نمونه فرم صلح عمری

صلح عمری، قراردادی حقوقی است که به موجب آن مالک یک دارایی، مالکیت آن را به فرد دیگری منتقل می کند، با این شرط مهم که حق استفاده و بهره برداری از منافع آن دارایی تا پایان عمر به خود او تعلق داشته باشد. این شیوه انتقال مالکیت، راهکاری مطمئن برای تعیین تکلیف اموال در زمان حیات و پیشگیری از اختلافات احتمالی آتی است.

مدیریت اموال و تعیین سرنوشت آن ها در دوران حیات، از دغدغه های اصلی بسیاری از افراد است. در این میان، عقود و قراردادهای مختلفی وجود دارند که هر کدام شرایط و آثار حقوقی خاص خود را دارند. «صلح عمری» یکی از این عقود پرکاربرد و مؤثر است که به افراد امکان می دهد تا با حفظ حق استفاده از اموال خود تا پایان عمر، مالکیت عین آن را به شخص یا اشخاص دیگر منتقل کنند. این نوع صلح، راهکاری هوشمندانه برای افرادی است که قصد دارند از بروز کشمکش ها و دعاوی احتمالی میان وراث پس از فوت خود جلوگیری کنند، اما در عین حال نمی خواهند در زمان حیات، کنترل و بهره برداری از اموالشان را به طور کامل از دست بدهند.

آگاهی کامل از ماهیت حقوقی، ارکان، مزایا، معایب و نحوه صحیح تنظیم قرارداد صلح عمری از اهمیت بالایی برخوردار است. تنظیم نادرست یا عدم درج شروط حیاتی می تواند منجر به مشکلات حقوقی پیچیده ای در آینده شود. به همین دلیل، درک جزئیات حقوقی این عقد و دسترسی به نمونه فرم های استاندارد و قابل ویرایش، برای تمامی افرادی که قصد استفاده از این ابزار قانونی را دارند، ضروری است.

صلح عمری چیست؟ (تعریف حقوقی و جایگاه آن در قانون مدنی)

صلح عمری، در معنای حقوقی، نوعی عقد صلح است که به موجب آن، مصالح (انتقال دهنده) عین مال خود را به متصالح (انتقال گیرنده) تملیک می کند، با این قید که حق انتفاع (بهره برداری) از آن مال، مادام العمر یا برای مدت معینی (که در اینجا مادام العمر است) برای خود مصالح باقی بماند. به عبارت دیگر، مالکیت به متصالح منتقل می شود، اما حق استفاده و بهره مندی از منافع مال تا زمان فوت مصالح، در اختیار خود او باقی می ماند.

ارکان اصلی عقد صلح عمری

برای تحقق یک عقد صلح عمری صحیح و نافذ، وجود ارکان زیر ضروری است:

1. مصالح: شخصی که مالکیت عین مال را صلح می کند (انتقال دهنده).
2. متصالح: شخصی که مالکیت عین مال به او منتقل می شود (انتقال گیرنده).
3. مورد صلح: مالی که عین آن صلح می شود، اعم از منقول (مانند خودرو) یا غیرمنقول (مانند ملک، زمین، آپارتمان).
4. مال الصلح: چیزی که متصالح در ازای دریافت مورد صلح به مصالح پرداخت می کند. این می تواند مبلغ ناچیزی باشد (صلح بلاعوض) یا معادل ارزش مورد صلح (صلح معوض).
5. مدت: در صلح عمری، مدت انتفاع از منافع مال، به صورت مادام العمر مصالح تعیین می شود.

بر اساس ماده ۷۵۲ قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، صلح ممکن است بر دعوی واقع شود یا بر امری غیر از آن. صلح عمری از دسته دوم است؛ یعنی طرفین بر انتقال مالکیت عین مال با حفظ منافع برای مصالح تا پایان عمر او توافق می کنند. این عقد، یک عقد لازم است؛ به این معنا که پس از انعقاد صحیح، هیچ یک از طرفین به تنهایی و بدون دلیل قانونی یا شرط مندرج در قرارداد، حق فسخ آن را ندارد. لازم بودن صلح عمری، اطمینان و قطعیت حقوقی بیشتری را برای طرفین به ارمغان می آورد و از بی ثباتی های احتمالی جلوگیری می کند.

صلح عمری، راهکاری حقوقی برای انتقال مالکیت عین مال با حفظ حق انتفاع مادام العمر برای مصالح است و به عنوان یک عقد لازم، اطمینان و قطعیت حقوقی بالایی دارد.

تفاوت های کلیدی صلح عمری با سایر عقود مشابه

برای درک عمیق تر ماهیت حقوقی صلح عمری، مقایسه آن با سایر عقود رایج که ممکن است شباهت هایی با آن داشته باشند، ضروری است. این مقایسه به شفافیت هرچه بیشتر این ابزار حقوقی کمک می کند و از بروز اشتباه در انتخاب نوع قرارداد جلوگیری می نماید.

