فرش رنگی هرمز بیانگر فرهنگ جزیره

فرش رنگی هرمز، آینه ای از اصالت و هویت این جزیره پررمزوراز است که با خاک های رنگینش، داستانی از فرهنگ غنی و سنت های دیرینه مردم آن را روایت می کند. این پدیده بی نظیر، فراتر از یک اثر هنری، پیوندی عمیق میان انسان و طبیعت است.

جزیره هرمز، نگین درخشان خلیج فارس، به دلیل خاک های رنگارنگ و خیره کننده اش، شهرتی جهانی یافته و اغلب از آن با عنوان موزه زمین شناسی یاد می شود. این جزیره کوچک اما پر از شگفتی، سال ها میزبان رویدادی هنری بود که فرش رنگی هرمز یا فرش خاکی هرمز نام داشت. این فرش عظیم، که با استفاده از هجده رنگ طبیعی خاک جزیره بر بستر سواحل آن نقش می بست، نه تنها یک اثر هنری دیدنی، بلکه بیانگر عمیق فرهنگ، سنت ها و اصالت مردم بومی هرمز بود.

ایده شکل گیری این فرش، تلفیقی از هنر، طبیعت و هویت بود که ریشه های عمیقی در زندگی روزمره و باورهای مردم جزیره داشت. هر نقش، هر رنگ، و هر خطی که بر این فرش کشیده می شد، داستانی از گذشته، حال و آرزوهای این سرزمین را بازگو می کرد. اگرچه اجرای این پروژه به دلایل زیست محیطی متوقف شده است، اما روح و پیام آن همچنان در دل خاک های رنگی هرمز و در حافظه جمعی مردم و علاقه مندان به هنر و طبیعت زنده است.

فرش رنگی هرمز: تعریف و ویژگی های هنری-طبیعی

فرش رنگی هرمز، یک اثر هنری موقتی و در ابعاد بسیار بزرگ بود که هنرمندان با استفاده از خاک های رنگی طبیعی جزیره هرمز، آن را بر روی سواحل این جزیره نقش می کردند. این پدیده هنری، که گاهی از آن با عنوان فرش خاکی هرمز نیز یاد می شود، به یکی از برجسته ترین جاذبه های گردشگری جنوب ایران تبدیل شده بود. ابعاد این فرش در دوره های مختلف بین ۱۲۰۰ تا ۱۵۰۰ متر مربع متغیر بود و به دلیل وسعت زیاد و استفاده از مواد اولیه طبیعی، عنوان بزرگترین فرش خاکی جهان را به خود اختصاص داده بود.

تعریف فرش رنگی هرمز (فرش خاکی)

فرش رنگی هرمز در واقع نقاشی عظیمی بود که مستقیماً بر روی شن های ساحل و با استفاده از خاک های رنگارنگ و غنی جزیره ترسیم می شد. این خاک ها که از دل کوه های رنگی هرمز استخراج می شدند، طیف وسیعی از رنگ ها شامل سرخ، زرد، نارنجی، قهوه ای، سبز و حتی بنفش را در بر می گرفتند. هنرمندان با دقت و ظرافت، این خاک ها را بر روی سطح ساحل می پاشیدند و با استفاده از طرح های از پیش تعیین شده، نقوش پیچیده و معناداری را خلق می کردند. محل اصلی اجرای این فرش، عمدتاً در سواحل غربی جزیره هرمز بود، جایی که وسعت و دسترسی مناسبی برای اجرای چنین طرحی وجود داشت.

تفاوت اصطلاحات فرش رنگی و فرش خاکی

هر دو اصطلاح فرش رنگی هرمز و فرش خاکی هرمز به یک پدیده اشاره دارند و در میان مردم و رسانه ها به صورت مترادف استفاده می شوند. اصطلاح خاکی بر ماده اولیه اصلی این اثر هنری، یعنی خاک، تأکید دارد، در حالی که رنگی به تنوع خیره کننده رنگ ها و جلوه بصری آن اشاره می کند. در این مقاله نیز هر دو اصطلاح به کار برده شده اند، اما تأکید بر بار معنایی رنگی در کلمه کلیدی اصلی فرش رنگی هرمز بیانگر فرهنگ جزیره است که جنبه بصری و زیبایی شناختی این پدیده را برجسته تر می کند.

