شرایط سرپرستی بچه از بهزیستی

پذیرش سرپرستی یک کودک از سازمان بهزیستی، تصمیمی بزرگ و پر از عاطفه است که می تواند مسیر زندگی یک انسان را برای همیشه تغییر دهد. سازمان بهزیستی کشور، متولی اصلی ساماندهی امور کودکان بی سرپرست و بدسرپرست است و فرآیند فرزندخواندگی از طریق این سازمان انجام می شود تا بهترین بستر برای رشد و شکوفایی کودکان فراهم آید. این راهنمای جامع، تمامی شرایط و مراحل لازم برای متقاضیان سرپرستی را به صورت دقیق و گام به گام تشریح می کند.

فرزندخواندگی نه تنها به کودکان نیازمند، آغوشی گرم و آینده ای روشن هدیه می دهد، بلکه می تواند رویای دیرینه بسیاری از خانواده ها و افراد واجد شرایط را برای تجربه حس شیرین پدر و مادر شدن محقق سازد. با این حال، این مسیر نیازمند آگاهی کامل از قوانین، مقررات، و تعهدات است. از زوجین فاقد فرزند و زنان مجرد بالای ۳۰ سال گرفته تا زوجین دارای فرزند که تمایل به گسترش خانواده خود دارند، هر یک می توانند با رعایت شرایط سرپرستی بچه از بهزیستی، این گام مقدس را بردارند. فرآیند سرپرستی از بهزیستی، مراحل متعددی از ثبت نام اولیه در سامانه ملی فرزندخواندگی تا اخذ حکم قطعی سرپرستی را در بر می گیرد که هر یک از آن ها با هدف حفظ منافع عالی کودک و اطمینان از صلاحیت متقاضیان طراحی شده اند.

مبانی قانونی و انواع سرپرستی (فرزندخواندگی)

در ایران، بحث سرپرستی کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، ریشه های عمیقی در قوانین شرعی و عرفی دارد. قانون گذار با تدوین قوانین جامع، تلاش کرده است تا چارچوبی محکم برای حمایت از حقوق این کودکان و تسهیل فرآیند واگذاری سرپرستی آن ها به خانواده های واجد شرایط فراهم کند. درک این مبانی قانونی برای هر متقاضی سرپرستی ضروری است.

قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست

اصلی ترین سند قانونی در حوزه فرزندخواندگی، «قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست» است که در سال ۱۳۹۲ تصویب شد و آیین نامه های اجرایی آن نیز به منظور شفاف سازی و تسهیل فرآیندها تدوین شده اند. این قانون با هدف تامین حقوق مادی و معنوی کودکان و نوجوانانی که به هر دلیلی فاقد سرپرست موثر هستند یا توسط سرپرست خود مورد آزار قرار می گیرند، وضع شده است. سازمان بهزیستی کشور بر اساس این قانون، وظیفه شناسایی، نگهداری و در نهایت واگذاری سرپرستی این کودکان را بر عهده دارد. از مهمترین تغییراتی که این قانون نسبت به قبل ایجاد کرد، امکان پذیرش سرپرستی برای زنان مجرد بالای ۳۰ سال و همچنین زوجین دارای فرزند است که پیش از این با محدودیت های بیشتری مواجه بودند.

تعریف فرزندخواندگی از دیدگاه شرعی و قانونی

در ادبیات حقوقی و اجتماعی ایران، واژه «فرزندخواندگی» اغلب در معنای عام «سرپرستی» به کار می رود. با این حال، تفاوت های ظریفی بین این دو وجود دارد. فرزندخواندگی از بهزیستی به معنای اعطای سرپرستی دائم یک کودک به خانواده ای است که از نظر قانونی، شرعی و اجتماعی واجد شرایط شناخته شده اند. از دیدگاه شرعی، فرزندخوانده از والدین سرپرست ارث نمی برد و مسائل محرمیت نیز باید از طرق شرعی (مانند شیر دادن) حل شود. اما از نظر قانونی، فرزندخوانده از بسیاری حقوق مشابه فرزند بیولوژیکی برخوردار می شود، از جمله حق حمایت و نگهداری، تحصیل، و تعهد تامین آتیه که از طریق تملیک اموال (طبق ماده ۱۴ قانون) تضمین می گردد. این تعهدات قانونی تضمین کننده آینده کودک هستند و به همین دلیل، احراز صلاحیت ها با دقت فراوان صورت می پذیرد.