صلح عمری در برابر وصیت

وصیت، عملی حقوقی است که شخص (موصی) در زمان حیات خود برای دوران پس از فوتش، در مورد اموال یا حقوق خود تصمیم گیری می کند. تفاوت های اصلی با صلح عمری عبارتند از:

• انتقال مالکیت: در وصیت، مالکیت پس از فوت موصی منتقل می شود و تا آن زمان، موصی مالک کامل مال است. در صلح عمری، مالکیت عین مال به محض انعقاد عقد به متصالح منتقل می گردد، اگرچه منافع برای مصالح باقی می ماند.
• حق رجوع: موصی تا لحظه فوت می تواند از وصیت خود رجوع کند یا آن را تغییر دهد. صلح عمری یک عقد لازم است و مصالح تنها در صورت وجود شرط فسخ در صلح نامه یا دلایل قانونی دیگر می تواند آن را فسخ کند.
• محدودیت قانونی: وصیت تنها تا یک سوم (ثُلث) اموال موصی نافذ است و برای مازاد بر آن نیاز به تنفیذ وراث دارد. صلح عمری هیچ محدودیت مقداری ندارد و مصالح می تواند تمام اموال خود را به صورت عمری صلح کند.
• لازم الاجرا بودن: وصیت تا قبل از فوت موصی، لازم الاجرا نیست، اما صلح عمری به محض انعقاد لازم الاجرا می شود.

صلح عمری در برابر هبه

هبه به معنای بخشش مال به دیگری است، بدون اینکه در ازای آن عوضی دریافت شود (مگر اینکه شرط عوض شود). تفاوت های اصلی با صلح عمری شامل موارد زیر است:

• حق رجوع: در هبه، واهب (بخشنده) می تواند تحت شرایطی از هبه خود رجوع کند و مال را پس بگیرد (ماده ۸۰۳ قانون مدنی). اما صلح عمری، همانطور که گفته شد، یک عقد لازم است و رجوع از آن به سادگی امکان پذیر نیست، مگر با خیار شرط.
• انتقال منافع: در هبه، هم عین و هم منافع مال به طور کامل به موهوب له (بخشیده شده) منتقل می شود. در صلح عمری، منافع تا پایان عمر مصالح برای او باقی می ماند.

صلح عمری در برابر بیع (خرید و فروش)

بیع یا خرید و فروش، عقدی است که به موجب آن فروشنده، مال خود را در ازای دریافت ثمن (قیمت) به خریدار منتقل می کند. این دو عقد تفاوت های بنیادینی دارند:

• هدف اصلی: هدف اصلی در بیع، تبادل مال و قیمت آن است و خریدار بلافاصله مالک عین و منافع می شود. در صلح عمری، هدف اغلب تعیین تکلیف اموال با حفظ حق انتفاع برای مصالح است و جنبه انتفاعی برجسته تری دارد.
• انتقال منافع: در بیع، منافع مال نیز به محض عقد به خریدار منتقل می شود. در صلح عمری، منافع برای مصالح تا پایان عمر او باقی می ماند.
• مال الصلح/ثمن: در بیع، ثمن معمولاً معادل ارزش واقعی مال است. در صلح عمری، مال الصلح می تواند مبلغ ناچیزی باشد که صرفاً برای تشکیل عقد صلح در نظر گرفته می شود.

انواع صلح عمری و شرایط آن ها

صلح عمری با توجه به شرایط و اهداف طرفین می تواند در اشکال مختلفی تنظیم شود. شناخت این انواع به شما کمک می کند تا بهترین گزینه را متناسب با نیازهای خود انتخاب کنید.

صلح عمری بلاعوض و معوض

• صلح عمری بلاعوض: در این نوع صلح، متصالح در ازای دریافت مال، عوض یا مبلغ قابل توجهی به مصالح پرداخت نمی کند. مال الصلح معمولاً مبلغی ناچیز و صرفاً برای رعایت تشریفات عقد صلح در نظر گرفته می شود (مثلاً یک شاخه گل، یک جلد کلام الله مجید یا مبلغ اسمی مانند ۱۰۰۰ ریال). این نوع صلح بیشتر جنبه احسان و بخشش دارد و برای انتقال اموال به نزدیکان (مانند صلح عمری پدر به فرزند یا صلح عمری به همسر) کاربرد دارد.
• صلح عمری معوض: در صلح معوض، متصالح در ازای دریافت عین مال، عوضی به مصالح پرداخت می کند. این عوض می تواند پول، مال دیگری یا انجام خدمتی خاص باشد. این نوع صلح بیشتر جنبه معاملاتی دارد و می تواند برای ایجاد تعادل اقتصادی بین طرفین استفاده شود.

صلح عمری با شرط فسخ و بدون شرط فسخ

• صلح عمری با شرط فسخ (خیار شرط): مصالح می تواند در ضمن عقد صلح، شرطی را برای خود قرار دهد که به او اجازه دهد در مدت زمان معین، عقد صلح را به صورت یک جانبه فسخ کند. این شرط خیار شرط نامیده می شود و یکی از مهم ترین ابزارهای حمایتی برای مصالح است تا در صورت بروز پشیمانی یا تغییر شرایط، امکان رجوع از صلح را داشته باشد. مدت این خیار باید دقیقاً در صلح نامه ذکر شود و پس از انقضای مدت، حق فسخ از بین می رود.
• صلح عمری بدون شرط فسخ: در صورتی که شرط فسخ در صلح نامه درج نشود، عقد صلح عمری به صورت مطلق لازم تلقی شده و مصالح حق فسخ یک جانبه آن را نخواهد داشت. در این حالت، صرفاً با دلایل قانونی مشخص (مانند اثبات خیار غبن فاحش یا تدلیس) یا با توافق هر دو طرف، امکان برهم زدن قرارداد وجود دارد.