ویژگی های منحصر به فرد فرش خاکی هرمز

فرش خاکی هرمز دارای چندین ویژگی منحصر به فرد بود که آن را از سایر آثار هنری متمایز می کرد:

• ابعاد بی سابقه: این فرش با ابعادی تا ۱۵۰۰ متر مربع، به عنوان بزرگترین فرش خاکی جهان شناخته می شد که مقیاس وسیع آن، هر بیننده ای را به شگفتی وا می داشت.
• استفاده از ۱۸ رنگ طبیعی: هنرمندان در خلق این اثر، از ۱۸ طیف رنگی مختلف که همگی از خاک های طبیعی و معدنی جزیره هرمز به دست می آمدند، استفاده می کردند. این تنوع رنگی، جلوه ای بی نظیر به فرش می بخشید و آن را به یک پالت زنده از طبیعت تبدیل می کرد.
• ماهیت موقتی: با وجود عظمت و زیبایی، فرش خاکی اثری موقتی بود و پس از هر بار اجرا، با بارش باران یا جزر و مد دریا، به تدریج محو می شد و خاک ها به آغوش طبیعت بازمی گشتند. این ماهیت زودگذر، ارزش و زیبایی آن را دوچندان می کرد و بر فلسفه بازگشت به طبیعت تأکید داشت.
• پیوند با طبیعت و فرهنگ: این فرش نه تنها یک اثر هنری، بلکه نمادی عمیق از پیوند ناگسستنی مردم هرمز با خاک و دریا، و بازتابی از هویت فرهنگی غنی این جزیره بود.

هرمز، گنجینه خاک های رنگی: منبع الهام و هویت فرهنگی

جزیره هرمز، با ساختار زمین شناسی خاص و غنای بی نظیر خاک های رنگی خود، به درستی لقب بهشت زمین شناسی یا موزه زمین شناسی زنده را از آن خود کرده است. این خاک ها، فراتر از یک جاذبه دیدنی، منبع اصلی الهام بخش برای خلق فرش رنگی هرمز و بخش جدایی ناپذیری از هویت فرهنگی و معیشت مردم این جزیره محسوب می شوند.

زمین شناسی بی نظیر جزیره هرمز

چرا خاک هرمز رنگی است؟ راز این پالت طبیعی رنگ ها در ترکیبات شیمیایی و کانی شناسی منحصر به فرد خاک ها و سنگ های جزیره نهفته است. دلیل اصلی تنوع رنگی، وجود مقادیر بالای اکسیدهای فلزی، به ویژه اکسید آهن، در خاک است. کانی هایی مانند هماتیت (اکسید آهن قرمز)، مگنتیت (اکسید آهن سیاه) و اولیژیست (یک نوع هماتیت) در کنار پیریت (سولفید آهن طلایی)، در اثر فرآیندهای اکسیداسیون و هوازدگی طی میلیون ها سال، رنگ های خیره کننده ای از قرمز، زرد، نارنجی، قهوه ای، سفید، سیاه و حتی طیف هایی از سبز و آبی را به وجود آورده اند.

کوه معروف گلک یا کوه خوراکی که به دلیل رنگ سرخ پررنگش مشهور است، یکی از نمونه های بارز این پدیده است. این کوه و سایر کوه های رنگی جزیره، مجموعه ای از طیف های مختلف را به نمایش می گذارند که به راستی شبیه به یک جعبه مدادرنگی غول پیکر طبیعی است. خاک این کوه ها نه تنها در هنر، بلکه در کاربردهای سنتی و صنعتی نیز مورد استفاده قرار می گرفته است؛ از جمله به عنوان ادویه خوراکی (گلک)، مصارف دارویی، در سرامیک سازی و رنگ سازی.

