قانون جدید مهریه و مالیات

در حال حاضر، مهریه بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، از پرداخت مالیات معاف است. اما طرحی با عنوان «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است که در صورت تصویب، مهریه های بیش از ۱۴ سکه مشمول مالیات پلکانی خواهند شد و مسئولیت پرداخت آن به عهده زوجین است. این مقاله به تفصیل وضعیت فعلی و طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه را برای شفاف سازی ابهامات موجود بررسی می کند.

مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زن در عقد نکاح، در قانون مدنی ایران جایگاهی محکم دارد. این حق، با جاری شدن صیغه عقد، به مالکیت زن درمی آید و او می تواند هرگونه تصرفی را که مایل باشد، در آن انجام دهد. سالیان متمادی، تعیین مهریه های سنگین به عنوان یک چالش اجتماعی و حقوقی مطرح بوده است؛ چالش هایی که گاه به پرونده های قضایی طولانی، دشواری در وصول مهریه برای زنان، و حتی زندانی شدن مردان منجر می شد. در پاسخ به این معضلات، ایده های مختلفی برای ساماندهی و کاهش این مهریه ها مطرح شده است که یکی از جدیدترین آن ها، طرح «مالیات بر مهریه» است. این طرح که اخیراً در محافل حقوقی و عمومی کشور بازتاب گسترده ای داشته، پرسش ها و ابهامات بسیاری را برای زوجین، حقوقدانان و عموم مردم به وجود آورده است. هدف اصلی از نگارش این مقاله، ارائه یک راهنمای جامع و دقیق درباره وضعیت کنونی مهریه از منظر مالیات، و همچنین تبیین جزئیات طرح پیشنهادی مالیات بر مهریه است تا مخاطبان بتوانند با دیدگاهی روشن و آگاهانه نسبت به تمامی جنبه های مالیاتی مهریه، هم در شرایط فعلی و هم در صورت تصویب طرح جدید، تصمیمات آگاهانه ای در مسائل مربوط به ازدواج و مهریه اتخاذ کنند.

وضعیت کنونی: آیا مهریه در حال حاضر مشمول مالیات است؟

یکی از سؤالات بنیادین برای بسیاری از افراد، به ویژه زوجین در شرف ازدواج، این است که آیا مهریه در شرایط فعلی و بر اساس قوانین جاری کشور، مشمول پرداخت مالیات می شود یا خیر. پاسخ به این پرسش، به طور شفاف و قاطع، در قانون مالیات های مستقیم جمهوری اسلامی ایران آمده است.

اصل معافیت مهریه از مالیات: ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم

بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، «جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است». این ماده قانونی به وضوح بیان می کند که به خود مهریه، فارغ از اینکه به چه شکلی (سکه، وجه نقد، ملک، خودرو یا هر دارایی دیگر) تعیین شده باشد، مالیاتی تعلق نمی گیرد. این معافیت، یک اصل پابرجا در نظام مالیاتی کشور است و در حال حاضر هیچ گونه مالیات مستقیمی بابت نفس تعیین یا دریافت مهریه از زوجین دریافت نمی شود. بنابراین، زوجین و وکلای آن ها می توانند با اطمینان خاطر از این موضوع، در مورد تعیین مهریه تصمیم گیری کنند.

معافیت مهریه از مالیات در طول دهه های اخیر، بخشی از حمایت های قانونی از بنیان خانواده و حقوق زنان تلقی شده است. قانون گذار با این رویکرد، قصد داشته تا دریافت این حق مالی را برای زنان تسهیل کند و آن را از بار مالیات معاف نگه دارد. این قاعده، یک استثنای مهم در قوانین مالیاتی است که معمولاً هر نوع درآمد یا دارایی را مشمول مالیات می داند.