صلح عمری برای اموال منقول و غیرمنقول

• اموال منقول: مانند خودرو، سهام، پول نقد و غیره. صلح عمری برای این نوع اموال می تواند به صورت سند عادی نیز منعقد شود، اما برای اعتبار بیشتر و جلوگیری از اختلافات آتی، توصیه می شود که به صورت رسمی و در دفاتر اسناد رسمی ثبت گردد.
• اموال غیرمنقول: مانند ملک، زمین، آپارتمان. بر اساس قوانین جاری، انتقال مالکیت اموال غیرمنقول (به استثنای برخی موارد خاص) حتماً باید با سند رسمی و از طریق دفاتر اسناد رسمی انجام شود تا دارای اعتبار قانونی باشد. ثبت رسمی صلح عمری برای اموال غیرمنقول، از بروز هرگونه اختلاف در آینده جلوگیری کرده و حقوق متصالح و مصالح را تضمین می کند.

انتخاب نوع صلح عمری، به نیت طرفین، ماهیت مال مورد صلح و شروطی که هر یک از طرفین تمایل به درج آن ها دارند، بستگی دارد. مشاوره با یک وکیل متخصص حقوقی قبل از تنظیم قرارداد، می تواند در انتخاب بهترین نوع صلح و درج دقیق شروط کمک شایانی کند.

مزایا و معایب صلح عمری: انتخابی آگاهانه

صلح عمری، مانند هر ابزار حقوقی دیگر، دارای مزایا و معایب خاص خود است. شناخت دقیق این موارد به شما کمک می کند تا تصمیمی آگاهانه و مطابق با شرایط و اهداف خود بگیرید.

مزایا برای مصالح (انتقال دهنده)

• حفظ حق استفاده و منافع از ملک تا پایان عمر: مهم ترین مزیت صلح عمری برای مصالح این است که می تواند با اطمینان خاطر از اینکه تا پایان عمر خود از منافع ملک بهره مند خواهد بود، مالکیت عین آن را منتقل کند. این شامل حق سکونت، اجاره دادن و دریافت اجاره بها می شود.
• جلوگیری از درگیری های وارثان پس از فوت: با انتقال مالکیت عین مال در زمان حیات، مصالح از بروز اختلافات وراثتی بر سر مال مورد صلح جلوگیری می کند. مال مورد صلح از شمول قواعد ارث خارج شده و به طور مستقیم به متصالح می رسد.
• اطمینان از انتقال ملک به فرد مورد نظر: مصالح می تواند اطمینان حاصل کند که مالش به طور قطع به فرد یا افراد مورد نظر او (غالباً فرزندان یا همسر) منتقل خواهد شد و نه سایر وراث.
• امکان تعیین شروط دلخواه: مصالح می تواند شروط مختلفی را ضمن عقد صلح قرار دهد، مانند حق فسخ برای خود، تعیین مسئولیت پرداخت هزینه ها، یا امکان تغییر شکل ظاهری ملک.
• امکان واگذاری منافع: در صورتی که در صلح نامه قید شود، مصالح می تواند حق اجاره دادن یا واگذاری منافع ملک را به شخص ثالث نیز داشته باشد.

مزایا برای متصالح (انتقال گیرنده)

• کسب مالکیت قطعی عین ملک: متصالح به محض انعقاد عقد صلح، مالک قطعی عین ملک می شود و تنها باید منتظر فوت مصالح برای بهره برداری کامل از منافع بماند.
• عدم نیاز به طی مراحل طولانی و پرهزینه انحصار وراثت: پس از فوت مصالح، نیازی به انجام مراحل اداری و قانونی انحصار وراثت برای انتقال مال نیست و متصالح مستقیماً مالک کامل عین و منافع می شود.
• امنیت حقوقی بیشتر: برخلاف وصیت که ممکن است توسط وراث رد شود، صلح عمری عقدی لازم است و مالکیت قطعی به متصالح منتقل می گردد.

معایب و چالش ها

• محدودیت متصالح در تصرفات کامل ملک تا زمان فوت مصالح: متصالح تا زمانی که مصالح در قید حیات است، نمی تواند به طور کامل از ملک استفاده کند یا آن را به میل خود به فروش برساند، چرا که منافع آن متعلق به مصالح است.
• پیچیدگی های حقوقی در صورت عدم درج دقیق شروط: اگر شروط ضمن عقد به وضوح و دقت کافی در صلح نامه ذکر نشوند، ممکن است در آینده اختلافات حقوقی جدی بین طرفین یا وراث آن ها ایجاد شود.
• احتمال بروز اختلاف در خصوص تفسیر شروط: گاهی اوقات حتی با درج شروط، تفسیر آن ها می تواند محل نزاع باشد. به عنوان مثال، مسئولیت هزینه های تعمیرات اساسی یا جزئی ممکن است به درستی تعریف نشده باشد.
• عدم امکان رجوع آسان: به دلیل لازم بودن عقد صلح، مصالح نمی تواند به راحتی و بدون شرط قبلی یا دلیل قانونی از آن رجوع کند، که این ممکن است در برخی موارد به ضرر او تمام شود.

