هزینه برگشت زدن چک صیادی | جدول کارمزدها و مراحل ۱۴۰۳
هزینه برگشت زدن چک صیادی
هزینه برگشت زدن چک صیادی بسته به نوع پیگیری (اجراییه، حقوقی یا کیفری) و مبلغ چک متغیر است. برای چک های صیادی ثبت شده، بیشتر شامل هزینه های ثابت دفاتر خدمات قضایی و صدور اجراییه است که معمولاً بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان تخمین زده می شود، اما برای سایر روش ها و چک های غیرصیادی، این هزینه ها درصدی از مبلغ چک خواهد بود. درک دقیق این هزینه ها برای مدیریت صحیح و وصول مطالبات ضروری است.
با معرفی سامانه صیاد و قوانین جدید مرتبط با چک، فرآیند صدور و وصول چک تغییرات قابل توجهی داشته است. چک صیادی با هدف افزایش اعتبار چک و کاهش دعاوی حقوقی، مزایای متعددی را برای دارندگان چک به ارمغان آورده است. اما همان طور که می دانیم، گاهی اوقات به دلایل مختلف، یک چک قابل وصول نیست و دارنده ناچار به برگشت زدن آن می شود. در چنین شرایطی، آگاهی از تمامی ابعاد هزینه های مرتبط با این فرآیند، از لحظه اقدام در بانک تا مراحل پیچیده تر قضایی و حتی هزینه های جانبی مانند حق الوکاله، برای مدیریت مالی و حقوقی و دفاع از حقوق خود، بسیار اهمیت دارد.
این آگاهی به شما کمک می کند تا با دیدی روشن تر، گام های بعدی را بردارید و از غافلگیری های مالی و حقوقی احتمالی جلوگیری کنید. با توجه به پیچیدگی های موجود در نظام بانکی و قضایی، اطلاع دقیق از نحوه محاسبه، زمان پرداخت و مسئولیت نهایی پرداخت این هزینه ها، می تواند مسیر وصول مطالبات شما را هموارتر سازد.
برگشت زدن چک صیادی: مراحل اولیه و هزینه های بانکی
اولین گام برای وصول نشدن یک چک صیادی، مراجعه به بانک است. این مرحله آغازین، هزینه های خاص خود را دارد که در ادامه به تفصیل به آن ها می پردازیم.
فرآیند برگشت زدن چک صیادی در بانک
زمانی که چکی از صادرکننده دریافت می کنید و موعد پرداخت آن فرا می رسد، باید آن را به بانک ارائه دهید. اگر حساب صادرکننده چک موجودی کافی نداشته باشد یا به دلایل دیگری مانند عدم تطابق امضا یا مسدود بودن حساب، چک قابل پرداخت نباشد، بانک اقدام به برگشت زدن چک می کند. این فرآیند شامل چندین مرحله است:
- مراجعه به بانک: دارنده چک صیادی باید در اولین فرصت، معمولاً تا پایان مهلت شش ماهه از تاریخ چک، با اصل چک و کارت ملی خود به شعبه بانک محال علیه (بانکی که چک بر روی آن صادر شده) مراجعه کند.
- درخواست گواهی عدم پرداخت: در صورت عدم موجودی یا عدم امکان پرداخت، دارنده چک باید درخواست صدور گواهی عدم پرداخت (گواهی برگشت چک) را به بانک ارائه دهد. این گواهی سندی رسمی است که عدم پرداخت وجه چک را تأیید می کند.
- ثبت برگشت چک در سامانه صیاد: بانک موظف است بلافاصله پس از برگشت زدن چک، اطلاعات مربوط به آن را در سامانه یکپارچه بانک مرکزی (سامانه صیاد) ثبت کند. این ثبت، مبنای بسیاری از پیگیری های بعدی قانونی است و باعث ایجاد محدودیت هایی برای صادرکننده چک می شود.