تمایز با مالیات های مرتبط با نقل و انتقال اموال

بسیار مهم است که معافیت خود مهریه از مالیات را با مالیات هایی که ممکن است در جریان نقل و انتقال یا معامله اموال (که مهریه قرار داده شده اند) به وجود آید، اشتباه نگیریم. در حالی که به خود مهریه مالیاتی تعلق نمی گیرد، اگر مهریه به صورت اموال غیرمنقول (مانند ملک یا زمین) یا منقول (مانند خودرو یا تعداد زیادی سکه) تعیین شود و سپس توسط زوجه به شخص دیگری منتقل یا فروخته شود، آن زمان ممکن است مالیات های مربوط به نقل و انتقال یا عایدی از فروش این اموال، طبق قوانین عادی مالیاتی کشور، اعمال شود. به چند مثال توجه کنید:

• اگر مهریه یک واحد آپارتمان باشد و زن پس از دریافت آن، بخواهد ملک را بفروشد، مالیات نقل و انتقال ملک یا مالیات بر عایدی سرمایه (در صورت تصویب و اجرایی شدن قوانین مربوطه) بر عهده فروشنده (زوجه) خواهد بود.
• اگر مهریه یک خودرو باشد و زن آن را پس از طلاق به فروش برساند، مالیات نقل و انتقال خودرو بر اساس مقررات مربوطه دریافت می شود.
• در صورتی که مهریه تعداد زیادی سکه باشد و زوجه اقدام به فروش آن ها در مقادیر بالا و به قصد تجارت و کسب سود کند، ممکن است مشمول مالیات بر عایدی فروش سکه (در صورت وجود و تصویب قوانین مرتبط) یا مالیات مشاغل شود. البته این موضوع در شرایط فعلی و برای سکه هایی که جزو دارایی شخصی محسوب می شوند، چندان شایع نیست و اغلب برای مبالغ و تعداد سکه های بسیار بالا و با هدف تجاری مد نظر قرار می گیرد.

بنابراین، باید به این نکته مهم توجه داشت که معافیت مالیاتی ذکر شده در ماده ۱۴۴، صرفاً مربوط به «خود مهریه» است و نه به معاملات ثانویه ای که ممکن است بر روی آن اموال صورت گیرد. این مالیات ها، ماهیت متفاوتی دارند و با هدف کنترل بازار، جلوگیری از فرار مالیاتی و تأمین بودجه دولت از طریق معاملات اقتصادی وضع می شوند و ارتباط مستقیمی با اصل مهریه ندارند.

بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است. این حکم فعلاً پابرجا است و به خود مهریه مالیاتی تعلق نمی گیرد.

طرح «قانون جدید مالیات مهریه»: بررسی جزئیات یک پیشنهاد

همان طور که اشاره شد، وضعیت فعلی مهریه مشمول مالیات نیست. اما با توجه به چالش های اقتصادی و اجتماعی ناشی از مهریه های سنگین، طرحی در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است که در صورت تصویب، می تواند رویکرد جدیدی نسبت به مالیات مهریه ایجاد کند. این بخش به بررسی جزئیات این طرح پیشنهادی می پردازد.

معرفی طرح و اهداف آن

طرحی که در خصوص مالیات مهریه مطرح شده، با عنوان دقیق تر «طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» شناخته می شود. این طرح، پاسخی به مشکلات متعددی است که در سال های اخیر در پی افزایش مهریه های سنگین و عدم توانایی مردان در پرداخت آن ها به وجود آمده است. اهداف اصلی مطرح شدن این طرح عبارتند از:

• کاهش مهریه های سنگین و غیرواقعی: با وضع مالیات بر مهریه های بالا، انتظار می رود زوجین به سمت تعیین مهریه های معقول تر و متناسب با توان مالی خود گرایش پیدا کنند.
• کوتاه شدن فرآیندهای قضایی: مهریه های سنگین و دعاوی مربوط به آن، حجم زیادی از پرونده های دادگاه های خانواده را تشکیل می دهند. این طرح می تواند به کاهش ورودی پرونده ها و تسریع فرآیندهای دادرسی کمک کند.
• کاهش زندانیان مهریه: تعداد قابل توجهی از مردان به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه به زندان می افتند. این طرح با کاهش مهریه های غیرقابل پرداخت، می تواند از آمار این زندانیان بکاهد.
• ترویج فرهنگ ازدواج آسان: با از بین بردن فشار روانی و مالی ناشی از مهریه های بالا، امید است ازدواج برای جوانان تسهیل شود.