نحوه تنظیم صلح عمری: مراحل گام به گام و نکات حقوقی مهم

تنظیم صحیح نمونه صلح نامه عمری نیازمند دقت فراوان و آگاهی از نکات حقوقی است. پیروی از مراحل زیر و توجه به جزئیات می تواند از بروز مشکلات احتمالی در آینده جلوگیری کند.

مراحل پیش از تنظیم

1. مشاوره با وکیل متخصص: قبل از هر اقدامی، دریافت مشاوره از یک وکیل یا مشاور حقوقی متخصص در امور املاک و قراردادها اکیداً توصیه می شود. یک متخصص می تواند شما را در انتخاب بهترین نوع صلح عمری، درک آثار حقوقی صلح عمری و درج شروط لازم راهنمایی کند.
2. جمع آوری مدارک لازم: مدارک مورد نیاز را به دقت جمع آوری کنید.

مدارک لازم برای صلح عمری

• مدارک هویتی کامل طرفین (مصالح و متصالح): شناسنامه و کارت ملی.
• اسناد مالکیت ملک مورد صلح: سند تک برگ یا دفترچه ای، بنچاق (در صورت وجود)، و کروکی ملک.
• پایان کار ساختمان و گواهی عدم خلاف (برای آپارتمان و ساختمان).
• استعلامات ثبتی و دارایی: برای اطمینان از عدم وجود هرگونه توقیف، رهن، یا بدهی مالیاتی بر ملک.
• قبوض آب، برق، گاز و تلفن (برای تعیین وضعیت بدهی های ملک).
• گواهی واریز مالیات بر نقل و انتقال (در صورت معوض بودن صلح).

بخش های ضروری صلح نامه

یک صلح نامه عمری کامل و دقیق باید شامل مواد زیر باشد:

1. مشخصات کامل طرفین (مصالح و متصالح) و اهلیت آن ها: نام، نام خانوادگی، شماره شناسنامه، کد ملی، تاریخ تولد، نشانی دقیق و شماره تماس. باید اطمینان حاصل شود که طرفین دارای اهلیت قانونی (عقل، بلوغ، رشد) برای انجام معامله هستند. در صورت اقدام از طرف وکیل، قیم، ولی یا وصی، مشخصات آن ها و مدارک اثبات سمت نیز باید ذکر شود.
2. مورد صلح (مشخصات دقیق ملک، زمین یا آپارتمان): شامل آدرس دقیق، پلاک ثبتی، شماره قطعه تفکیکی، مساحت، حدود و مشخصات و تمامی توابع و لواحق عرفی و قانونی. این بخش باید به گونه ای دقیق باشد که هیچ ابهامی در مورد مال مورد صلح باقی نماند.
3. مال الصلح (وجه المصالحه): ذکر مبلغ یا عوضی که متصالح در ازای صلح می پردازد. اگر صلح بلاعوض باشد، مبلغ اسمی باید ذکر شود و اقرار به قبض آن توسط مصالح ضروری است.
4. شروط ضمن عقد: این بخش قلب صلح نامه عمری است و باید با نهایت دقت تنظیم شود.
   • شرط حق انتفاع عمری برای مصالح: صراحتاً قید شود که حق انتفاع از منافع مورد صلح تا پایان عمر مصالح برای او محفوظ است.
   • شرط حق واگذاری منافع (اجاره) توسط مصالح: اگر مصالح می خواهد در طول حیات خود حق اجاره دادن ملک و دریافت اجاره بها را داشته باشد، باید این شرط به وضوح ذکر شود.
   • شرط تعیین مسئولیت هزینه ها (مصرفی و اساسی): مسئولیت پرداخت هزینه های مصرفی (آب، برق، گاز، تلفن، شارژ) و هزینه های اساسی (تعمیرات اساسی، مالیات بر عایدی، عوارض نوسازی) باید به روشنی تعیین شود که بر عهده مصالح است یا متصالح.
   • شرط امکان تغییر شکل ظاهری و تعمیرات توسط مصالح: اگر مصالح می خواهد در طول دوران انتفاع خود، حق انجام تعمیرات اساسی یا حتی تغییر در شکل ظاهری ملک را داشته باشد، باید این مورد نیز صراحتاً قید شود.
   • شرط تعیین داور یا مرجع حل اختلاف: برای جلوگیری از ارجاع دعاوی احتمالی به دادگاه ها و حل و فصل سریع تر اختلافات، می توان شرط داوری یا ارجاع به شورای حل اختلاف را در قرارداد درج کرد.
   • شرط حق فسخ (خیار شرط): اگر مصالح قصد دارد حق فسخ یک جانبه قرارداد را برای خود محفوظ نگه دارد، این شرط باید با تعیین دقیق مدت آن در صلح نامه قید شود. پس از اتمام مدت تعیین شده، این حق ساقط می شود.
5. اسقاط خیارات: معمولاً در صلح نامه، خیارات (مانند خیار غبن، غبن فاحش، تدلیس) از طرفین اسقاط می شود، به جز خیار شرط (در صورت وجود). اهمیت این بند در لازم و قطعی کردن هرچه بیشتر قرارداد است.
6. اقرار به قبض و اقباض: مصالح باید اقرار کند که مال الصلح را دریافت کرده است و متصالح اقرار کند که مورد صلح را (البته با حفظ حق انتفاع مصالح) به قبض گرفته است.
7. تاریخ و امضای طرفین، شهود، و داور (در صورت وجود): تاریخ دقیق تنظیم و امضای صلح نامه توسط مصالح، متصالح، و در صورت لزوم شهود و داور، ضروری است.