انگیزه های متقاضیان و اهمیت اجتماعی فرزندخواندگی

آمارها نشان می دهد که درصد قابل توجهی از زوجین در ایران با چالش ناباروری مواجه هستند. این موضوع در کنار حس انسان دوستی و تمایل به کمک به کودکان نیازمند، یکی از اصلی ترین انگیزه های متقاضیان برای سرپرستی بچه از بهزیستی است. فرزندخواندگی علاوه بر اینکه آرزوی دیرینه بسیاری از خانواده ها را برآورده می کند، نقشی حیاتی در بازگشت کودکان به آغوش گرم خانواده و جامعه پذیری آن ها ایفا می کند. این فرآیند، تنها یک اقدام حقوقی نیست، بلکه یک تصمیم اجتماعی و اخلاقی بزرگ است که نیازمند تعهد، عشق و صبوری فراوان است.

شرایط لازم برای متقاضیان فرزندخواندگی از بهزیستی

سازمان بهزیستی کشور به منظور حفظ منافع عالی کودکان و اطمینان از قرار گرفتن آن ها در محیطی سالم و امن، شرایط سختگیرانه ای را برای متقاضیان فرزندخواندگی در نظر گرفته است. این شرایط به دو دسته عمومی و اختصاصی تقسیم می شوند که تمامی متقاضیان باید آن ها را احراز کنند.

الف) شرایط عمومی (برای تمامی متقاضیان)

احراز این شرایط برای تمامی گروه های متقاضی شرایط سرپرستی بچه از بهزیستی الزامی است و از اهمیت بالایی برخوردار است:

1. تابعیت جمهوری اسلامی ایران: متقاضیان باید تابعیت ایرانی داشته باشند.
2. اعتقاد به یکی از ادیان رسمی کشور: متقاضیان باید به یکی از ادیان شناخته شده در قانون اساسی (اسلام، مسیحیت، کلیمی، زرتشتی) اعتقاد داشته باشند.
3. صلاحیت اخلاقی و نداشتن سابقه محکومیت کیفری مؤثر: متقاضیان نباید دارای سوءپیشینه کیفری باشند و از نظر اخلاقی مورد تایید مراجع ذی ربط قرار گیرند.
4. سلامت کامل جسمی و روانی: عدم ابتلا به بیماری های صعب العلاج، واگیردار، یا جنون، و همچنین داشتن سلامت روانی لازم برای نگهداری و تربیت کودک. گواهی پزشک و روانشناس معتمد بهزیستی در این مرحله الزامی است.
5. عدم اعتیاد: متقاضیان نباید به الکل، مواد مخدر یا روان گردان اعتیاد داشته باشند.
6. توانایی عملی نگهداری و تربیت کودک: این توانایی شامل جنبه های فیزیکی، روانی و عاطفی است و در جلسات مصاحبه و بازدید منزل مورد ارزیابی قرار می گیرد.
7. تمکن مالی کافی: متقاضیان باید توانایی مالی لازم برای تامین هزینه های زندگی، تحصیل و رفاه کودک را داشته باشند. این شرط لزوماً به معنای ثروت زیاد نیست، بلکه به معنای توانایی تامین نیازهای اساسی کودک است.
   

   مطابق ماده ۱۴ قانون حمایت از کودکان بی سرپرست و بدسرپرست، متقاضی سرپرستی باید بخشی از اموال یا حقوق خود را به کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تملیک کند. تشخیص نوع و میزان این مال بر عهده دادگاه است و می تواند به صورت تعهد کتبی برای تملیک در آینده نیز باشد، به ویژه اگر دادگاه تشخیص دهد که اعطای سرپرستی بدون تملیک فوری به مصلحت کودک است. این بند به دلیل عدم بهره مندی فرزندخوانده از ارث، به منظور تضمین آتیه او در نظر گرفته شده است.

8. داشتن بیمه پایه اجتماعی: متقاضیان باید دارای بیمه پایه اجتماعی باشند و قابلیت بیمه کردن فرزندخوانده را نیز داشته باشند.
9. ارائه گواهی های لازم: شامل گواهی های پزشکی قانونی، عدم سوءپیشینه و عدم اعتیاد که در مراحل مختلف فرآیند درخواست می شود.