- دریافت کد رهگیری: پس از ثبت برگشت در سامانه صیاد، یک کد رهگیری منحصر به فرد به دارنده چک ارائه می شود که برای پیگیری های بعدی در مراجع قضایی یا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی ضروری است.
کارمزدهای بانکی مربوط به برگشت چک
معمولاً خود فرآیند صدور گواهی عدم پرداخت توسط بانک ها، شامل هزینه سنگینی نیست و در بسیاری از موارد رایگان یا با کارمزد بسیار ناچیز انجام می شود. با این حال، ممکن است برخی بانک ها برای خدمات خاص یا کپی مدارک، مبالغ اندکی را دریافت کنند که این مبالغ معمولاً ثابت و ناچیز هستند. هدف اصلی بانک در این مرحله، مستندسازی عدم پرداخت و ثبت آن در سیستم است تا بستر برای پیگیری های قانونی بعدی فراهم شود. لازم به ذکر است که هزینه های مربوط به مسدودسازی حساب صادرکننده چک، از جانب بانک دریافت نمی شود، بلکه این یک اقدام قانونی است که بانک به دستور مراجع قضایی یا در راستای اجرای قانون جدید چک انجام می دهد.
طبق قانون جدید چک، پس از برگشت زدن چک صیادی و ثبت آن در سامانه، بانک موظف است به میزان مبلغ چک از سایر حساب های صادرکننده در همان بانک یا سایر بانک ها مسدود کند. این اقدام بدون نیاز به مراجعه دارنده چک و به صورت سیستمی انجام می شود و هزینه مستقیمی برای دارنده چک ندارد.
هزینه های دادرسی برای پیگیری قضایی چک صیادی برگشتی
پس از برگشت زدن چک در بانک و دریافت گواهی عدم پرداخت، گام بعدی پیگیری قضایی برای وصول وجه است. این مرحله پیچیده تر بوده و شامل هزینه های دادرسی می شود که بسته به روش انتخابی شما، متفاوت خواهد بود.
هزینه دادرسی چک صیادی در قانون جدید (اجراییه)
یکی از مهم ترین امتیازات چک های صیادی که در سامانه به ثبت رسیده اند، امکان صدور مستقیم اجراییه بدون نیاز به رأی دادگاه است. این ویژگی باعث تسریع فرآیند وصول مطالبات می شود. در این روش، هزینه دادرسی به مراتب کمتر از دعاوی مالی حقوقی است:
- هزینه های ثابت دفاتر خدمات الکترونیک قضایی: برای ثبت درخواست صدور اجراییه چک صیادی از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، مبلغی ثابت به عنوان تعرفه خدمات دریافت می شود. این مبلغ معمولاً هر ساله توسط قوه قضائیه اعلام و تغییر می کند.
- هزینه صدور اجراییه: علاوه بر تعرفه دفتر خدمات قضایی، مبلغ ناچیزی نیز برای خود صدور اجراییه دریافت می شود. این مبلغ نیز ثابت بوده و به مبلغ چک بستگی ندارد.
به طور کلی، هزینه های مربوط به صدور اجراییه چک صیادی در قانون جدید، در حال حاضر مبلغی معادل دعاوی غیرمالی است که معمولاً بین ۲۰۰ تا ۶۰۰ هزار تومان در سال جاری تخمین زده می شود. این رقم در مقایسه با هزینه های دادرسی دعاوی مالی که درصدی از مبلغ چک است، بسیار پایین تر است و یکی از مزایای اصلی قانون جدید چک به شمار می رود.