اهمیت ثبت رسمی صلح عمری

برای صلح عمری ملک، سند صلح عمری زمین یا صلح عمری آپارتمان (اموال غیرمنقول)، مراجعه به دفتر اسناد رسمی و ثبت رسمی صلح نامه الزامی است. سند عادی صلح عمری برای اموال غیرمنقول، اعتبار قانونی لازم را نداشته و ممکن است در مراجع قضایی با چالش مواجه شود. ثبت رسمی، تضمین کننده حقوق طرفین و مانع از دعاوی احتمالی در آینده است.

هزینه های صلح عمری

هزینه صلح عمری شامل موارد زیر است:

• مالیات نقل و انتقال: بر اساس ارزش معاملاتی ملک، توسط اداره دارایی محاسبه می شود.
• حق الثبت: هزینه ای که برای ثبت سند در دفتر اسناد رسمی پرداخت می شود.
• حق التحریر: مبلغی که به دفتر اسناد رسمی بابت تنظیم و ثبت سند پرداخت می شود.
• سایر عوارض: مانند عوارض شهرداری.

مسئول پرداخت این هزینه ها باید در صلح نامه به صراحت ذکر شود، اما معمولاً در عرف، پرداخت مالیات نقل و انتقال بر عهده مصالح (انتقال دهنده) و مابقی هزینه ها بر عهده متصالح (انتقال گیرنده) است.

نمونه فرم های صلح عمری

در ادامه، نمونه فرم های صلح عمری برای موقعیت های مختلف ارائه شده است. این نمونه ها به صورت قالب های استاندارد تنظیم شده اند که می توانید با تکمیل اطلاعات مربوط به خود، آن ها را مورد استفاده قرار دهید. توجه داشته باشید که این فرم ها جنبه راهنما دارند و توصیه می شود برای تنظیم نهایی و رسمی، حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی بهره مند شوید.

نمونه فرم صلح عمری عمومی برای اموال غیرمنقول

بسمه تعالی

صلح نامه عمری

ماده 1: طرفین قرارداد

این قرارداد در تاریخ [تاریخ دقیق] بین اشخاص ذیل منعقد گردید:

الف) مصالح:

آقا/خانم: [نام و نام خانوادگی مصالح]

فرزند: [نام پدر مصالح]

شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه]

کد ملی: [کد ملی]

تاریخ تولد: [تاریخ تولد]

نشانی دقیق: [آدرس کامل مصالح]

شماره تماس: [شماره تلفن]

(اصالتاً از طرف خود یا ولایتاً/قیمومتاً/وصایتاً/وکالتاً از طرف [نام موکل/مورث/مکلف/مولی علیه] به موجب [شماره سند اثبات سمت] با اختیارات تام جهت انجام مورد صلح)

ب) متصالح:

آقا/خانم: [نام و نام خانوادگی متصالح]

فرزند: [نام پدر متصالح]

شماره شناسنامه: [شماره شناسنامه]

کد ملی: [کد ملی]

تاریخ تولد: [تاریخ تولد]

نشانی دقیق: [آدرس کامل متصالح]

شماره تماس: [شماره تلفن]

(اصالتاً از طرف خود یا ولایتاً/قیمومتاً/وصایتاً/وکالتاً از طرف [نام موکل/مورث/مکلف/مولی علیه] به موجب [شماره سند اثبات سمت] با اختیارات تام جهت انجام مورد صلح)

ماده 2: مورد صلح، حدود و مشخصات آن

تمامی شش دانگ/دانگ [تعداد دانگ] از [نوع مال غیرمنقول: آپارتمان مسکونی/تجاری، ملک کلنگی، زمین زراعی/باغ] به مساحت تقریبی [مساحت] متر مربع، دارای پلاک ثبتی [شماره پلاک فرعی] فرعی از [شماره پلاک اصلی] اصلی، واقع در بخش [شماره بخش ثبتی] شهرستان [نام شهرستان] به نشانی دقیق: [آدرس کامل ملک شامل خیابان، کوچه، پلاک، طبقه و واحد]. این ملک دارای سند مالکیت [تک برگ/دفترچه ای] به شماره [شماره سند] و شماره چاپی [شماره چاپی سند] می باشد که به نام مصالح ثبت شده است. مورد صلح با جمیع توابع، لواحق، منضمات، مشاعات، مشترکات و منصوبات شرعی و عرفی آن و بدون هیچ گونه استثنایی به متصالح صلح قطعی و عمری گردید.

