصر ارزشی، هیچ مفهومی با آن برابری نمی کند.

در این فصل، اهمیت امنیت ملی به عنوان شاخص ترین مفهوم در حوزه علوم اجتماعی برجسته می شود. این تعبیر، نشان دهنده جایگاه محوری امنیت ملی در مطالعات اجتماعی و سیاسی است، چرا که بقا و پیشرفت هر جامعه ای به میزان قابل توجهی به ثبات و امنیت آن وابسته است. لذا، درک ابعاد مختلف این مفهوم و چگونگی تأمین آن در شرایط متغیر جهانی، برای هر فرد، جامعه و دولتی حیاتی است.

رویکردهای نظری و چهارچوب های مفهومی: ابزارهایی برای تحلیل امنیت

فصل دوم کتاب «نظریه های امنیت ملی» به اهمیت رویکردهای نظری در تبیین و تحلیل امنیت ملی می پردازد. دکتر بیات توضیح می دهد که نظریه ها، لنزهایی هستند که از طریق آن ها می توان پدیده های پیچیده امنیتی را فهمید، تحلیل کرد و حتی پیش بینی هایی را بر اساس آن ها ارائه داد. بدون چهارچوب های نظری، تحلیل حوادث و تحولات امنیتی، صرفاً به یک توصیف ساده و فاقد عمق تبدیل خواهد شد.

در این بخش، معرفی اجمالی بنیان های هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناختی مکاتب مختلف ارائه می شود. هستی شناسی به این سوال پاسخ می دهد که «چه چیزی واقعیت دارد؟» (مثلاً دولت، فرد یا سیستم بین الملل)، معرفت شناسی به «چگونه می توان شناخت پیدا کرد؟» (مثلاً از طریق تجربه، عقل یا گفتمان) و روش شناسی به «چگونه باید تحقیق کرد؟» (مثلاً با تحلیل کمی، کیفی یا تفسیری). این بنیان ها، تفاوتهای اساسی میان مکاتب نظری را شکل می دهند و درک آن ها برای فهم عمیق هر مکتب ضروری است.

نقش مطالعات راهبردی نظامی و روابط بین الملل در شکل گیری و توسعه نظریه های امنیت ملی نیز در این فصل مورد بررسی قرار می گیرد. در ابتدا، مطالعات راهبردی نظامی، به عنوان اصلی ترین حوزه در پرداختن به امنیت ملی شناخته می شد. با این حال، به تدریج با گسترش ابعاد امنیت، روابط بین الملل به عنوان یک رشته جامع تر، نقش پررنگ تری در تولید ادبیات نظری امنیت ملی ایفا کرد. دکتر بیات تشریح می کند که مطالعات امنیتی بخشی از روابط بین الملل محسوب می شود که ویژگی اصلی آن تنوع و تعدد تئوری های مطرح مطالعاتی درخصوص مسائل و موضوعات محوری و پایه است. درست همانند تحلیل تحولات روابط بین الملل، حوادث و تحولات کلان امنیتی نیز در سطوح ملی، منطقه ای، بین المللی و جهانی با استفاده از تئوری های گوناگون قابل تحلیل هستند. این فصل، اهمیت انتخاب نظریه مناسب برای تحلیل هر پدیده امنیتی را برجسته می سازد.

غواصی در مکاتب اصلی نظریه های امنیت ملی: از واقع گرایی تا مکتب اسلام

در قلب کتاب «نظریه های امنیت ملی» دکتر بهرام بیات، فصول سوم تا چهاردهم قرار دارند که به صورت تحلیلی و عمیق، به معرفی و واکاوی مهم ترین مکاتب فکری در حوزه امنیت ملی می پردازند. این بخش، ستون فقرات کتاب است و درک مخاطب از پیچیدگی ها و تفاوت های دیدگاه های مختلف را ارتقا می دهد.