ب) اولویت بندی و شرایط اختصاصی گروه های متقاضی

بر اساس قانون، گروه های متقاضی فرزندخواندگی از بهزیستی با اولویت بندی خاصی مورد بررسی قرار می گیرند:

۱. اولویت اول: زوجین فاقد فرزند

این گروه از متقاضیان در بالاترین اولویت قرار دارند و باید شرایط زیر را دارا باشند:

• داشتن حداقل ۵ سال سابقه ازدواج دائم و عدم توانایی فرزندآوری، که با ارائه گواهی متخصص زنان و پزشکی قانونی تایید شود.
• سن یکی از زوجین باید حداقل ۳۰ سال تمام باشد.

۲. اولویت دوم: زنان و دختران مجرد فاقد شوهر

از جمله تغییرات مهم قانون جدید، فراهم آمدن امکان پذیرش سرپرستی برای زنان مجرد است. این متقاضیان باید شرایط زیر را احراز کنند:

• حداقل سن ۳۰ سال تمام.
• امکان پذیرش سرپرستی فقط فرزند دختر وجود دارد، مگر در موارد خاص و خویشاوندی (مانند سرپرستی خواهرزاده یا برادرزاده).
• داشتن منزل مسکونی مستقل (ملکی یا استیجاری). در صورت زندگی با خانواده، شرایط رفاهی و وضعیت خانواده متقاضی باید مورد بررسی قرار گیرد.
• عدم وجود فرزند بیولوژیکی، مگر در موارد خویشاوندی.

۳. اولویت سوم: زوجین دارای فرزند

این گروه نیز با رعایت شرایطی می توانند برای گرفتن بچه از بهزیستی اقدام کنند:

• عقد ازدواج آن ها باید دائم باشد.
• رعایت تناسب سنی میان فرزندخوانده و فرزندان بیولوژیکی متقاضیان.
• در صورتی که متقاضیان دارای سه فرزند زیستی باشند، تنها درخواست سرپرستی یک کودک پذیرفته می شود، مگر آنکه کودکان مورد درخواست، خواهر و برادر باشند و جدایی آن ها به مصلحت نباشد.

راهنمای گام به گام مراحل ثبت نام و پیگیری فرزندخواندگی از بهزیستی

فرآیند درخواست سرپرستی از سازمان بهزیستی شامل مراحل مختلفی است که از ثبت نام اولیه در سامانه آغاز و تا صدور حکم قطعی سرپرستی ادامه می یابد. آشنایی با این مراحل به متقاضیان کمک می کند تا با آمادگی بیشتری این مسیر را طی کنند.

گام ۱: ثبت نام اولیه در سامانه ملی فرزندخواندگی

اولین قدم برای تمامی متقاضیان فرزندخواندگی از بهزیستی، ثبت نام آنلاین است. متقاضیان باید با مراجعه به آدرس رسمی سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی، درخواست اولیه خود را ثبت کنند:

• آدرس سامانه: adoption.behzisti.net
• در این مرحله، باید قوانین و مقررات فرزندخواندگی را مطالعه و قبول کنید.
• نوع خانواده خود (زوجین بدون فرزند، زنان مجرد، زوجین دارای فرزند) را انتخاب نمایید.
• اطلاعات هویتی و اقامتی (شامل نام و نام خانوادگی، کد ملی، دین، میزان درآمد، آدرس و کد پستی) را با دقت وارد کنید.
• پس از تکمیل اطلاعات، یک کد پیگیری و رمز عبور دریافت خواهید کرد که برای پیگیری های بعدی ضروری است.

گام ۲: آماده سازی و بارگذاری مدارک کامل

پس از ثبت نام اولیه، نوبت به آماده سازی و بارگذاری مدارک لازم می رسد. دقت در کیفیت و صحت مدارک در این مرحله بسیار مهم است:

لیست جامع مدارک لازم برای فرزندخواندگی بهزیستی:

• تصویر تمام صفحات شناسنامه و کارت ملی متقاضیان (و همسر در صورت متاهل بودن).
• تصویر کارت پایان خدمت یا کارت معافیت از خدمت (برای آقایان).
• تصویر سند ازدواج دائم (برای زوجین).
• تصویر آخرین مدرک تحصیلی.
• تصویر سند مالکیت یا مبایعه نامه منزل یا اجاره نامه (برای اثبات محل سکونت).
• گواهی اشتغال به کار یا هر مدرکی که تعیین کننده میزان تقریبی درآمد متقاضیان باشد (مانند فیش حقوقی، پروانه کسب و …).
• تصویر مدارک بیمه پایه اجتماعی.
• اصل گواهی پزشک متخصص زنان و زایمان مبنی بر عدم امکان بچه دار شدن و گواهی پزشکی قانونی (برای زوجین فاقد فرزند که پنج سال از ازدواجشان گذشته است).