نحوه محاسبه هزینه دادرسی دعاوی مالی (برای چک های قدیمی یا صیادی ثبت نشده)
اگر چک شما از نوع صیادی ثبت شده نباشد (مثلاً چک های قدیمی یا چک های صیادی که به دلیل عدم ثبت در سامانه، از امتیازات قانون جدید بهره مند نیستند)، یا اگر به هر دلیلی تصمیم به طرح دعوای حقوقی برای وصول وجه چک خود بگیرید، نحوه محاسبه هزینه دادرسی متفاوت خواهد بود. در این موارد، هزینه دادرسی به صورت درصدی از مبلغ خواسته (وجه چک) محاسبه می شود. فرمول محاسبه بر اساس جدولی است که سالانه توسط قوه قضائیه ابلاغ می شود و در مراحل مختلف دادرسی (بدوی، واخواهی، تجدیدنظر، فرجام) متغیر است.
به عنوان یک قاعده کلی، درصدها به شرح زیر است:
| مبلغ خواسته (وجه چک) | مرحله بدوی | مرحله واخواهی و تجدیدنظر | مرحله فرجام، اعاده دادرسی، اعتراض ثالث |
|---|---|---|---|
| تا ۲۰ میلیون تومان | ۲.۵% | ۴.۵% | ۵.۵% |
| بیشتر از ۲۰ میلیون تومان | ۳.۵% | ۴.۵% | ۵.۵% |
مثال عملی: فرض کنید چک برگشتی شما ۵۰ میلیون تومان است.
- در مرحله بدوی: (۲.۵% از ۲۰ میلیون تومان) + (۳.۵% از ۳۰ میلیون تومان) = (۵۰۰ هزار تومان) + (۱ میلیون و ۵۰ هزار تومان) = ۱ میلیون و ۵۵۰ هزار تومان.
- در مرحله تجدیدنظر: ۴.۵% از ۵۰ میلیون تومان = ۲ میلیون و ۲۵۰ هزار تومان.
علاوه بر این مبالغ، هزینه هایی مانند منضمات دادخواست، هزینه تطبیق اوراق با اصل آن و تعرفه خدمات دفاتر قضایی نیز به این مبالغ اضافه می شود.
هزینه های دادرسی در روش های مختلف پیگیری
پیگیری وصول چک برگشتی می تواند از طرق مختلفی انجام شود که هر کدام هزینه های خاص خود را دارند.
هزینه دادرسی شکایت حقوقی چک برگشتی
در صورتی که دارنده چک تصمیم به طرح شکایت حقوقی بگیرد، همان طور که پیشتر گفته شد، هزینه ها بر اساس درصدی از مبلغ خواسته محاسبه می شود. این روش برای چک های قدیمی یا چک های صیادی که فاقد شرایط صدور اجراییه مستقیم هستند (مثلاً به دلیل عدم ثبت در سامانه) کاربرد دارد. علاوه بر هزینه دادرسی، یکی از درخواست های مهم در دعاوی حقوقی، «تامین خواسته» است. تامین خواسته به دارنده چک این امکان را می دهد که قبل از صدور حکم نهایی، اموال صادرکننده چک را توقیف کند تا از انتقال یا پنهان کردن آن ها جلوگیری شود. هزینه تامین خواسته معمولاً معادل دعاوی غیرمالی است و در زمان ثبت درخواست تامین خواسته، باید پرداخت شود.
هزینه دادرسی برای دعاوی حقوقی وصول چک، در مقایسه با روش اجراییه چک صیادی، به طور قابل توجهی بیشتر است و مستقیماً به مبلغ خواسته بستگی دارد. این امر لزوم آگاهی از بهترین روش پیگیری را پررنگ می کند.