• تبصره: مورد صلح دارای کنتورهای مستقل آب، برق، گاز و تلفن به شماره اشتراک [شماره اشتراک آب]، [شماره اشتراک برق]، [شماره اشتراک گاز] و [شماره تلفن] می باشد.
• تبصره: مصالح اقرار می نماید که مورد صلح قبلاً به هیچ نحو به دیگری منتقل نشده و در رهن یا توقیف نمی باشد و هرگونه بدهی و دین مربوط به مورد صلح تا تاریخ این صلح نامه به عهده مصالح است.

ماده 3: مال الصلح (وجه المصالحه)

مال الصلح این قرارداد، مبلغ [مبلغ به عدد] ریال معادل [مبلغ به حروف] تومان نقداً/یا [مثال: یک جلد کلام الله مجید و یک شاخه گل] می باشد که مصالح اقرار به دریافت کامل آن قبل از امضای این سند نمود.

ماده 4: شروط ضمن عقد

مصالح و متصالح ضمن این عقد، شرایط ذیل را پذیرفته و ملزم به رعایت آن می باشند:

1. حق انتفاع مادام العمر: متصالح ضمن این صلح نامه، حق انتفاع از مورد صلح را به صورت عمری و رایگان تا زمان فوت مصالح در اختیار مصالح قرار می دهد تا وی مادام العمر از کلیه منافع آن (شامل حق سکونت، اجاره دادن و غیره) بهره مند گردد.
2. واگذاری منافع: مصالح حق خواهد داشت در طول مدت حیات خود، منافع مورد صلح را به هر شخص ثالثی اجاره دهد یا به نحو دیگری واگذار نماید.
3. تعمیرات و تغییرات: مصالح حق دارد بدون نیاز به اذن و اجازه متصالح، نسبت به انجام تعمیرات اساسی و جزئی و همچنین تغییر در شکل ظاهری مورد صلح، جهت بهره برداری بهتر اقدام نماید.
4. هزینه ها: هزینه های جاری و مصرفی (آب، برق، گاز، تلفن، شارژ ماهیانه، نقاشی و نظافت) بر عهده مصالح و هزینه های اساسی و مالیاتی (مانند تعمیرات کلی، مالیات بر عثایدی، عوارض نوسازی) بر عهده متصالح می باشد.
5. خیار شرط (در صورت وجود): مصالح برای مدت [مدت دقیق به عدد و حروف] سال/ماه شمسی از تاریخ امضای این سند، حق فسخ یک جانبه این صلح نامه را خواهد داشت. این حق فسخ بدون نیاز به هیچ گونه حکم قضایی و تنها با ارسال اظهارنامه رسمی به متصالح محقق می شود. پس از انقضای این مدت، حق فسخ از مصالح ساقط می گردد.
6. اهمیت ثبت رسمی: طرفین توافق می نمایند که ظرف مدت [تعداد روز] روز از تاریخ امضای این سند، جهت ثبت رسمی صلح نامه در دفتر اسناد رسمی شماره [شماره دفترخانه] شهرستان [نام شهرستان] حاضر شوند. هزینه های مربوط به ثبت رسمی (به استثنای مالیات نقل و انتقال که بر عهده مصالح است) بر عهده متصالح می باشد.
7. اقرار به عدم ادعا: متصالح اقرار می نماید تا زمان حیات مصالح، هیچ گونه ادعایی نسبت به تصرفات مصالح در مورد صلح نخواهد داشت.

ماده 5: اسقاط خیارات

کافه خیارات خصوصاً خیار غبن، غبن فاحش و افحش و تدلیس، به استثناء خیار شرط (در صورت درج در ماده ۴) از طرفین ساقط گردید.

ماده 6: حل اختلاف

کلیه اختلافات و دعاوی ناشی از این قرارداد و یا راجع به آن از جمله انعقاد، اعتبار، فسخ، نقض، تفسیر یا اجرای آن به آقا/خانم [نام و نام خانوادگی داور] وکیل دادگستری/داور مرضی الطرفین به نشانی [آدرس داور] ارجاع می گردد. داور مذکور مطابق با قانون و اصول عدل و انصاف به صورت قطعی رسیدگی و رأی صادر خواهد نمود. مدت داوری 3 ماه از تاریخ ارجاع می باشد و نحوه ابلاغ رأی از طریق اظهارنامه خواهد بود. رأی داور برای طرفین لازم الاتباع بوده و شخصی که موجبات تخطی از شرایط را فراهم آورده، مکلف به پرداخت حق الزحمه داور به میزان [مبلغ حق الزحمه] ریال می باشد. این شرط داوری، موافقت نامه ای مستقل از قرارداد اصلی تلقی شده و فسخ یا انفساخ قرارداد اصلی تأثیری در اعتبار آن نخواهد داشت.

این قرارداد در [تعداد] ماده و [تعداد] بند و [تعداد] تبصره در تاریخ [تاریخ دقیق] در [تعداد نسخه] نسخه، که هر نسخه دارای اعتبار واحد است، تنظیم و پس از قرائت و تأیید طرفین به امضای ایشان رسید و مبادله گردید.