نکات مهم: تمامی تصاویر باید خوانا و با کیفیت مطلوب باشند. پس از اعلام بهزیستی، اصل مدارک باید در یکی از دفاتر اسناد رسمی توسط متقاضیان برابر اصل شوند.

گام ۳: مصاحبه و بازدید اولیه مددکاری

پس از بررسی اولیه مدارک، نوبت به ارزیابی میدانی می رسد. کارشناسان بهزیستی با هدف ارزیابی وضعیت اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و مذهبی خانواده، اقدام به مصاحبه و بازدید از منزل متقاضیان می کنند. نقش مددکاران در این مرحله بسیار حیاتی است، زیرا آن ها مسئول تهیه گزارش های دقیقی از صلاحیت های خانواده هستند. این بازدیدها به بهزیستی کمک می کند تا از آمادگی خانواده برای پذیرش مسئولیت سرپرستی اطمینان حاصل کند.

گام ۴: ارزیابی روان شناختی و تأیید صلاحیت نهایی

متقاضیان باید به روانشناس معتمد سازمان بهزیستی مراجعه کرده و تاییدیه سلامت روانی خود را دریافت کنند. علاوه بر این، در این مرحله گواهی های عدم اعتیاد و عدم سوءپیشینه نیز مجدداً اخذ می شوند. هدف از این ارزیابی ها، اطمینان از آمادگی روانی و ثبات شخصیتی متقاضیان برای تربیت و نگهداری از کودک است.

گام ۵: معرفی کودک و مراحل تطبیق

پس از احراز تمامی صلاحیت های لازم، متقاضیان در لیست انتظار قرار می گیرند تا کودک واجد شرایط واگذاری در استان مورد نظر یافت شود. این بخش از فرآیند مراحل فرزندخواندگی بهزیستی ممکن است زمان بر باشد، به خصوص برای متقاضیانی که درخواست نوزاد دختر سالم دارند. بهزیستی در این مرحله کودکان واجد شرایط را به خانواده ها معرفی می کند. دلایل طولانی شدن این صف انتظار شامل محدودیت در تعداد کودکان دارای شرایط واگذاری قانونی (که بی سرپرستی یا بدسرپرستی آن ها توسط مراجع قضایی تایید شده باشد)، و همچنین ترجیح اکثر متقاضیان به نوزادان دختر است.

• دیدارهای اولیه: دیدارهایی بین متقاضیان و کودک انجام می شود تا پذیرش طرفین و تطبیق روحی و عاطفی بین آن ها مورد ارزیابی قرار گیرد. این مرحله می تواند شامل چند دیدار باشد تا اطمینان حاصل شود که کودک و خانواده به خوبی با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند.
• امکان معرفی چند کودک: در برخی موارد، اگر تعامل مناسبی بین متقاضیان و کودک معرفی شده ایجاد نشود، امکان معرفی تا سه کودک دیگر نیز فراهم است تا بهترین تطابق صورت گیرد.

گام ۶: صدور حکم سرپرستی (آزمایشی و قطعی)

پس از تایید مراحل تطبیق و موافقت خانواده و کودک، قاضی حکم سرپرستی را صادر می کند. این حکم ابتدا به صورت آزمایشی و به مدت ۶ ماه صادر می شود. در طول این دوره، کارشناسان بهزیستی نظارت دقیقی بر وضعیت کودک و خانواده دارند تا از سلامت روانی، جسمی و اجتماعی کودک در محیط جدید اطمینان حاصل کنند. پس از اتمام موفقیت آمیز دوره آزمایشی و تایید نهایی کارشناسان، حکم موقت به حکم قطعی سرپرستی تبدیل می شود و کودک به صورت دائم به خانواده واگذار می گردد.

