غذاهای سوئد

سوئد سرزمینی شناخته شده برای طراحی مینیمال مناظر طبیعی خیره کننده و فرهنگ غنی در کنار این ویژگی ها دارای یک دنیای آشپزی منحصربه فرد و جذاب است که اغلب کمتر مورد توجه قرار می گیرد. فراتر از تصورات رایج سفره سوئدی تنوعی از طعم ها را در خود جای داده که ریشه در تاریخ جغرافیا و فصول سال دارند. از غذاهای سنتی که نسل به نسل منتقل شده اند تا نوآوری های مدرن آشپزی سوئدی بازتابی از روح این کشور اسکاندیناوی است. کشف غذاهای سوئد نه تنها به معنای چشیدن طعم های جدید است بلکه درک عمیق تری از سبک زندگی و فرهنگ مردم این کشور نیز فراهم می آورد. این محتوا راهنمایی جامع برای آشنایی با اصلی ترین عناصر مشهورترین غذاها و فرهنگ غذایی سوئد از جمله رسم دوست داشتنی فیکا ارائه می دهد.

معرفی آشپزی سوئدی

آشپزی سوئدی با تکیه بر مواد اولیه محلی و فصلی شکل گرفته است. نزدیکی به دریا و وجود جنگل ها و دریاچه های فراوان ماهی گوشت شکار انواع توت ها و قارچ ها را به عناصر اصلی این آشپزی تبدیل کرده است. تاریخ نیز نقش مهمی ایفا کرده؛ نیاز به نگهداری مواد غذایی برای زمستان های طولانی منجر به توسعه روش هایی مانند دودی کردن نمک سود کردن و تخمیر شده است. سادگی و تمرکز بر کیفیت مواد اولیه از ویژگی های بارز غذاهای سوئدی است. نفوذ فرهنگی از کشورهای همسایه اسکاندیناوی و همچنین تأثیرات بین المللی در طول زمان تنوع بیشتری به این آشپزی بخشیده است. با این حال هسته اصلی همچنان بر طعم های طبیعی و استفاده حداقلی از چاشنی های پیچیده استوار است. سیب زمینی نان چاودار محصولات لبنی و انواع کلم نیز جایگاه ویژه ای در سفره سوئدی دارند.

مشهورترین غذاهای سوئد

برخی غذاها به قدری با هویت سوئد گره خورده اند که در سراسر جهان شناخته شده اند. این غذاها نه تنها بخشی از رژیم غذایی روزمره هستند بلکه در مناسبت ها و جشن ها نیز نقش محوری دارند. آشنایی با این غذاهای نمادین اولین قدم برای درک آشپزی سوئدی است. هر کدام از این غذاها داستانی برای گفتن دارند و نماینده بخش خاصی از تاریخ و فرهنگ غذایی این کشور هستند. از سادگی دلنشین یک غذای خانگی گرفته تا پیچیدگی طعم یک غذای تخمیر شده این غذاها طیف وسیعی از تجربیات چشایی را ارائه می دهند.

کوت بولار غذای سنتی سوئدی

کوت بولار (Köttbullar) یا همان کوفته قلقلی سوئدی بدون شک مشهورترین غذای این کشور در سطح بین المللی است. این کوفته ها معمولاً از ترکیبی از گوشت چرخ کرده گاو و خوک تهیه می شوند هرچند ممکن است فقط از یک نوع گوشت نیز استفاده شود. پیاز ریز خرد شده تخم مرغ خرده نان (اغلب خیس شده در شیر یا خامه) و ادویه هایی مانند فلفل فرنگی (allspice) و جوز هندی به مخلوط گوشت اضافه می شوند. کوفته ها به اندازه گردو یا کمی کوچک تر شکل داده شده و در کره سرخ می شوند تا روی آن ها طلایی و مغزپز شود. روش دیگر پخت استفاده از فر برای تهیه تعداد بیشتری کوفته به صورت همزمان است.

کوت بولار به طور سنتی با سیب زمینی پوره شده یا آب پز سس خامه ای قهوه ای (gräddsås) و مربای لینگون بری (lingonberry jam) سرو می شود. ترشی خیار (pressgurka) یا خیار شور نیز اغلب در کنار این غذا دیده می شود. ترکیب طعم شیرین و ترش مربای لینگون بری با سس خامه ای و کوفته ها کنتراست دلپذیری ایجاد می کند که بخش جدایی ناپذیر تجربه خوردن کوفته سوئدی است. این غذا نه تنها در خانه ها و رستوران های سنتی بلکه در بوفه های رستوران های زنجیره ای بزرگ نیز به عنوان یک نماد آشپزی سوئدی عرضه می شود و محبوبیت جهانی آن گواه سادگی و طعم دلپذیر آن است.