خاک هرمز: فراتر از یک ماده معدنی، نمادی از حیات

برای مردم هرمز، خاک تنها یک ماده معدنی نیست؛ بلکه نمادی از حیات، معیشت و هویت است. این خاک های رنگی از دیرباز در زندگی روزمره مردم بومی نقش اساسی داشته اند. از خانه سازی و تهیه مصالح ساختمانی گرفته تا کاربرد در صنایع دستی، نقاشی، و حتی به عنوان یک ماده خوراکی و دارویی در طب سنتی. خاک سرخ (گلک) به عنوان نوعی ادویه محلی در تهیه غذاهایی مانند سوراغ (مخلوطی از ماهی ساردین، پوست نارنج و خاک سرخ) و مهیاوه (یک سس ماهی) استفاده می شود که طعم و رنگ خاصی به این غذاها می بخشد و خود گویای پیوند عمیق فرهنگی با این عنصر طبیعی است.

هنرمندان بومی نیز با الهام از خاک، آثار بی بدیلی خلق می کنند. موزه دکتر نادعلیان در هرمز، نمونه ای از این پیوند عمیق میان هنر و خاک است، جایی که هنرمندان و کودکان با استفاده از خاک های رنگی، نقاشی ها و آثاری خلق می کنند که منعکس کننده زندگی، آرزوها و اسطوره های این جزیره است.

خاک هرمز، داستانی از میلیون ها سال تحول زمین شناسی و هزاران سال زندگی و فرهنگ انسانی را در خود جای داده است. هر ذره از این خاک، نه تنها گواه بر قدرت طبیعت، بلکه نشانی از روح پایداری و خلاقیت مردم این جزیره است.

بیانگر فرهنگ جزیره: کالبدشکافی نقوش و نمادهای فرش رنگی هرمز

فرش رنگی هرمز، صرفاً یک نقاشی عظیم بر روی شن نبود؛ این فرش، یک زبان بصری بود، بیانی هنرمندانه از روح، تاریخ، باورها و زندگی روزمره مردم جزیره. هر نقش، هر خط و هر رنگ در این فرش، روایتی عمیق از هویت فرهنگی هرمز را بازگو می کرد و آن را به یک سند زنده از فرهنگ بومی تبدیل می ساخت.

ایده و تولد یک آیین هنری

ایده شکل گیری فرش رنگی هرمز در سال ۱۳۸۳، زمانی آغاز شد که یک هنرمند به نام دکتر احمد نادعلیان (مؤسس موزه و گالری هنرهای محیطی پردیس در هرمز) با مشاهده رنگ های شگفت انگیز خاک جزیره، به فکر خلق اثری عظیم با استفاده از این مواد طبیعی افتاد. این ایده ابتدا در ابعاد کوچکتر و بر روی بوم نقاشی اجرا شد، اما به زودی این مرزها را در نوردید و به یک پروژه بزرگ محیطی تبدیل شد. هدف اصلی این بود که خاک ها پس از اتمام پروژه به طبیعت بازگردند و تأثیر دائمی بر محیط زیست نداشته باشند.

اجرای فرش خاکی هرمز به طور رسمی از سال ۱۳۸۷ و در ابعاد ۱۲۰۰ متر مربع آغاز شد. این پروژه طی هفت دوره و تا سال ۱۳۹۶ ادامه یافت. در این مسیر، دو گروه هنری اصلی نقش آفرین بودند: گروه هنری «نوهرمز» به ریاست آقای احمد کارگردان که مسئولیت اجرای شش دوره اول را بر عهده داشتند، و در دوره آخر (۱۳۹۶)، تیمی به هدایت آقای مهدی درویشی این اثر را خلق کردند. بیش از ۵۰ هنرمند از نقاط مختلف ایران و حتی جهان در طول این سال ها به تیم اجرایی پیوستند و با دستان خود، نمادهایی که بیانگر استعدادها، افسانه ها، فرهنگ، تاریخ و سنت های جزیره هرمز بودند را جانی دوباره بخشیدند. این مشارکت گسترده، خود نمادی از همکاری و پیوند میان هنر و جامعه بود.