نکته بسیار مهم این است که این طرح در حال حاضر در مراحل بررسی در مجلس شورای اسلامی قرار دارد و هنوز به تصویب نهایی نرسیده و اجرایی نشده است. هرگونه اخبار مبنی بر اجرایی شدن آن در سال ۱۴۰۳ یا ۱۴۰۴، صرفاً گمانه زنی و نادرست است و باید برای اطلاع از وضعیت قطعی، منتظر اعلام رسمی مراجع قانونی بود.

میزان و نرخ مالیات مهریه بر اساس طرح پیشنهادی

در صورت تصویب طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه، یک سیستم پلکانی برای مالیات بر مهریه در نظر گرفته شده است. این نرخ ها، بر اساس ارزش مهریه (معمولاً بر پایه سکه بهار آزادی) تعیین می شوند. لازم به ذکر است که این ارقام مربوط به آخرین پیشنهادهای مطرح شده است و ممکن است در فرآیند تصویب نهایی تغییر کند. نرخ های پیشنهادی برای مالیات مهریه (با اشاره به سال ۱۴۰۴ به عنوان آخرین سال مطرح شده) به شرح زیر است:

تعداد سکه بهار آزادی	میزان مالیات (از ارزش کل مهریه)
تا ۱۴ سکه	معاف از پرداخت مالیات
از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه	۱.۱ درصد از ارزش کل مهریه
از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه	۲ درصد از ارزش کل مهریه
بیش از ۲۰۰ سکه	۱۵ درصد از ارزش کل مهریه

این جدول نشان می دهد که هدف طرح، بیشتر بر کنترل مهریه های سنگین و بسیار بالا متمرکز است تا از زوجین در تعیین مهریه های معقول حمایت کند.

نحوه محاسبه مالیات مهریه با مثال های کاربردی

برای محاسبه مالیات مهریه بر اساس طرح پیشنهادی، ابتدا باید ارزش ریالی مهریه (به ویژه سکه) در زمان ثبت عقدنامه مشخص شود و سپس نرخ مالیاتی مربوط به پله آن اعمال گردد. فرمول کلی محاسبه مالیات مهریه به شرح زیر است:

مالیات مهریه = (تعداد سکه یا ارزش ریالی مهریه) × (نرخ مالیات مربوطه / ۱۰۰)

چند مثال کاربردی برای درک بهتر نحوه محاسبه مالیات مهریه:

مثال ۱: محاسبه مالیات برای مهریه ۱۲۰ سکه

فرض کنید زوجین مهریه را ۱۲۰ سکه بهار آزادی تعیین کرده اند. بر اساس جدول نرخ های پیشنهادی، این تعداد سکه در پله دوم (از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه) قرار می گیرد و مشمول ۲ درصد مالیات خواهد بود. اگر فرض کنیم ارزش روز هر سکه بهار آزادی ۷۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد:

1. ارزش کل مهریه: ۱۲۰ سکه × ۷۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۸,۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
2. میزان مالیات: ۸,۴۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان × (۲ / ۱۰۰) = ۱۶۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان

بنابراین، در این مثال، مبلغ ۱۶۸,۰۰۰,۰۰۰ تومان به عنوان مالیات مهریه دریافت خواهد شد.

مثال ۲: محاسبه مالیات برای مهریه ۲۵۰ سکه

در این حالت، مهریه ۲۵۰ سکه بهار آزادی تعیین شده است. این تعداد سکه در پله سوم (بیش از ۲۰۰ سکه) قرار می گیرد و مشمول ۱۵ درصد مالیات خواهد بود. با فرض همان ارزش روز سکه (۷۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان):

1. ارزش کل مهریه: ۲۵۰ سکه × ۷۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان = ۱۷,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
2. میزان مالیات: ۱۷,۵۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان × (۱۵ / ۱۰۰) = ۲,۶۲۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان

در این مثال، مالیات مهریه مبلغ ۲,۶۲۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان خواهد بود که نشان دهنده تاثیر چشمگیر نرخ های پلکانی برای مهریه های سنگین است.