سورسترومینگ ماهی تخمیر شده سوئدی

سورسترومینگ (Surströmming) یکی از بحث برانگیزترین و خاص ترین غذاهای سوئدی است که به دلیل بوی بسیار تند و نافذ خود شهرت دارد. این غذا شامل ماهی هرینگ بالتیک است که در محلول آب نمک کم غلظت تخمیر می شود. فرآیند تخمیر در قوطی های کنسرو ادامه پیدا می کند و باعث ایجاد گاز و متورم شدن قوطی می شود. به همین دلیل باز کردن قوطی سورسترومینگ معمولاً در فضای باز و دور از مناطق مسکونی انجام می شود و حتی در برخی خطوط هوایی حمل آن ممنوع است.

با وجود بوی تند سورسترومینگ برای برخی سوئدی ها به ویژه در مناطق شمالی یک دلخوشی تابستانی محسوب می شود. این ماهی معمولاً به همراه نان نازک سوئدی (tunnbröd) سیب زمینی آب پز پیاز خام خلالی شده گوجه فرنگی و گاهی خامه ترش یا کره سرو می شود. روش سنتی خوردن آن به این صورت است که تکه های ماهی را روی نان می گذارند و با مخلفات دیگر می پیچند و می خورند. طعم آن شور تند و اسیدی است و برای کسانی که برای اولین بار آن را امتحان می کنند تجربه ای چالش برانگیز محسوب می شود. با این حال برای طرفدارانش سورسترومینگ بخشی از میراث فرهنگی و یک طعم نوستالژیک است که یادآور جشن ها و دورهمی های تابستانی است.

گراولاکس غذای دریایی سوئدی

گراولاکس (Gravlax) به معنای واقعی کلمه «ماهی دفن شده» یک غذای سنتی سوئدی است که شامل فیله ماهی سالمون خام است که با ترکیبی از نمک شکر شوید و گاهی فلفل سفید و الکل (مانند آکواویت یا براندی) عمل آوری می شود. این ترکیب به مدت چند روز روی فیله ماهی قرار داده شده و ماهی تحت فشار در یخچال نگهداری می شود تا آب خود را از دست داده و طعم دار شود. فرآیند عمل آوری باعث می شود بافت ماهی سفت تر شده و طعم شوید و ادویه ها به خوبی در آن نفوذ کند.

نام «دفن شده» به روش سنتی عمل آوری در گذشته اشاره دارد که ماهی را در شن و ماسه ساحل دفن می کردند تا تخمیر سطحی صورت گیرد اما روش مدرن صرفاً یک فرآیند عمل آوری با نمک و شکر است. گراولاکس معمولاً به صورت ورقه های نازک بریده شده و به عنوان پیش غذا یا بخشی از بوفه (smörgåsbord) سرو می شود. همراه سنتی گراولاکس سس شوید و خردل شیرین سوئدی (hovmästarsås یا gravlaxsås) است که از خردل شوید شکر سرکه و روغن تهیه می شود. این سس طعم تند و شیرین دلپذیری دارد که مکمل طعم سالمون عمل آوری شده است. سیب زمینی آب پز سرد نان چاودار و لیموترش نیز از دیگر همراهان رایج گراولاکس هستند.

انواع غذاهای دریایی در سوئد

با داشتن خط ساحلی طولانی و دریاچه های متعدد غذاهای دریایی جایگاه ویژه ای در آشپزی سوئدی دارند. ماهی هرینگ (sill) یکی از مهم ترین آن هاست که به روش های مختلفی از جمله ترشی (inlagd sill) با طعم های متنوع (پیاز شوید خردل خامه ترش و غیره) یا دودی و سرخ شده مصرف می شود. بوفه سنتی سوئدی (smörgåsbord) بدون انواع هرینگ ترشی کامل نیست. ماهی سالمون (lax) نیز بسیار محبوب است و علاوه بر گراولاکس به صورت دودی (rökt lax) کبابی یا پخته شده در فر نیز تهیه می شود.