زبان بصری فرش: روایتگر تاریخ و هویت

نقوش به کار رفته در فرش رنگی هرمز، به دقت انتخاب شده بودند تا هر کدام بازتابی از جنبه ای از فرهنگ، تاریخ و طبیعت جزیره باشند. این نقوش را می توان در دسته بندی های مختلف بررسی کرد:

نقوش برگرفته از اسطوره ها و افسانه ها

• داماهی (ماهی بزرگ نجات بخش): این موجود افسانه ای، یک ماهی غول پیکر است که در باورهای مردم جنوب، در زمان سختی و گرفتاری به یاری صیادان و دریانوردان می شتابد. تصویر داماهی در فرش، نمادی از یاری، محافظت و امید بود و ارتباط عمیق مردم هرمز با دریا و قدرت های ماورایی آن را نشان می داد.
• لبخند ملمداس (پری دریایی فریبنده): ملمداس، پری دریایی فریبنده ای در فولکلور هرمزگان است که گفته می شود در شب های مهتابی به سطح آب می آید و با لبخند و آوای دلنشین خود، جوانان را مسحور و به دریا می کشاند. این نقش، تجلی رمز و راز دریا، داستان های عاشقانه و دراماتیک محلی و بُعد مرموز طبیعت جزیره بود.
• قصه غصه داوود (نماد کشتار غزه): این نقش، نشان دهنده ابعاد جهانی تر و انسانی فرش بود. قرار دادن نمادی از «کشتار کودکان و مردم غزه» در این فرش، نه تنها بیانگر دغدغه های انسانی هنرمندان بود، بلکه نشان می داد فرهنگ هرمزگان از مسائل جهانی نیز غافل نیست و با روح انسان دوستی در هم آمیخته است.

نقوش بازتاب دهنده سنت ها و زندگی روزمره

• پوشاک زنان هرمز: طرح هایی از پوشاک سنتی و رنگارنگ زنان هرمزگان، به ویژه برقع های خاص آن ها، بازنمایی زیبایی شناسی محلی و هویت پوششی منحصر به فرد این منطقه بود. این نقوش، نشان دهنده نقش پررنگ زنان در فرهنگ و جامعه جزیره بود.
• سازهای بومی و موسیقی محلی: تصاویری از سازهایی مانند جفتی، نی انبان و دهل که در موسیقی شاد و پرشور جنوبی کاربرد دارند، در فرش دیده می شد. این نقوش، انعکاس هنر، جشن ها، شادی ها و آیین های موسیقیایی جزیره بود که بخش مهمی از زندگی مردم را تشکیل می دهد.
• کلیک پرو (محل صیادی): این نام به مکانی در جزیره اشاره دارد که در گذشته صیادان از آنجا برای صیادی به دریا می رفتند. این نقش، اشاره ای مستقیم به زندگی و معیشت مردم جزیره بود که بخش عمده آن بر پایه دریا و صیادی استوار است و اهمیت کار و تلاش را نشان می داد.

نمادهای حیات وحش و طبیعت

• لاک پشت پوزه عقابی و جبیر: حضور تصاویری از این گونه های جانوری بومی و در معرض خطر، نشان دهنده توجه هنرمندان و جامعه هرمز به محیط زیست و لزوم حفاظت از گونه های نادر منطقه بود. این نقوش، پیام آور اهمیت همزیستی مسالمت آمیز با طبیعت بکر جزیره بود.

اشکال هندسی و نمادهای ملی

• الگوبرداری از اشعار خیام و نمادهای نوروزی و ایرانی: در کنار نقوش بومی، طرح هایی با الهام از اشعار حکیم عمر خیام، فیلسوف و شاعر بزرگ ایرانی، و همچنین نمادهای نوروزی و اشکال هندسی برگرفته از هنر ایرانی، در فرش به کار می رفت. این امر، فرش هرمز را به نمادی از فرهنگ غنی ایرانی در مقیاس وسیع تر تبدیل می کرد.