برای مهریه های غیرسکه ای مانند ملک، خودرو، یا وجه نقد، نحوه ارزش گذاری برای محاسبه مالیات در صورت تصویب قانون، مطابق با دستورالعمل هایی خواهد بود که توسط سازمان امور مالیاتی یا مراجع ذی صلاح ابلاغ می شود. این ارزش گذاری معمولاً بر اساس قیمت کارشناسی روز دارایی انجام می پذیرد.

مسئولیت پرداخت مالیات مهریه

یکی از نکات کلیدی و بحث برانگیز در طرح پیشنهادی مالیات مهریه، مسئولیت پرداخت آن است. طبق جزئیات مطرح شده در این طرح، مالیات مهریه به صورت مشترک و مساوی (۵۰/۵۰) بر عهده زوجین است. این تصمیم با منطق خاصی از دیدگاه طراحان قانون همراه است:

• تشویق به تعیین مهریه معقول: با تقسیم بار مالیاتی بین زن و شوهر، هر دو طرف انگیزه پیدا می کنند تا در تعیین مهریه به توافقی واقع بینانه و متناسب با توان مالی خود دست یابند. اگر تنها یکی از طرفین مسئول پرداخت مالیات بود، ممکن بود طرف دیگر فشاری برای تعیین مهریه بالاتر وارد کند.
• ایجاد مسئولیت مشترک: این رویکرد، مسئولیت مالی تصمیم گیری در خصوص مهریه را بین زوجین تقسیم می کند و هر دو را در این امر شریک می سازد.

این بند از طرح، تلاش دارد تا با ایجاد یک تعادل در مسئولیت مالی، از تعیین مهریه هایی که از همان ابتدا خارج از توان مالی زوجین است، جلوگیری کند.

زمان پرداخت مالیات مهریه

بر اساس طرح پیشنهادی، زمان پرداخت مالیات مهریه همزمان با ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی خواهد بود. این یعنی در همان مرحله ای که زوجین برای ثبت رسمی ازدواج و امضای سند نکاحیه به محضر مراجعه می کنند، مبلغ مالیات متعلقه (در صورت مشمول بودن) از آن ها دریافت خواهد شد. تبعات عدم پرداخت نیز در نظر گرفته شده است:

• عدم امکان دریافت سند ازدواج: در صورت عدم پرداخت مالیات مهریه، دفاتر اسناد رسمی از تحویل سند ازدواج به زوجین خودداری خواهند کرد.
• محرومیت از برخی حقوق قانونی: عدم ثبت رسمی ازدواج و در اختیار نداشتن سند، می تواند تبعات منفی حقوقی مانند عدم امکان طرح دعاوی در دادگاه خانواده (نظیر طلاق، مهریه، نفقه) را برای زوجین به همراه داشته باشد.

این سازوکار، هدف دارد تا وصول مالیات را در همان مراحل اولیه و قبل از ایجاد هرگونه حق و تکلیف رسمی برای طرفین، تضمین کند.

تحلیل و بررسی ابعاد مختلف طرح مالیات مهریه

طرح «قانون جدید مالیات مهریه» همانند هر طرح قانونی دیگری، دارای ابعاد مختلفی است که از زوایای گوناگون مورد بررسی و نقد قرار می گیرد. درک این مزایا و معایب احتمالی، برای داشتن یک دیدگاه جامع نسبت به این پیشنهاد ضروری است.