پیگیری درخواست فرزندخواندگی

متقاضیان می توانند درخواست فرزندخواندگی خود را به صورت آنلاین از طریق بخش پیگیری پرونده در سامانه ملی فرزندخواندگی بهزیستی (adoption.behzisti.net) پیگیری کنند. با وارد کردن شماره موبایل و رمز عبور دریافتی در زمان ثبت نام، می توانند از آخرین وضعیت پرونده خود مطلع شوند. همچنین در صورت بروز هرگونه مشکل یا سوالی، متقاضیان می توانند از بخش پرسش و پاسخ سامانه یا از طریق سامانه دیدبان سازمان بهزیستی با شماره ۱۴۸۲ با کارشناسان مربوطه در ارتباط باشند.

شفاف سازی ابهامات و چالش های رایج در فرآیند فرزندخواندگی

مسیر فرزندخواندگی، با وجود اهمیت و حس معنوی بالای خود، گاه با ابهامات و چالش هایی برای متقاضیان همراه است. شفاف سازی این موارد می تواند به آگاهی و اطمینان بیشتر خانواده ها کمک کند تا با دیدی واقع بینانه وارد این فرآیند شوند.

طولانی شدن فرآیند فرزندخواندگی و دلایل آن

یکی از پرسش های رایج، علت طولانی بودن فرآیند فرزندخواندگی است، در حالی که کودکان زیادی تحت پوشش بهزیستی هستند. دلایل متعددی برای این موضوع وجود دارد:

• نقش مراجع قضایی: سازمان بهزیستی متولی تامین کودک برای فرزندپذیران نیست. تنها کودکانی قابل واگذاری هستند که وضعیت بی سرپرستی یا بدسرپرستی آن ها توسط مراجع قضایی تایید شده باشد. این پروسه قضایی زمان بر است.
• احراز صلاحیت دقیق: سازمان بهزیستی و دادگاه ها موظفند صلاحیت کامل خانواده های متقاضی را احراز کنند. این کودکان امانت هایی هستند که باید به بهترین و شایسته ترین خانواده سپرده شوند، لذا بررسی دقیق شرایط فرهنگی، اجتماعی، اخلاقی و مالی متقاضیان ضروری است.
• ترجیحات متقاضیان: آمارها نشان می دهد که درصد بالایی (حدود ۹۰ درصد) از متقاضیان، خواهان نوزاد دختر هستند. در حالی که تعداد کودکان دختر و پسر در مراکز بهزیستی تقریباً برابر است. این عدم توازن در تقاضا و عرضه، منجر به طولانی شدن صف انتظار برای نوزادان دختر می شود.
• پذیرش کودکان با نیازهای ویژه: متقاضیان کمی تمایل به پذیرش کودکان با سن بالاتر (به ویژه پسران بالای ۳ سال) یا کودکان دارای نیازهای ویژه و بیماری های خاص دارند. در صورتی که خانواده ها این موارد را بپذیرند، زمان انتظار به شکل قابل توجهی کاهش می یابد.

موضوع تملیک اموال به نام فرزندخوانده (ماده ۱۴ قانون)

بر اساس ماده ۱۴ قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بدسرپرست، دادگاه در صورتی حکم سرپرستی صادر می کند که درخواست کننده بخشی از اموال یا حقوق خود را به کودک یا نوجوان تحت سرپرستی تملیک کند. این شرط به منظور تضمین آتیه کودک وضع شده است، زیرا فرزندخوانده از والدین سرپرست ارث نمی برد. اما لازم به ذکر است که:

• تشخیص نوع و میزان مال یا حقوق مزبور با دادگاه است.
• در مواردی که دادگاه تشخیص دهد اخذ تضمین عینی از درخواست کننده ممکن یا به مصلحت نیست، می تواند دستور اخذ تعهد کتبی به تملیک بخشی از اموال یا حقوق در آینده را صادر کند.
• یک تبصره مهم نیز وجود دارد که دادگاه می تواند در صورتی که تشخیص دهد اعطای سرپرستی بدون اجرای مفاد این ماده به مصلحت کودک یا نوجوان باشد، به صدور حکم سرپرستی اقدام کند. این نشان می دهد که قاضی با در نظر گرفتن کلیه جوانب و مصالح کودک، تصمیم گیری می کند و لزوماً به معنای تملیک فوری ملک نیست، بلکه می تواند تعهدی برای آینده باشد.