نقش قلعه پرتغالی ها

تصویر قلعه پرتغالی ها که یکی از مهم ترین بناهای تاریخی جزیره است، نیز در فرش نمایان بود. این قلعه، تلاقی گاه تاریخ پرفراز و نشیب جزیره با هنر بومی بود و یادآور دوران استعمار و مقاومت مردم هرمز بود. این نقش، عمق تاریخی این سرزمین را به نمایش می گذاشت.

نام های دیگر فرش و دلالت های فرهنگی آنها

فرش رنگی هرمز، علاوه بر نام های رایج خود (فرش رنگی، فرش خاکی)، به نام های دیگری نیز شناخته می شد که هر کدام بار معنایی و دلالت فرهنگی خاص خود را داشتند:

• افسانه هرمز: این نام بر بُعد اسطوره ای و روایت محور جزیره تأکید داشت.
• راز خاک: اشاره به ویژگی های پنهان و شگفت انگیز خاک های جزیره و اسرار نهفته در آن.
• قصه غصه داوود: (پیش تر توضیح داده شد).
• لبخند ملمداس: (پیش تر توضیح داده شد).
• داماهی: (پیش تر توضیح داده شد).
• کلیک پرو: (پیش تر توضیح داده شد).

این نام ها نشان می دهند که فرش رنگی هرمز فراتر از یک رویداد هنری ساده، یک پدیده فرهنگی زنده بود که با روایت ها، باورها و زندگی مردم جزیره عجین شده بود.

پایان یک رویا: دلایل توقف اجرای فرش رنگی هرمز

با وجود استقبال گسترده و شهرت جهانی فرش رنگی هرمز، اجرای این پروژه در سال ۱۳۹۷ متوقف شد. این تصمیم، حاصل مجموعه ای از چالش ها و نگرانی ها، به ویژه در زمینه مسائل زیست محیطی بود که از سوی کارشناسان و فعالان محیط زیست مطرح شد.

چالش های زیست محیطی

اصلی ترین دلیل توقف اجرای فرش، نگرانی های زیست محیطی بود. اجرای فرش نیازمند جابجایی و استفاده از مقادیر زیادی خاک های رنگی از نقاط مختلف جزیره به محل اجرای فرش در ساحل بود. این خاک ها، که از نظر زمین شناسی بسیار ارزشمند و کمیاب هستند، پس از هر بار اجرا و با بارش باران یا بالا آمدن آب دریا، شسته شده و وارد اکوسیستم دریایی می شدند.

• هدر رفتن خاک های کمیاب: خاک های رنگی هرمز، نتیجه فرآیندهای زمین شناسی میلیون ها ساله هستند و منبعی تجدیدناپذیر محسوب می شوند. جابجایی و سپس ورود آن ها به دریا به معنای هدر رفتن این گنجینه طبیعی بود.
• آسیب به اکوسیستم دریایی: ورود ذرات خاک به آب دریا می توانست به اکوسیستم های دریایی حساس، به ویژه مرجان ها و آبزیان کف زی، آسیب برساند. این ذرات می توانستند باعث کدورت آب، رسوب گذاری بر روی بستر دریا و در نهایت اختلال در چرخه حیات دریایی شوند.

دیدگاه کارشناسان و فعالان محیط زیست

کارشناسان و فعالان محیط زیست با بررسی اثرات بلندمدت اجرای این طرح، هشدارهای جدی در خصوص پایداری آن دادند. برخی مطالعات و تخمین ها نشان می داد که با ادامه روند استخراج و جابجایی خاک، این ذخایر ارزشمند تا ۲۵ سال آینده به کلی نابود خواهند شد. این دیدگاه ها، بر ضرورت حفظ طبیعت بکر جزیره و جلوگیری از هرگونه بهره برداری ناپایدار تأکید داشتند.