مزایای احتمالی از دیدگاه موافقان

طرفداران طرح مالیات بر مهریه، مزایای متعددی را برای آن برمی شمارند که عموماً در راستای حل چالش های اجتماعی و حقوقی مربوط به مهریه است:

• کمک به کاهش مهریه های غیرواقعی و ترویج فرهنگ ازدواج آسان: یکی از مهم ترین اهداف، مقابله با رسم تعیین مهریه های بسیار بالا است که اغلب صرفاً جنبه نمایشی دارد و در عمل قابل پرداخت نیست. با مالیات بر این مهریه ها، انگیزه برای تعیین مهریه های معقول تر افزایش می یابد و بار مالی اولیه از دوش جوانان برداشته می شود.
• کاهش حجم پرونده های قضایی و فرآیندهای دادرسی مهریه: دعاوی مهریه، بخش قابل توجهی از پرونده های دادگاه های خانواده را شامل می شوند که فرآیندهای دادرسی آن ها زمان بر و پرهزینه است. کاهش مهریه های سنگین می تواند به کاهش اختلافات و در نتیجه، کاهش حجم پرونده های قضایی کمک کند.
• کاهش تعداد مردان زندانی به دلیل عدم پرداخت مهریه: تعداد زیادی از مردان هر ساله به دلیل ناتوانی در پرداخت مهریه به زندان می افتند. این طرح می تواند با ترویج مهریه های قابل پرداخت، از این آمار بکاهد و مشکلات اجتماعی ناشی از آن را کاهش دهد.
• ایجاد منبع درآمد پایدار برای دولت: در صورت تصویب و اجرایی شدن، این مالیات می تواند به عنوان یک منبع درآمد جدید و پایدار برای دولت عمل کند که می تواند در جهت خدمات عمومی یا حمایت از خانواده ها هزینه شود.

انتقادات و نگرانی ها از دیدگاه مخالفان

در مقابل، منتقدان و مخالفان طرح نیز نگرانی ها و ایراداتی را مطرح می کنند که عمدتاً بر جنبه های حمایتی مهریه و مسائل اقتصادی و اجتماعی متمرکز است:

• تضعیف جایگاه مهریه به عنوان اهرم حمایتی برای زنان: در نظام حقوقی ایران، مهریه به عنوان یک اهرم حمایتی و پشتوانه مالی برای زن در نظر گرفته می شود، به خصوص در شرایطی که زنان معمولاً از حق طلاق بی بهره اند یا در مسائل اقتصادی از استقلال کمتری برخوردار هستند. منتقدان معتقدند وضع مالیات بر مهریه می تواند این پشتوانه را تضعیف کند.
• افزایش فشار مالی بر زوجین در ابتدای زندگی مشترک: بسیاری از زوجین در ابتدای زندگی مشترک با چالش های مالی فراوانی روبرو هستند. اضافه شدن بار مالیاتی مهریه، حتی به صورت مشترک، می تواند این فشار را افزایش دهد و آغاز زندگی مشترک را دشوارتر کند.
• پیچیدگی های اجرایی و احتمال بروز مشکلات جدید: منتقدان بر این باورند که اجرای این قانون می تواند با پیچیدگی هایی مواجه شود، به ویژه در مورد ارزش گذاری مهریه های غیرسکه ای یا نحوه وصول مالیات در شرایط خاص. همچنین، ممکن است به جای حل مشکلات، مسائل جدیدی را به وجود آورد.
• تأثیر بر سنت ها و عرف اجتماعی: در بسیاری از مناطق ایران، مهریه بخشی از سنت و عرف ازدواج است. اعمال مالیات بر آن ممکن است با مقاومت های فرهنگی مواجه شود یا منجر به دور زدن قانون از طریق ثبت مهریه های صوری یا غیررسمی شود.

بررسی این دیدگاه های متفاوت نشان می دهد که تصمیم گیری در خصوص طرح مالیات مهریه، نیازمند سنجش دقیق مزایا و معایب و در نظر گرفتن تمامی جوانب اجتماعی، اقتصادی و حقوقی است.