هزینه دادرسی شکایت کیفری چک برگشتی
امکان پیگیری کیفری برای وصول چک، تنها در صورتی وجود دارد که چک صیادی در سامانه ثبت شده باشد و برخی شرایط دیگر قانونی نیز رعایت شده باشد. هزینه دادرسی در شکایت کیفری، برخلاف دعاوی حقوقی مالی، به صورت درصدی از مبلغ چک نیست و بیشتر ثابت است. مبلغ آن معمولاً با توجه به تعداد برگه های ضمیمه شکوائیه و مرحله دعوا، تعیین می شود. به عنوان مثال، هزینه دادرسی شکایت کیفری برای یک فقره چک، می تواند حدود چند صد هزار تومان باشد. نکته مهم در پیگیری کیفری، محدودیت زمانی است. دارنده چک باید ظرف مدت شش ماه از تاریخ چک به بانک مراجعه کرده و گواهی عدم پرداخت را دریافت کند و سپس ظرف شش ماه از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت، شکوائیه خود را به دادسرا ارائه دهد. عدم رعایت این مهلت ها، امکان پیگیری کیفری و استفاده از ضمانت های اجرایی آن را از بین می برد. همچنین، در پیگیری کیفری، علاوه بر مجازات قانونی برای صادرکننده چک، امکان درخواست تامین ضرر و زیان احتمالی دارنده چک نیز وجود دارد.
سایر هزینه های احتمالی و جانبی در فرآیند برگشت چک
علاوه بر هزینه های بانکی و دادرسی، ممکن است در مسیر وصول چک برگشتی، با هزینه های دیگری نیز مواجه شوید که در ادامه به آن ها می پردازیم.
هزینه حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده از خدمات وکیل)
استفاده از وکیل متخصص در امور چک، می تواند فرآیند پیگیری را تسهیل کرده، سرعت بخشد و شانس وصول مطالبات را افزایش دهد. هزینه های حق الوکاله وکیل می تواند بر اساس چندین مبنا محاسبه شود:
- توافقی: رایج ترین روش، توافق بین موکل و وکیل است که می تواند شامل مبلغ ثابت، درصدی از مبلغ چک وصول شده، یا ترکیبی از هر دو باشد.
- تعرفه ای: کانون وکلای دادگستری هر ساله تعرفه های مشخصی را برای انواع خدمات حقوقی اعلام می کند. این تعرفه ها می تواند مبنای تعیین حق الوکاله قرار گیرد، به ویژه در صورت عدم توافق خاص.
- درصدی: برخی وکلا حق الوکاله خود را به صورت درصدی از مبلغ چک وصول شده دریافت می کنند که این درصد معمولاً پس از موفقیت در پرونده پرداخت می شود.
هزینه حق الوکاله برای مراحل مختلف (مانند مشاوره اولیه، پیگیری بانکی، ثبت درخواست اجراییه، طرح دعوای حقوقی یا کیفری، و مراحل تجدیدنظر یا فرجام) می تواند متفاوت باشد. وکیل با تجربه می تواند با دانش حقوقی خود، بهترین مسیر را برای کاهش هزینه ها و افزایش سرعت وصول، پیشنهاد دهد.
هزینه های اجرایی ثبت اسناد (در صورت انتخاب این روش)
یکی دیگر از روش های پیگیری وصول چک برگشتی، مراجعه به دایره اجرای ثبت اسناد است. این روش به ویژه برای چک هایی که جنبه اسناد لازم الاجرا را دارند و صادرکننده آن مشخص و قابل شناسایی است، مورد استفاده قرار می گیرد. تفاوت اصلی این روش با پیگیری قضایی در این است که نیاز به طرح دعوا در دادگاه ندارد و مستقیماً از طریق ادارات ثبت اقدام می شود.
هزینه های مربوط به دایره اجرای ثبت اسناد نیز بر اساس تعرفه های مصوب محاسبه می شود که شامل هزینه های ثبت درخواست، تشکیل پرونده اجرایی، و اقدامات اجرایی مانند توقیف اموال است. این هزینه ها نیز معمولاً درصدی از مبلغ چک بوده و پیش از شروع فرآیند باید توسط دارنده چک پرداخت شود.
هزینه های جانبی متفرقه
در طول فرآیند پیگیری چک برگشتی، ممکن است با هزینه های دیگری نیز مواجه شوید که به صورت موردی و بر اساس نیاز پرونده پیش می آیند:
- هزینه استعلامات: برای شناسایی اموال یا حساب های صادرکننده چک، ممکن است نیاز به استعلام از مراجع مختلف (مانند اداره ثبت احوال، سازمان ثبت اسناد و املاک، یا سامانه های بانکی) باشد که هر کدام هزینه ای جداگانه دارند.