مکتب واقع گرایی (Realism):

واقع گرایی یکی از قدیمی ترین و تأثیرگذارترین مکاتب در روابط بین الملل و مطالعات امنیتی است. این مکتب، تفسیر امنیت بر مبنای دولت محوری، آنارشی سیستم بین الملل و تلاش برای بقا از طریق قدرت را در دستور کار خود دارد. واقع گرایان معتقدند که دولت ها بازیگران اصلی عرصه بین الملل هستند و در محیطی آنارشیک (یعنی بدون یک قدرت مرکزی فراتر از دولت ها) زندگی می کنند. در چنین محیطی، هدف اصلی هر دولتی، بقا و حفظ منافع ملی است که از طریق انباشت قدرت نظامی و اقتصادی حاصل می شود. رقابت برای قدرت، یک ویژگی ذاتی روابط بین الملل از دیدگاه واقع گرایان است.

کتاب به نقدها و تحولات درون مکتبی واقع گرایی نیز می پردازد. این مکتب تنها یک جریان فکری واحد نیست و زیرشاخه هایی مانند واقع گرایی تهاجمی و تدافعی را شامل می شود. واقع گرایی تهاجمی (مانند دیدگاه جان میرشایمر) معتقد است دولت ها برای تضمین بقای خود، به دنبال حداکثرسازی قدرت و حتی هژمونی منطقه ای یا جهانی هستند. در مقابل، واقع گرایی تدافعی (مانند دیدگاه کنت والتز) استدلال می کند که دولت ها بیشتر به دنبال حفظ قدرت موجود و امنیت نسبی هستند و تلاش برای هژمونی، ممکن است به جای امنیت، به ضد امنیت منجر شود.

مکتب لیبرالیسم (Liberalism):

مکتب لیبرالیسم، برخلاف واقع گرایی، بر تأکید بر نقش نهادهای بین المللی، همکاری، تجارت و دموکراسی در تأمین امنیت متمرکز است. لیبرال ها معتقدند که آنارشی سیستم بین الملل قابل مدیریت است و همکاری می تواند منافع مشترکی برای دولت ها به ارمغان آورد. امنیت جمعی و صلح دموکراتیک از مفاهیم کلیدی این مکتب هستند. امنیت جمعی به معنای سیستمی است که در آن حمله به یک دولت، حمله به تمامی اعضای سیستم تلقی شده و واکنش جمعی را در پی دارد. صلح دموکراتیک نیز بر این ایده استوار است که دموکراسی ها تمایل کمتری به جنگ با یکدیگر دارند، زیرا دارای ارزش ها و نهادهای مشترکی هستند که حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات را تسهیل می کند.

مکتب انتقادی (Critical Theory):

مکتب انتقادی، به نقد ساختارهای قدرت، سلسله مراتب و دیدگاه های سنتی امنیت می پردازد. این مکتب، مفاهیم امنیت را که توسط مکاتب سنتی ارائه شده اند، به چالش می کشد و آن ها را بازتابی از روابط قدرت موجود می داند. هدف اصلی مکتب انتقادی، امنیت به عنوان پروژه ای برای رهایی گروه های تحت ستم است. این مکتب معتقد است که امنیت سنتی، بیشتر بر امنیت دولت ها و طبقات حاکم تمرکز دارد و از تهدیدات و ناامنی هایی که گروه های به حاشیه رانده شده، زنان، اقلیت ها و طبقات پایین جامعه با آن مواجه اند، غافل است. از این رو، امنیت باید به سمت رهایی و توانمندسازی افراد و گروه های تحت ستم سوق پیدا کند.

مکتب کپنهاگ (Copenhagen School):

مکتب کپنهاگ، با معرفی مفهوم امنیتی سازی (Securitization)، رویکردی نو در مطالعات امنیتی ارائه می دهد. امنیتی سازی به فرآیندی اشاره دارد که از طریق گفتمان، یک موضوع خاص از حوزه سیاست عادی خارج شده و به عنوان یک مسئله امنیتی اضطراری معرفی می شود که نیازمند اقدامات فوق العاده است. این مکتب بر این باور است که تهدیدات، وجود عینی و مستقل ندارند، بلکه از طریق گفتمان و کنشگران خاص، ساخته و پرداخته می شوند. کتاب دکتر بیات به بخش های مختلف امنیتی (نظامی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، زیست محیطی) و تعامل آن ها از دیدگاه این مکتب می پردازد و نشان می دهد که چگونه مسائل در هر یک از این بخش ها می توانند امنیتی سازی شوند.