پویش های مردمی و تصمیمات محافظتی

همزمان با افزایش نگرانی های کارشناسی، پویش های مردمی نیز برای حفاظت از خاک هرمز و جلوگیری از هدر رفتن آن شکل گرفت. این پویش ها، فشار عمومی برای توقف پروژه را افزایش دادند. در نهایت، با در نظر گرفتن اهمیت حفاظت از این میراث طبیعی منحصربه فرد، مسئولین مربوطه تصمیم به توقف اجرای فرش رنگی هرمز گرفتند. این تصمیم، هرچند به معنای پایان یک رویداد هنری محبوب بود، اما گامی مهم در راستای گردشگری پایدار و حفظ زیست بوم شکننده جزیره تلقی شد.

ماهیت ناپایدار طرح

خود ماهیت طرح فرش خاکی، به دلیل موقتی بودن و عدم پایداری بلندمدت آن، یکی دیگر از دلایل توقف محسوب می شد. اجرای هر ساله یک پروژه با این مقیاس، نیازمند صرف منابع و نیروی انسانی قابل توجهی بود که با توجه به نتیجه موقتی و پیامدهای زیست محیطی، توجیه اقتصادی و اکولوژیکی خود را از دست می داد.

هرمز امروز: فراتر از فرش رنگی، گنجینه ای از زیبایی ها

اگرچه فرش رنگی هرمز دیگر اجرا نمی شود، اما جزیره هرمز همچنان یک گنجینه بی بدیل از زیبایی های طبیعی، تاریخی و فرهنگی است که ارزش بازدید و تجربه را دارد. این جزیره، امروز نیز با همان خاک های رنگین و چشم اندازهای خیره کننده خود، پذیرای گردشگران و دوستداران طبیعت است.

جاذبه های طبیعی جایگزین

جزیره هرمز به تنهایی یک اثر هنری طبیعی است. کوه ها و خاک های رنگی آن، که منبع اصلی فرش خاکی بودند، هنوز هم در دسترس و قابل مشاهده هستند:

• کوه های رنگی و دره رنگین کمان: این کوه ها، که به رنگین کمان زمینی هرمز نیز شهرت دارند، با طیف وسیعی از رنگ های سرخ، زرد، نارنجی، قهوه ای و حتی سفید، منظره ای بی نظیر را خلق می کنند. دره رنگین کمان، که به جعبه مدادرنگی هرمز معروف است، مجموعه ای از این خاک های رنگی را در یک فضای کوچک به نمایش می گذارد و فرصتی عالی برای عکاسی و کاوش زمین شناسی فراهم می کند.
• ساحل سرخ و ساحل نقره ای: ساحل سرخ، با خاک کاملاً قرمز رنگ خود، یکی از معروف ترین جاذبه های هرمز است که هنگام برخورد موج به ساحل، آب دریا را نیز به رنگ سرخ در می آورد. ساحل نقره ای نیز با درخشش ذرات پیریت در شن ها، جلوه ای جادویی و بی همتا به خود می گیرد.
• دره مجسمه ها و دره سکوت (الهه نمک): دره مجسمه ها محلی است که سنگ ها در اثر فرسایش بادی و آبی، به اشکالی شبیه به حیوانات و موجودات افسانه ای درآمده اند. دره سکوت، که به الهه نمک نیز شهرت دارد، با کوه های نمکی بزرگ و کریستال های نمک، فضایی آرامش بخش و شگفت انگیز را فراهم می کند که گفته می شود دارای خواص درمانی نیز هست.
• جنگل های حرا: در نزدیکی جزیره هرمز و در سواحل قشم، جنگل های حرا، اکوسیستمی منحصر به فرد از درختان مانگرو هستند که در آب های شور رشد می کنند و زیستگاه انواع پرندگان و آبزیان هستند. بازدید از این جنگل ها با قایق، تجربه ای فراموش نشدنی را رقم می زند.