میگو (räkor) خرچنگ (kräftor) و سایر صدف ها نیز در فصل خود طرفداران زیادی دارند. جشن خرچنگ (kräftskiva) در اواخر تابستان یک رویداد اجتماعی مهم است که در آن مردم به صورت گروهی خرچنگ های آب پز و طعم دار شده را می خورند. ماهی های آب شیرین مانند اردک ماهی (gädda) سوف (abborre) و قزل آلا (öring) نیز در مناطق داخلی کشور به ویژه در اطراف دریاچه ها محبوب هستند و به روش های مختلفی از جمله سرخ کردن پختن در فر یا تهیه سوپ ماهی استفاده می شوند. سادگی در تهیه و تمرکز بر طعم طبیعی و تازه ماهی از اصول کلیدی در پخت غذاهای دریایی سوئدی است.

غذاهای گوشتی محبوب در سوئد

در کنار کوفته قلقلی مشهور انواع دیگری از غذاهای گوشتی نیز در سوئد رایج هستند. گوشت خوک به اشکال مختلف از جمله ژامبون (julskinka) که بخش مهمی از بوفه کریسمس است مصرف می شود. انواع سوسیس (korv) نیز محبوب هستند از جمله Falukorv که نوعی سوسیس بزرگ و نیمه پخته است و اغلب سرخ یا در فر پخته می شود. گوشت گاو نیز در غذاهای مختلفی مانند استیک خورش ها یا به صورت چرخ کرده در غذاهایی مانند پیت پانهووا (pytt i panna) که ترکیبی از سیب زمینی پیاز و گوشت خرد شده و سرخ شده است استفاده می شود.

گوشت شکار به ویژه گوشت گوزن شمالی (renkött) و گوزن الک (älgkött) در مناطق شمالی سوئد و همچنین در رستوران های سراسر کشور یافت می شود. این گوشت ها طعمی غنی و کمی شیرین دارند و اغلب با سس های خامه ای قارچ و توت های ترش مانند لینگون بری سرو می شوند. والنبریاره (Wallenbergare) نوعی کتلت یا پتی از گوشت گوساله چرخ کرده بسیار ریز خامه و تخم مرغ است که بافت بسیار لطیفی دارد و یک غذای کلاسیک سوئدی محسوب می شود. غذاهای گوشتی سوئدی اغلب با سیب زمینی (به روش های مختلف) و سس های ساده و خوش طعم همراه می شوند.

دسرهای سوئدی و شیرینی ها

فرهنگ شیرینی خوری در سوئد بسیار قوی است و بخش مهمی از رسم فیکا را تشکیل می دهد. شیرینی های سوئدی اغلب با هل دارچین وانیل و بادام طعم دار می شوند. استفاده از میوه ها و توت های فصلی نیز در دسرها و پای ها رایج است. تنوع شیرینی ها و کیک ها بسیار زیاد است و هر کدام برای مناسبت ها یا زمان های خاصی از سال مناسب هستند. از شیرینی های ساده و خانگی گرفته تا کیک های لایه ای و پیچیده دنیای شیرینی های سوئدی بسیار گسترده و جذاب است.

بسیاری از شیرینی ها برای همراهی با قهوه در زمان فیکا طراحی شده اند و اندازه آن ها معمولاً کوچک و مناسب برای یک وعده است. استفاده از مواد اولیه با کیفیت مانند کره تخم مرغ تازه و آرد خوب در تهیه این شیرینی ها اهمیت زیادی دارد. علاوه بر شیرینی های خشک و کیک ها دسرهای خامه ای و پودینگ ها نیز در آشپزی سوئدی جای دارند به ویژه آن هایی که با میوه ها و توت های فصلی تهیه می شوند. دسرها و شیرینی ها نه تنها بخشی از وعده های غذایی بلکه عنصری کلیدی در زندگی اجتماعی و فرهنگی سوئدی ها هستند.

سملا شیرینی سنتی سوئد

سملا (Semla) یکی از سنتی ترین و محبوب ترین شیرینی های سوئدی است که به صورت فصلی و عمدتاً در دوره قبل از روزه داری (Lent) و به خصوص در روز سه شنبه چرب (Fettisdagen) مصرف می شود. سملا یک نان گرد و هل دار است که قسمت بالای آن بریده شده و برداشته می شود. داخل نان با یک مخلوط شیرین و خوش طعم از خمیر بادام (almond paste) و گاهی خرده های نان مخلوط شده با شیر پر می شود. روی این لایه مقدار زیادی خامه فرم گرفته قرار داده می شود و سپس قسمت بریده شده نان به عنوان «کلاه» روی خامه گذاشته می شود و در نهایت کمی پودر قند روی آن الک می شود.