مکتب انگلیسی (English School):

مکتب انگلیسی، بر مفاهیم جامعه بین الملل، جامعه جهانی و هنجارها در روابط بین الملل تأکید دارد. این مکتب، بین سیستم بین الملل (که در آن دولت ها صرفاً به صورت استراتژیک با هم تعامل دارند) و جامعه بین الملل (که در آن دولت ها ارزش ها، قواعد و نهادهای مشترکی را به رسمیت می شناسند) تمایز قائل می شود. از نظر این مکتب، نقش نهادها (مانند دیپلماسی، قوانین بین الملل و موازنه قدرت) و عقلانیت عملی در مدیریت امنیت حیاتی است. مکتب انگلیسی معتقد است که دولت ها، حتی در محیط آنارشیک، می توانند از طریق ایجاد نهادها و پیروی از هنجارها، به سطحی از نظم و همکاری دست یابند که به تأمین امنیت کمک می کند.

مکتب پاریس (Paris School):

مکتب پاریس، تمرکز خود را بر امنیت داخلی و نقش نیروهای امنیتی (به ویژه پلیس) معطوف کرده است. این مکتب، برخلاف بسیاری از مکاتب دیگر که بیشتر به امنیت بین المللی یا روابط میان دولت ها می پردازند، مطالعه امنیت را از منظر جامعه شناسی و مدیریت ریسک در داخل مرزهای دولت ها دنبال می کند. مکتب پاریس به بررسی چگونگی سازماندهی و مدیریت امنیت در فضاهای شهری، نقش فناوری های نظارتی و داده محور، و همچنین چگونگی تأثیر سیاست های امنیتی بر زندگی روزمره شهروندان می پردازد. این مکتب، مفاهیمی مانند «امنیت نزدیک» و «پلیسی سازی» را مطرح می کند که نشان دهنده ابعاد کمتر دیده شده امنیت در زندگی روزمره است.

مکتب ولز (Welsh School):

مکتب ولز به دنبال مفهوم امنیت رهایی بخش (Emancipatory Security) است. این مکتب، با تأکید بر حقوق بشر و عدالت، از رویکردهای دولت محور و سنتی در مطالعات امنیتی انتقاد می کند. مکتب ولز استدلال می کند که امنیت واقعی، نه در بقای دولت ها، بلکه در رهایی انسان ها از انواع ستم، بی عدالتی و ناامنی (اعم از فیزیکی، اقتصادی، سیاسی و اجتماعی) نهفته است. از دیدگاه این مکتب، تهدیدات واقعی، نه صرفاً از سوی دولت های دیگر، بلکه از ساختارهای ناعادلانه جهانی، فقر، تبعیض و نقض حقوق بشر نشأت می گیرند. بنابراین، امنیت مستلزم تحول و تغییر این ساختارها و دستیابی به یک جهان عادلانه تر است.

مکتب امنیتی جهان سوم (Third World Security):

مکتب امنیتی جهان سوم، نگاهی از منظر کشورهای در حال توسعه و تهدیدات خاص آن ها را ارائه می دهد. این مکتب، دیدگاه های غربی و دولت محور را که اغلب بر تهدیدات نظامی خارجی تمرکز دارند، ناکافی می داند. کشورهای جهان سوم، علاوه بر تهدیدات خارجی، با چالش های عمده ای در داخل مرزهای خود مواجه اند. این تهدیدات شامل مسائل داخلی (مانند بی ثباتی سیاسی، قوم گرایی و شورش های داخلی)، اقتصادی (مانند فقر، عقب ماندگی اقتصادی و وابستگی به اقتصادهای جهانی) و توسعه نیافتگی (مانند ضعف نهادها، فساد و عدم توسعه انسانی) می شوند. این مکتب همچنین به چالش های ناشی از وابستگی و میراث استعمار اشاره می کند که همچنان بر امنیت این کشورها تأثیرگذار است و آن ها را در برابر شوک های خارجی آسیب پذیر می سازد.