جاذبه های تاریخی و فرهنگی

هرمز تنها در طبیعتش خلاصه نمی شود، تاریخ و فرهنگ غنی نیز بخشی جدایی ناپذیر از این جزیره است:

• قلعه پرتغالی ها: این قلعه عظیم و مستحکم، یادگار دوران استعمار پرتغالی ها در خلیج فارس است و با دیوارهای سنگی و توپ های جنگی قدیمی، روایتی از تاریخ پرفراز و نشیب منطقه را بازگو می کند.
• موزه دکتر نادعلیان (پردیس): این موزه که توسط دکتر احمد نادعلیان (هنرمند و زمین شناس) تأسیس شده، مجموعه ای از آثار هنری ساخته شده با خاک های رنگی هرمز، به همراه نقاشی های کودکان جزیره و آثار هنرمندان بومی و بین المللی را به نمایش می گذارد. این موزه، پیوند هنر، محیط زیست و فرهنگ را در خود جمع کرده است.
• دشت آهوان و زیارتگاه خضر نبی: دشت آهوان، زیستگاه آهوهای جبیر است که در محیطی طبیعی و آزادانه زندگی می کنند. زیارتگاه خضر نبی نیز مکانی معنوی برای مردم محلی است.

تجربه فرهنگ محلی

سفر به هرمز فرصتی برای آشنایی مستقیم با فرهنگ گرم و مهمان نواز مردم بومی است:

• آداب و رسوم، گویش و لهجه: تعامل با مردم محلی و شنیدن گویش شیرین هرمزگانی، بخش جذابی از سفر است. آداب و رسوم منحصر به فرد جنوبی، به ویژه موسیقی و رقص های محلی، تجربه ای عمیق از فرهنگ بومی ارائه می دهد.
• غذاهای محلی: غذاهای هرمزگان، با طعم های تند و ادویه های خاص خود، تجربه ای متفاوت از آشپزی ایرانی را ارائه می کنند. غذاهایی مانند ماهی شور، سوراغ، و برنج سرخ هرمز که با خاک سرخ جزیره طعم دار می شود، از جمله این موارد هستند.
• صنایع دستی و سوغاتی ها: زنان و مردان هرمز، با استفاده از خاک های رنگی و مواد طبیعی، صنایع دستی زیبا و منحصر به فردی از جمله زیورآلات، تابلوهای هنری و عروسک های محلی تولید می کنند که یادگاری ارزشمند از این جزیره است.

هنگام سفر به هرمز، رعایت نکات مهم برای گردشگری مسئولانه، مانند حفظ پاکیزگی جزیره و احترام به محیط زیست و فرهنگ محلی، از اهمیت بالایی برخوردار است. این جزیره، نیازمند حفاظت و مراقبت همگانی است تا زیبایی های بی بدیل آن برای نسل های آینده نیز پابرجا بماند.

نتیجه گیری

فرش رنگی هرمز، اگرچه دیگر به صورت یک رویداد سالانه اجرا نمی شود، اما جایگاه خود را به عنوان نمادی از یک هویت فرهنگی غنی و یک رویداد هنری-طبیعی بی سابقه در تاریخ ایران حفظ کرده است. این اثر هنری، بیانی عمیق از پیوند ناگسستنی مردم جزیره با خاک و دریا بود و روایتی بی بدیل از اسطوره ها، سنت ها و زندگی روزمره آن ها را به تصویر می کشید. توقف اجرای آن، تصمیمی مهم در راستای حفاظت از این گنجینه طبیعی کمیاب بود که بر اهمیت گردشگری پایدار و مسئولانه تأکید می کند.

روح فرش رنگی هرمز، همچنان در لایه های خاک رنگی جزیره، در بادهای گرم جنوب و در داستان های مردمش زنده است. هرمز امروز، فراتر از خاطره آن فرش باشکوه، همچنان با کوه های رنگی، سواحل دلنشین، قلعه های تاریخی و فرهنگ مهمان نوازش، یک مقصد بی نظیر برای کشف زیبایی های پنهان ایران است. سفر به این جزیره، نه تنها دیدن جاذبه های طبیعی، بلکه غوطه ور شدن در عمق یک فرهنگ اصیل و تجربه همزیستی پایدار با طبیعت است. حفظ این میراث گران بها، وظیفه ای ملی و جهانی است تا نسل های آینده نیز بتوانند از این موزه زنده زمین شناسی و فرهنگ ناب آن بهره مند شوند.