سملا معمولاً به تنهایی همراه با قهوه یا گاهی در یک کاسه شیر گرم (hetvägg) سرو می شود. این شیرینی بسیار غنی و سیرکننده است و خوردن آن به بخشی از سنت های فرهنگی مرتبط با پایان زمستان و آغاز بهار تبدیل شده است. اگرچه سملا به طور سنتی فقط در فصل خاصی از سال در دسترس بود اما به دلیل محبوبیت زیاد اکنون می توان آن را در بسیاری از شیرینی فروشی ها و کافه ها برای مدت طولانی تری در طول سال پیدا کرد هرچند اوج مصرف آن همچنان در اواخر زمستان است.

شیرینی های وقت فیکا

فیکا (Fika) این رسم دوست داشتنی سوئدی برای استراحت با قهوه و شیرینی مجموعه ای از شیرینی های مخصوص خود را دارد. مشهورترین آن ها کانل بولار (Kanelbullar) یا نان دارچینی است که یک نان پیچ پیچی نرم و معطر با طعم دارچین و هل و رویه شکری است. کاردموم بولار (Kardemummabullar) نیز مشابه کانل بولار است اما با طعم غالب هل که در سوئد بسیار محبوب است.

شیرینی های کوچک و خشک مانند شیرینی های کره ای (småkakor) نیز بخش مهمی از فیکا هستند و اغلب چندین نوع مختلف آن ها در کنار هم سرو می شود. چوکالادبولار (Chokladbollar) گلوله های کوچک و شیرین از جو دوسر کاکائو کره و شکر که در پودر نارگیل یا خرده های شکلات غلطانده می شوند یک گزینه سریع و محبوب برای فیکا هستند. کیک های لایه ای مانند پرینسس تورتا (Prinsesstårta) که با لایه های کیک اسفنجی کرم پاتیسیر خامه فرم گرفته و پوشش سبز مارزیپان شناخته می شود اغلب برای مناسبت های خاص تر در زمان فیکا سرو می شوند. این شیرینی ها نه تنها خوشمزه هستند بلکه بخشی از تجربه اجتماعی و آرامش بخش فیکا محسوب می شوند.

فیکا فرهنگ قهوه و شیرینی سوئدی

فیکا (Fika) فراتر از یک استراحت ساده برای نوشیدن قهوه است؛ این یک نهاد اجتماعی و فرهنگی عمیق در سوئد است. فیکا زمانی است برای توقف نشستن با همکاران دوستان یا خانواده نوشیدن قهوه (که در سوئد بسیار محبوب است) یا چای و معمولاً خوردن یک شیرینی یا یک ساندویچ کوچک. این رسم دو بار در روز در بسیاری از محیط های کاری رایج است: یک بار در اواسط صبح و یک بار در اواسط بعدازظهر. در محیط های غیررسمی فیکا می تواند هر زمان که فرصتی پیش بیاید اتفاق بیفتد.

هدف اصلی فیکا ایجاد فرصتی برای گفتگو تقویت روابط اجتماعی و کمی استراحت و تجدید قواست. این زمان نه تنها به بهبود روحیه کمک می کند بلکه می تواند بهره وری را نیز افزایش دهد. در طول فیکا سلسله مراتب کاری معمولاً کنار گذاشته می شود و همه در فضایی دوستانه با هم معاشرت می کنند. شیرینی ها و کیک ها بخش جدایی ناپذیر فیکا هستند اما گاهی اوقات یک ساندویچ کوچک یا میوه نیز می تواند جایگزین شود. فیکا نمادی از اهمیت تعادل بین کار و زندگی و ارزش قائل شدن برای لحظات ساده و اجتماعی در فرهنگ سوئدی است.

مواد اولیه رایج در آشپزی سوئدی

آشپزی سوئدی به شدت به مواد اولیه محلی و فصلی وابسته است. سیب زمینی (potatis) یکی از اصلی ترین مواد غذایی است و به روش های بی شماری از جمله آب پز پوره شده سرخ شده و گراتینه مصرف می شود. محصولات لبنی مانند شیر خامه (grädde) کره (smör) و انواع پنیر نیز نقش مهمی دارند. ماهی به ویژه هرینگ (sill) و سالمون (lax) ستون فقرات غذاهای دریایی را تشکیل می دهند.