مسئله محرمیت فرزندخوانده

یکی دیگر از دغدغه های خانواده های سرپرست، موضوع محرمیت فرزندخوانده است. از نظر شرعی، فرزندخوانده با والدین سرپرست محرم نیست. اما راهکارهای شرعی برای حل این مسئله وجود دارد که خانواده ها می توانند با مشورت مراجع تقلید خود، از آن ها تبعیت کنند. یکی از رایج ترین روش ها، شیر دادن همسر سرپرست به کودک در صورتی که شرایط شرعی آن مهیا باشد (مانند کمتر از ۲ سال سن کودک و…) است تا محرمیت از طریق رضاع (شیرخوارگی) ایجاد شود.

مواجهه با واقعیت فرزندخواندگی و واکنش اطرافیان

یکی از نکات مهم در فرزندخواندگی از بهزیستی، نحوه در میان گذاشتن واقعیت سرپرستی با کودک و همچنین مدیریت واکنش اطرافیان است. مشاوران بهزیستی در طول فرآیند، خانواده ها را در این زمینه راهنمایی می کنند:

• صداقت با کودک: توصیه می شود که واقعیت فرزندخواندگی در سن مناسب و به تدریج و با کمک مشاوران با کودک در میان گذاشته شود. پنهان کردن این موضوع می تواند در آینده لطمات روحی شدیدی به کودک وارد کند.
• فرهنگ سازی در میان اطرافیان: لازم است خانواده سرپرست، از ابتدا اقوام و دوستان نزدیک خود را در جریان این تصمیم قرار دهند. جلسات مشاوره بهزیستی به آمادگی ذهنی خانواده و اطرافیان کمک می کند. خوشبختانه، فرهنگ جامعه در این زمینه رو به بهبود است و حساسیت های بی مورد گذشته کمتر شده است. هدف اصلی این است که حس ترحم یا کنجکاوی های بی جا جای خود را به حمایت و همراهی بدهد.

سرعت فرآیند فرزندخواندگی و عوامل موثر بر آن

مدت زمان استاندارد برای اتمام فرآیند فرزندخواندگی از بهزیستی، در صورت وجود کودک واجد شرایط، می تواند زیر ۶ ماه انجام شود. اما این زمان به شدت تحت تاثیر عوامل زیر است:

• سن و جنسیت کودک مورد درخواست: همانطور که اشاره شد، درخواست نوزادان دختر صف انتظار طولانی تری دارد.
• پذیرش کودکان با نیازهای ویژه: خانواده هایی که تمایل به پذیرش کودکان با سن بالاتر (بالای ۶ سال) یا کودکان دارای معلولیت و بیماری های خاص دارند، معمولاً با سرعت بیشتری به نتیجه می رسند.

سامانه ملی فرزندخواندگی با ایجاد شفافیت در روندها، تلاش کرده است تا از هرگونه اعمال نفوذ یا پارتی بازی جلوگیری کند. تفاوت در زمان بندی پرونده ها صرفاً به دلیل تفاوت در شرایط کودک و متقاضی است، نه مسائل دیگر.

نقش فرهنگ سازی در پذیرش کودکان با نیازهای ویژه

تقویت فرهنگ پذیرش کودکان با نیازهای ویژه یا سنین بالاتر، یک امر اجتماعی زمان بر است. رسانه ها، با تولید محتواهای آموزشی و فرهنگی مانند فیلم و سریال، می توانند نقش بسیار مهمی در تغییر نگرش جامعه و تشویق خانواده ها به پذیرش این کودکان ایفا کنند. این اقدام نه تنها به کودکان کمک می کند، بلکه نشان دهنده غنای فرهنگی و نوعدوستی مردم ایران است.

اقدام در صورت مشاهده کودک رها شده یا بدسرپرست

در صورتی که فردی با کودک رها شده، گمشده یا کودکی مواجه شود که در شرایط بدسرپرستی قرار دارد و خانواده صلاحیت نگهداری از او را ندارد، باید فوراً با اورژانس اجتماعی بهزیستی (۱23) تماس بگیرد. همچنین، اطلاع رسانی به مراجع قضایی نیز ضروری است تا از طریق مجاری قانونی، کودک به مراکز تحت پوشش بهزیستی منتقل شود و فرآیند قانونی سرپرستی او آغاز گردد.