امضای مصالح: ____________________

امضای متصالح: ____________________

امضای شهود: 1. ____________________ (نام و نام خانوادگی، کد ملی) 2. ____________________ (نام و نام خانوادگی، کد ملی)

امضای داور (در صورت انتخاب): ____________________ (نام و نام خانوادگی، کد ملی)

نمونه فرم صلح عمری آپارتمان با حفظ حق انتفاع و شرط فسخ

بسمه تعالی

صلح نامه عمری آپارتمان با حق انتفاع و خیار فسخ

این سند صلح عمری برای آپارتمان، تمامی مفاد نمونه فرم صلح عمری عمومی برای اموال غیرمنقول را شامل می شود، با تأکید و جزئیات بیشتر بر موارد زیر:

ماده 2: مورد صلح، حدود و مشخصات آن (آپارتمان)

شش دانگ یک واحد آپارتمان مسکونی/تجاری در طبقه [شماره طبقه]، واحد [شماره واحد] به مساحت [مساحت دقیق] متر مربع به همراه پارکینگ شماره [شماره پارکینگ] و انباری شماره [شماره انباری] (در صورت وجود)، دارای پلاک ثبتی [شماره فرعی] فرعی از [شماره اصلی] اصلی، بخش [شماره بخش] شهرستان [نام شهرستان] به نشانی [آدرس کامل آپارتمان]. مورد صلح شامل تمامی مشاعات و مشترکات آپارتمان مطابق با قانون تملک آپارتمان ها و آئین نامه اجرایی آن نیز می باشد.

ماده 4: شروط ضمن عقد (تأکید بر آپارتمان)

1. حق انتفاع و سکونت: مصالح حق سکونت و استفاده از آپارتمان مورد صلح را مادام العمر به صورت رایگان خواهد داشت.
2. هزینه های شارژ و نگهداری: پرداخت شارژ ماهیانه آپارتمان، هزینه های مربوط به تعمیرات جزئی واحد و هزینه های مصرفی (آب، برق، گاز، تلفن) بر عهده مصالح می باشد.
3. هزینه های اساسی مشاعات: هزینه های مربوط به تعمیرات اساسی مشاعات ساختمان (مانند آسانسور، نما، پشت بام) و سایر هزینه های عمرانی بر عهده متصالح است.
4. حق فسخ: مصالح برای مدت [مدت دقیق] سال/ماه شمسی از تاریخ امضای این سند، حق فسخ یک جانبه این صلح نامه را خواهد داشت. این حق فسخ با ارسال اظهارنامه رسمی به متصالح محقق می شود و در صورت اعمال، مالکیت آپارتمان بلافاصله به مصالح بازمی گردد.

تمامی سایر مواد و شرایط مندرج در نمونه فرم صلح عمری عمومی، با توجه به ماهیت آپارتمان، در این سند نیز معتبر و قابل اعمال است.

نمونه فرم صلح عمری زمین زراعی/باغ با تعیین سهم الشرکه آب

بسمه تعالی

صلح نامه عمری زمین زراعی/باغ با تعیین حق آب

این سند صلح عمری برای زمین، تمامی مفاد نمونه فرم صلح عمری عمومی برای اموال غیرمنقول را شامل می شود، با تأکید و جزئیات بیشتر بر موارد زیر:

ماده 2: مورد صلح، حدود و مشخصات آن (زمین زراعی/باغ)

شش دانگ/دانگ [تعداد دانگ] یک قطعه زمین [زراعی/باغ/مزرعه] به مساحت [مساحت دقیق] متر مربع، دارای پلاک ثبتی [شماره فرعی] فرعی از [شماره اصلی] اصلی، بخش [شماره بخش] شهرستان [نام شهرستان] به نشانی [آدرس دقیق زمین/باغ]. مورد صلح شامل تمامی ابنیه و مستحدثات موجود در زمین (مانند چاه، پمپ آب، ساختمان سرایداری، فنس کشی، درختان مثمر و غیرمثمر) و با تمامی توابع و لواحق شرعی و عرفی آن می باشد.

• تبصره: مورد صلح دارای [تعداد سهم] سهم آب از چاه/قنات/رودخانه [نام چاه/قنات/رودخانه] می باشد که به صورت [زمان و مدت گردش آب، مثلاً: 24 ساعت در هر 15 روز] حق بهره برداری از آب را داراست.
• تبصره: مصالح اقرار می نماید که تمامی حقوق مربوط به آب و اراضی کشاورزی یا باغی (مانند سهمیه آب، حقابه و…) به همراه مورد صلح به متصالح منتقل می گردد.

ماده 4: شروط ضمن عقد (تأکید بر زمین زراعی/باغ)

1. حق انتفاع عمری: مصالح حق بهره برداری و انتفاع از زمین/باغ مورد صلح و محصولات آن را مادام العمر به صورت رایگان خواهد داشت.
2. مسئولیت کشت و زرع: مصالح مسئولیت نگهداری، کشت و زرع و برداشت محصولات از زمین/باغ را بر عهده دارد و کلیه عواید حاصل از آن متعلق به اوست.
3. هزینه ها: تمامی هزینه های مربوط به نگهداری چاه/قنات، هزینه های آبیاری، کود، سم و سایر هزینه های مربوط به کشاورزی و باغداری بر عهده مصالح است.
4. تعمیرات اساسی: هزینه های مربوط به تعمیرات اساسی سازه های موجود در زمین (مانند چاه، ساختمان) بر عهده متصالح می باشد.