انواع توت ها (bär) مانند لینگون بری (lingonbär) بلوبری (blåbär) تمشک شمالی (hjortron یا cloudberry) و توت فرنگی (jordgubbar) به وفور در دسرها مرباها سس ها و حتی غذاهای اصلی استفاده می شوند. قارچ ها (svamp) به ویژه قارچ های وحشی مانند کانترِل (kantareller) در فصل خود بسیار محبوب هستند و در سس ها سوپ ها و همراه غذاهای گوشتی استفاده می شوند. نان چاودار (rågbröd) و نان های ترد (knäckebröd) نیز از اجزای اصلی سفره سوئدی هستند. شوید (dill) و پیاز کوهی (gräslök) از سبزیجات معطر رایج هستند در حالی که ادویه هایی مانند هل دارچین و فلفل فرنگی در شیرینی ها و برخی غذاهای گوشتی به کار می روند. گوشت هایی مانند خوک گاو و گوشت شکار نیز منابع اصلی پروتئین هستند.

غذاهای محلی مناطق مختلف سوئد

سوئد کشوری پهناور با مناطق جغرافیایی متنوع است و این تنوع در آشپزی محلی آن نیز بازتاب یافته است. در مناطق ساحلی به ویژه در غرب غذاهای دریایی نقش پررنگ تری دارند. بوهوسلن (Bohuslän) در ساحل غربی به دلیل صدف ها میگو و خرچنگ های تازه شهرت دارد. اسکونه (Skåne) در جنوب که منطقه ای حاصلخیز است تأثیرات دانمارکی دارد و غذاهایی مانند اردک کباب شده و انواع کلم در آن رایج است. همچنین خوراک مارماهی دودی (ålagille) در این منطقه سنتی است.

در جزیره گوتلند (Gotland) شیرینی زعفرانی (saffranspannkaka) با خامه و مربای توت (salmbärssylt) یک دسر محلی خاص است. در مناطق داخلی و جنگلی استفاده از گوشت شکار مانند گوزن شمالی و الک بیشتر است. در شمال سوئد (Norrland) علاوه بر گوشت گوزن شمالی ماهی های آب شیرین از رودخانه ها و دریاچه های متعدد و همچنین توت های شمالی مانند تمشک شمالی (hjortron) که برای تهیه مربا و دسر استفاده می شوند اهمیت دارند. هر منطقه هویت غذایی خاص خود را دارد که بر اساس مواد اولیه در دسترس و سنت های تاریخی شکل گرفته است.

کدام غذای سوئدی به عنوان غذای ملی شناخته می شود؟

سوئد غذای ملی رسمی ندارد اما کوفته قلقلی (Köttbullar) مشهورترین و نمادین ترین غذای سوئدی در جهان محسوب می شود و اغلب به عنوان غذای ملی در نظر گرفته می شود.

سورسترومینگ سوئدی چیست؟

سورسترومینگ ماهی هرینگ بالتیک است که به روش تخمیر در قوطی عمل آوری می شود. این غذا به دلیل بوی بسیار تند و نافذ خود شناخته شده و معمولاً با نان نازک و مخلفات دیگر در فضای باز خورده می شود.

فیکا در سوئد شامل چه چیزهایی است؟

فیکا یک رسم اجتماعی برای استراحت و نوشیدن قهوه یا چای است که معمولاً همراه با خوردن یک شیرینی (مانند نان دارچینی) یا یک ساندویچ کوچک انجام می شود و فرصتی برای گفتگو و معاشرت است.

مشهورترین شیرینی سوئدی کدام است؟

نان دارچینی (Kanelbullar) احتمالاً مشهورترین و محبوب ترین شیرینی سوئدی است که بخش جدایی ناپذیر فرهنگ فیکا محسوب می شود و در تمام طول سال در دسترس است.

انواع ماهی پرکاربرد در غذاهای سوئدی چیست؟

ماهی هرینگ (Sill) که به روش های مختلف به ویژه ترشی مصرف می شود و ماهی سالمون (Lax) که به صورت عمل آوری شده (گراولاکس) یا دودی و پخته محبوب است از پرکاربردترین ماهی ها هستند.