توصیه های نهایی برای یک شروع موفق

مسیر سرپرستی بچه از بهزیستی، یک سفر عمیق عاطفی و مسئولیت پذیری است که نیازمند آمادگی همه جانبه است. برای اینکه این تجربه به بهترین شکل ممکن پیش برود و هم برای کودک و هم برای خانواده سرپرست، سرشار از آرامش و خوشبختی باشد، توجه به چند نکته کلیدی ضروری است:

یکی از مهمترین عوامل در موفقیت این فرآیند، داشتن صبر و صداقت است. فرآیند اداری و قانونی فرزندخواندگی، به دلیل دقت و حساسیت بالا در احراز صلاحیت ها و حفظ منافع کودک، می تواند زمان بر باشد. متقاضیان باید با سعه صدر و آمادگی کامل برای این مدت زمان برنامه ریزی کنند. صداقت با خود، با کارشناسان بهزیستی و در نهایت با کودک، پایه های یک رابطه مستحکم و مبتنی بر اعتماد را بنا می نهد. پنهان کردن واقعیت از کودک در آینده می تواند به بحران های هویتی و روانی جدی برای او منجر شود، لذا مشاوره های بهزیستی در خصوص نحوه اطلاع رسانی به کودک باید جدی گرفته شود.

همکاری فعال با کارشناسان و مشاوران بهزیستی نیز از اهمیت ویژه ای برخوردار است. تیم مددکاری، روانشناسی و حقوقی بهزیستی، تمامی تلاش خود را برای یافتن بهترین خانواده برای کودک و همچنین آماده سازی خانواده برای پذیرش این مسئولیت بزرگ به کار می بندند. پذیرش راهنمایی ها، شرکت فعال در جلسات مشاوره و بازدیدها، و ارائه اطلاعات صحیح و کامل، به تسریع و بهبود کیفیت فرآیند کمک شایانی می کند. این کارشناسان، پل ارتباطی مهمی بین کودک و خانواده آینده او هستند و می توانند نگرانی ها و ابهامات را برطرف سازند.

در نهایت، مهمترین اصل این است که هدف اصلی از تمامی این مراحل، یافتن بهترین خانواده برای کودک است. فرزندخواندگی در درجه اول، حق کودک برای داشتن یک خانواده و آینده ای امن است، نه صرفاً حق متقاضیان برای داشتن فرزند. با این دیدگاه، خانواده ها می توانند با عشق و مسئولیت پذیری کامل، آغوش خود را به روی کودکی باز کنند که شاید بیش از هر چیز دیگری به یک پناهگاه امن و پر مهر نیاز دارد. این تصمیم نه تنها زندگی کودک را دگرگون می کند، بلکه می تواند به تجربه ای عمیقاً غنی و معنوی برای خانواده سرپرست تبدیل شود.

نتیجه گیری: گامی بلند برای آینده ای روشن

فرآیند شرایط سرپرستی بچه از بهزیستی، گامی مهم و انسانی در راستای تامین آینده ای بهتر برای کودکان بی سرپرست و بدسرپرست کشور است. این مسیر، هرچند ممکن است با پیچیدگی ها و چالش های اداری همراه باشد، اما نتیجه آن یعنی پیوند یک کودک نیازمند با آغوشی گرم و خانواده ای عاشق، ارزش تمامی این تلاش ها را دارد. از ثبت نام در سامانه ملی فرزندخواندگی و ارائه مدارک، تا مصاحبه های مددکاری، ارزیابی های روان شناختی، و دوره های آزمایشی سرپرستی، تمامی مراحل با هدف اطمینان از قرار گرفتن کودک در بهترین محیط ممکن طراحی شده اند.

آگاهی از قوانین فرزندخواندگی در ایران، شناخت اولویت های بهزیستی، و درک تمامی تعهدات قانونی و شرعی، از الزامات این فرآیند است. خانواده های متقاضی با صبر، صداقت و همکاری فعال با کارشناسان بهزیستی، می توانند این سفر معنوی را با موفقیت پشت سر بگذارند. به یاد داشته باشیم که هر کودک، حق زندگی در یک خانواده را دارد و فرزندخواندگی، فرصتی طلایی برای تحقق این حق است. با تصمیم آگاهانه و مسئولانه، می توانیم آینده ای روشن برای این کودکان رقم بزنیم و به آن ها فرصت رشد و بالندگی در محیطی سرشار از عشق و حمایت را هدیه دهیم.

برای کسب اطلاعات بیشتر و آغاز فرآیند، می توانید به سامانه adoption.behzisti.net مراجعه کرده و گام های اولیه را بردارید.