تمامی سایر مواد و شرایط مندرج در نمونه فرم صلح عمری عمومی، با توجه به ماهیت زمین زراعی/باغ، در این سند نیز معتبر و قابل اعمال است.

نمونه فرم صلح عمری بین زوجین (همسر) با شروط خاص

بسمه تعالی

صلح نامه عمری بین زوجین

این سند صلح عمری برای زوجین، تمامی مفاد نمونه فرم صلح عمری عمومی برای اموال غیرمنقول را شامل می شود، با تأکید و جزئیات بیشتر بر ملاحظات خاص روابط خانوادگی:

ماده 1: طرفین قرارداد (تأکید بر زوجیت)

الف) مصالح: آقا/خانم: [نام و نام خانوادگی مصالح] (همسر)

ب) متصالح: آقا/خانم: [نام و نام خانوادگی متصالح] (همسر)

طرفین اقرار به رابطه زوجیت دائمی با یکدیگر دارند و این صلح نامه در راستای تحکیم بنیان خانواده و با نیت خیر منعقد می گردد.

ماده 4: شروط ضمن عقد (تأکید بر شروط خاص زوجین)

1. حق انتفاع و سکونت: مصالح (همسر انتقال دهنده) حق سکونت و انتفاع از ملک مورد صلح را مادام العمر به صورت رایگان خواهد داشت. متصالح (همسر انتقال گیرنده) ضمن این عقد متعهد می شود که تا پایان حیات مصالح، هیچ گونه تعرضی به حق سکونت و انتفاع او نداشته باشد.
2. محدودیت انتقال توسط متصالح: متصالح متعهد می شود تا زمان حیات مصالح، عین ملک مورد صلح را به شخص ثالث منتقل نکرده و به رهن یا وثیقه قرار ندهد، مگر با اجازه کتبی و صریح مصالح.
3. هزینه های زندگی: مسئولیت پرداخت هزینه های جاری منزل (مانند قبوض، شارژ و سایر هزینه های زندگی مشترک) مطابق عرف و توافقات قبلی زوجین یا به صورت [تعیین درصد یا مبلغ مشخص برای هر یک از زوجین] تعیین می شود.
4. شرط فسخ در صورت طلاق: در صورتی که رابطه زوجیت بین طرفین به واسطه طلاق (به هر دلیل) منحل شود، مصالح حق خواهد داشت این صلح نامه را به صورت یک جانبه فسخ نماید و مالکیت عین ملک به او بازگردد. این شرط به عنوان خیار شرط تلقی می شود و نیاز به مدت ندارد و به محض وقوع طلاق قابل اعمال است.

تمامی سایر مواد و شرایط مندرج در نمونه فرم صلح عمری عمومی، با توجه به ملاحظات خاص زوجیت، در این سند نیز معتبر و قابل اعمال است.

---

سوالات متداول

با توجه به دستورالعمل، بخش سوالات متداول حذف شد.

نتیجه گیری: اهمیت مشاوره حقوقی تخصصی در صلح عمری

صلح عمری، ابزاری قدرتمند و انعطاف پذیر در حقوق ایران است که می تواند راهگشای بسیاری از مسائل مربوط به انتقال مالکیت و مدیریت اموال در دوران حیات باشد. از تعیین تکلیف اموال برای جلوگیری از اختلافات خانوادگی گرفته تا حفظ منافع خود در عین انتقال مالکیت به نسل های بعد، این عقد کاربردهای فراوانی دارد. با این حال، همانطور که در این مقاله به تفصیل شرح داده شد، جزئیات و پیچیدگی های حقوقی تنظیم صلح عمری به اندازه ای است که هرگونه سهل انگاری در آن می تواند عواقب جبران ناپذیری داشته باشد.

از انتخاب نوع صلح (بلاعوض یا معوض)، تا درج دقیق شروط ضمن عقد (مانند حق فسخ، تعیین مسئولیت هزینه ها و نحوه حل اختلاف) و اطمینان از صحت و اعتبار حقوقی تمامی مفاد، همگی نیازمند دانش و تجربه حقوقی عمیق است. ثبت رسمی این قراردادها، به ویژه برای اموال غیرمنقول، سنگ بنای اعتبار و استحکام حقوقی آن است و از بروز هرگونه چالش در آینده جلوگیری می کند.

در نهایت، تأکید می کنیم که صرف مطالعه نمونه فرم ها یا اطلاعات عمومی، برای تنظیم یک صلح نامه عمری کامل و بدون نقص کافی نیست. دریافت مشاوره حقوقی از یک وکیل متخصص و مجرب قبل از هرگونه اقدام، نه تنها از حقوق شما محافظت می کند، بلکه با اطمینان خاطر بیشتری می توانید این فرآیند مهم را به سرانجام برسانید. برای دریافت مشاوره حقوقی تخصصی در زمینه صلح عمری و اطمینان از صحت و اعتبار قرارداد خود، با کارشناسان حقوقی متخصص ما تماس بگیرید.

منابع و مراجع

• قانون مدنی جمهوری اسلامی ایران، مواد ۷۵۲ به بعد (در خصوص عقد صلح) و مواد ۴۰۱ به بعد (در خصوص خیار شرط)
• قانون ثبت اسناد و املاک
• قانون تملک آپارتمان ها