ابهامات باقی مانده در طرح

با وجود جزئیات مطرح شده، برخی ابهامات نیز در طرح پیشنهادی وجود دارد که نیازمند شفاف سازی بیشتر در صورت تصویب نهایی است. برای مثال:

• نحوه برخورد با مهریه هایی که بخشی از آن عندالمطالبه و بخشی عندالاستطاعه است، چگونه خواهد بود؟ آیا مالیات بر کل مهریه اعمال می شود یا صرفاً بخش عندالمطالبه؟
• آیا این قانون عطف به ماسبق می شود و مهریه های ثبت شده پیش از تصویب قانون را نیز در بر می گیرد؟ (بر اساس رویه معمول قانون گذاری، بعید است عطف به ماسبق شود، اما نیاز به تصریح دارد).
• در صورت تغییر ارزش سکه در بازه های زمانی مختلف و زمان ثبت عقد، نحوه دقیق ارزش گذاری چگونه خواهد بود؟

این ابهامات و پرسش ها نشان دهنده لزوم دقت و شفافیت کامل در تدوین نهایی و اجرای این قانون در آینده است.

طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه که مالیات بر مهریه های سنگین را پیشنهاد می کند، هنوز به تصویب نهایی نرسیده و اجرایی نشده است.

جمع بندی

موضوع «مالیات بر مهریه» یکی از مسائل داغ و بحث برانگیز در حوزه حقوق خانواده و مالیات است که ذهن بسیاری از افراد جامعه را به خود مشغول کرده است. با بررسی دقیق و فنی، مشخص شد که در حال حاضر، و بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، به خود مهریه (اعم از منقول و غیرمنقول) هیچ گونه مالیاتی تعلق نمی گیرد و این معافیت همچنان پابرجا است. با این حال، باید به تمایز آن با مالیات های مرتبط با نقل و انتقال اموال (مانند مالیات نقل و انتقال ملک یا خودرویی که به عنوان مهریه قرار داده شده و سپس توسط زوجه منتقل می شود) توجه داشت.

در کنار این وضعیت فعلی، طرحی با عنوان «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است. این طرح با هدف کاهش مهریه های سنگین، کوتاه کردن فرآیندهای قضایی و کاهش تعداد زندانیان مهریه، پیشنهاد کرده است که مهریه های بیش از ۱۴ سکه بهار آزادی، مشمول مالیات پلکانی شوند. بر اساس جزئیات این طرح پیشنهادی، مهریه های تا ۱۴ سکه از مالیات معاف بوده، اما برای ۱۵ تا ۱۰۰ سکه، ۱.۱ درصد، برای ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه، ۲ درصد و برای مهریه های بالای ۲۰۰ سکه، ۱۵ درصد مالیات تعیین شده است. مسئولیت پرداخت این مالیات نیز به صورت مساوی (۵۰/۵۰) بر عهده زوجین خواهد بود و زمان پرداخت آن، هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی پیش بینی شده است.

اهمیت دارد که بار دیگر تأکید کنیم که این طرح «قانون جدید مهریه و مالیات» هنوز به مرحله اجرا نرسیده و در حد یک پیشنهاد قانونی در دست بررسی است. بنابراین، هرگونه تصمیم گیری یا برنامه ریزی بر اساس اطلاعات غلط مبنی بر اجرایی شدن این قانون، می تواند منجر به برداشت های نادرست شود. به زوجین، به ویژه کسانی که در شرف ازدواج هستند، توصیه می شود که برای کسب اطلاعات به روز و دقیق، همواره به منابع رسمی و معتبر مراجعه کرده و در صورت نیاز، با کارشناسان حقوقی و وکلای خانواده مشاوره کنند. پیگیری اخبار رسمی از طریق خبرگزاری ها و وب سایت های دولتی نیز برای اطلاع از تصویب نهایی و جزئیات اجرایی احتمالی این طرح در آینده، حائز اهمیت است.

در نهایت، هدف از هرگونه اصلاح قانونی در این زمینه، ایجاد تعادل بین حقوق طرفین، حمایت از بنیان خانواده و کاهش چالش های اجتماعی است. امید است با دقت و کارشناسی لازم، قوانین به گونه ای تدوین شوند که به بهترین شکل ممکن، منافع تمامی افراد جامعه را تأمین کنند.