مکتب بر ساخت گرایی (Constructivism):

مکتب بر ساخت گرایی، امنیت را به عنوان یک سازه اجتماعی در نظر می گیرد. این مکتب تأکید ویژه ای بر نقش ایده ها، هنجارها و هویت ها در تعریف منافع و تهدیدات دارد. از دیدگاه برساخت گرایان، تهدیدات و منافع، وجود عینی و مادی مستقل ندارند، بلکه از طریق تعاملات اجتماعی، گفتمان ها و تصورات مشترک بازیگران ساخته و پرداخته می شوند. جمله معروف آنارشی آن چیزی است که دولت ها از آن می سازند (الکساندر ونت)، به خوبی رویکرد این مکتب را نشان می دهد. به این معنی که محیط آنارشیک بین الملل، نه یک واقعیت ثابت، بلکه نتیجه تعاملات، برداشت ها و هویت هایی است که دولت ها برای یکدیگر قائل می شوند. بنابراین، تغییر ایده ها و هویت ها می تواند به تغییر در روابط امنیتی نیز منجر شود.

مکتب فرا ساختارگرایی (Post-Structuralism):

مکتب فرا ساختارگرایی، به نقد ریشه ای مفاهیم قدرت، دانش و حقیقت در گفتمان های امنیتی می پردازد. این مکتب، با استفاده از روش شناسی های پست مدرن، به دنبال واکاوی روابط قدرت و دانش در حوزه امنیت است. فراساختارگرایان معتقدند که گفتمان های امنیتی، صرفاً به توصیف واقعیت نمی پردازند، بلکه خود به تولید و بازتولید روابط قدرت کمک می کنند. آن ها به دنبال کشف این موضوع هستند که چگونه تعاریف خاص از امنیت، گروه های خاصی را قدرتمند و گروه های دیگر را به حاشیه می راند. این مکتب به نقد هرگونه روایت واحد و فراگیر از امنیت می پردازد و بر کثرت و تنوع معانی و تجربیات امنیتی تأکید می کند.

مکتب فمینیسم (Feminism):

مکتب فمینیسم، به تحلیل ابعاد جنسیتی امنیت و تأثیر آن بر امنیت فردی و اجتماعی می پردازد. این مکتب، نقد می کند که چگونه تعاریف سنتی امنیت، عمدتاً مردانه و دولت محور بوده اند و به ناامنی هایی که زنان و اقلیت های جنسیتی با آن مواجه اند (مانند خشونت خانگی، تجاوز، قاچاق انسان و نابرابری های اقتصادی)، کمتر توجه شده است. فمینیست ها دیدگاه های متفاوتی در مورد صلح، جنگ و خشونت از منظر زنان ارائه می دهند. آن ها بر این باورند که امنیت واقعی زمانی حاصل می شود که نه تنها دولت ها، بلکه افراد و گروه های جامعه نیز از امنیت کامل برخوردار باشند و ساختارهای پدرسالارانه که به ناامنی دامن می زنند، برچیده شوند.

مکتب امنیتی اسلام (آرمان گرایی واقع بین):

کتاب دکتر بیات، به تبیین چارچوب نظری امنیت ملی بر مبنای آموزه های اسلامی می پردازد، با تأکید بر دیدگاه های نظام جمهوری اسلامی ایران که در کتاب مورد اشاره قرار گرفته است. این بخش از اهمیت ویژه ای در کتاب برخوردار است و به تفصیل بیشتری نسبت به سایر مکاتب بررسی می شود. مکتب امنیتی اسلام، مفاهیمی چون امنیت جامع، امنیت اجتماعی شده و نقش ارزش های دینی در تأمین امنیت را مطرح می کند.

امنیت جامع در این چارچوب، فراتر از ابعاد نظامی و سیاسی رفته و ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی و حتی معنوی را در بر می گیرد. امنیت نه تنها به معنای نبود تهدید خارجی است، بلکه شامل رفاه، عدالت اجتماعی، سلامت اخلاقی و حفظ ارزش های دینی جامعه نیز می شود. این دیدگاه، نگاهی کل نگر به امنیت دارد که تمامی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی را در بر می گیرد.

امنیت اجتماعی شده نیز از دیگر مفاهیم کلیدی است. در این دیدگاه، تأمین امنیت نه تنها وظیفه دولت، بلکه مسئولیت تمامی آحاد جامعه است. مردم با مشارکت فعال در عرصه های مختلف اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی، به ایجاد امنیت کمک می کنند و امنیت از پایین به بالا، در تار و پود جامعه تنیده می شود. این رویکرد بر نقش نهادهای مدنی، خانواده و گروه های اجتماعی در ارتقای حس امنیت و پایداری جامعه تأکید دارد.

نقش ارزش های دینی در تأمین امنیت نیز بسیار برجسته است. از دیدگاه این مکتب، آموزه های اسلامی، با تأکید بر عدالت، اخلاق، همبستگی و مبارزه با ظلم، می توانند مبنای مستحکمی برای تأمین امنیت پایدار فراهم آورند. ارزش هایی مانند امر به معروف و نهی از منکر، روحیه جهادی و ایثار، و اهمیت حفظ وحدت ملی، به عنوان عوامل کلیدی در تقویت امنیت و مقاومت ملی در برابر تهدیدات داخلی و خارجی شناخته می شوند. این مکتب، امنیت را نه تنها به عنوان یک هدف، بلکه به عنوان ابزاری برای تحقق آرمان های والای انسانی و دینی می بیند. بنابراین، دیدگاه اسلام به امنیت، یک «آرمان گرایی واقع بین» است که ضمن توجه به آرمان ها و ارزش ها، به واقعیت های عرصه بین الملل و تهدیدات موجود نیز اشراف کامل دارد و راهکارهای عملی برای مقابله با آن ها ارائه می دهد.

نتیجه گیری: چشم اندازی جامع از امنیت ملی

کتاب «نظریه های امنیت ملی» نوشته دکتر بهرام بیات، به واقع اثری جامع و ارزشمند در حوزه مطالعات امنیتی است. این کتاب با دربرگرفتن طیف وسیعی از مکاتب فکری، از واقع گرایی سنتی گرفته تا دیدگاه های انتقادی، فمینیستی و مکتب امنیتی اسلام، به خواننده امکان می دهد تا با تنوع و پیچیدگی مکاتب امنیتی به خوبی آشنا شود. مطالعه این اثر، ضرورت نگاه چندبعدی به امنیت ملی را بیش از پیش آشکار می سازد؛ چرا که دیگر نمی توان امنیت را صرفاً در ابعاد نظامی خلاصه کرد و باید به تمامی وجوه سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی آن توجه داشت.

این کتاب نه تنها یک مرور تئوریک بر نظریه هاست، بلکه کاربردهای نظری و عملی آن ها را نیز به تصویر می کشد. مفاهیم و چارچوب های تحلیلی ارائه شده در این اثر، ابزاری قدرتمند برای تحلیل تحولات منطقه ای و بین المللی در اختیار دانشجویان، پژوهشگران و حتی تصمیم گیرندگان قرار می دهد. در جهانی که تهدیدات به سرعت در حال تغییر و تکامل هستند، درک عمیق از مبانی نظری امنیت ملی، برای سیاست گذاری های هوشمندانه و مؤثر، حیاتی است.

با مطالعه این اثر، خواننده به این درک می رسد که امنیت ملی پدیده ای ایستا نیست، بلکه مفهومی پویا و در حال تحول است که با تغییر شرایط و ظهور تهدیدات جدید، نیازمند بازتعریف و رویکردهای نوآورانه است. کتاب دکتر بیات با ارائه این چشم انداز جامع و تحلیلی، خود را به عنوان یک مرجع ضروری برای تمامی علاقمندان به حوزه امنیت ملی و روابط بین الملل معرفی می کند و مسیر را برای پژوهش های آتی و درک عمیق تر از چالش های امنیتی امروز هموار می سازد.