- هزینه کارشناسی: در برخی موارد خاص، مثلاً برای تشخیص اصالت امضا یا خط صادرکننده چک یا سایر مسائل فنی، نیاز به ارجاع پرونده به کارشناس رسمی دادگستری خواهد بود. هزینه کارشناسی بر اساس تعرفه مصوب کارشناسان دادگستری محاسبه می شود.
- هزینه انتشار آگهی: اگر صادرکننده چک مجهول المکان باشد (یعنی آدرس مشخصی از او در دست نباشد)، ممکن است برای ابلاغ اوراق قضایی، نیاز به انتشار آگهی در روزنامه های کثیرالانتشار باشد که این خود نیز شامل هزینه است.
- هزینه های ایاب و ذهاب و پیگیری اداری: صرف نظر از هزینه های مستقیم قضایی، زمان و هزینه های مربوط به رفت وآمد به بانک، دفاتر خدمات قضایی، دادسرا، دادگاه و سایر مراجع، نیز باید در نظر گرفته شود.
مسئولیت پرداخت هزینه ها و نحوه استرداد آن
یکی از سوالات کلیدی برای دارندگان چک برگشتی این است که چه کسی باید هزینه های این فرآیند را پرداخت کند و آیا امکان بازپس گیری این مبالغ وجود دارد؟
پرداخت اولیه هزینه ها بر عهده کیست؟
در آغاز فرآیند پیگیری، تمامی هزینه های بانکی، تعرفه دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، هزینه های دادرسی (اعم از حقوقی یا کیفری)، هزینه های تامین خواسته و سایر هزینه های جانبی (مانند حق الوکاله وکیل، هزینه کارشناسی و استعلامات) معمولاً بر عهده دارنده چک است. دارنده چک برای آغاز و پیشبرد پرونده، ناچار است این مبالغ را در مراحل مختلف پرداخت کند. این موضوع به دلیل ماهیت دعاوی حقوقی و کیفری است که آغازگر دعوا باید هزینه های اولیه را متقبل شود.
مسئولیت نهایی پرداخت هزینه ها
با این حال، مسئولیت نهایی پرداخت کلیه این هزینه ها بر عهده صادرکننده چک است. در صورتی که دادگاه یا مرجع قضایی، صادرکننده چک را به پرداخت مبلغ چک محکوم کند، صادرکننده علاوه بر اصل مبلغ چک و خسارت تاخیر تادیه، محکوم به پرداخت تمامی هزینه های دادرسی و سایر هزینه هایی که دارنده چک برای وصول مطالبات خود متحمل شده است نیز خواهد شد.
این هزینه ها در حکم نهایی دادگاه یا در اجراییه صادر شده، به صورت دقیق محاسبه و درج می شود. به عبارت دیگر، دارنده چک با ارائه مستندات مربوط به پرداخت این هزینه ها (مانند فیش های واریزی، قبوض دفاتر خدمات قضایی، قرارداد حق الوکاله وکیل و…) می تواند از دادگاه یا اجرای احکام درخواست کند که صادرکننده چک را به پرداخت این مبالغ نیز محکوم کند.
مراحل و نکات حقوقی استرداد هزینه ها از صادرکننده
استرداد هزینه ها فرآیندی است که پس از صدور حکم نهایی و محکومیت صادرکننده چک آغاز می شود. برای استرداد این هزینه ها، دارنده چک باید مدارک و مستندات مربوط به پرداخت هزینه ها را به دایره اجرای احکام ارائه دهد. مراحل و نکات حقوقی مهم در این زمینه عبارتند از:
- جمع آوری مستندات: تمامی فیش های پرداخت کارمزدهای بانکی، رسیدهای دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، فیش های واریز هزینه دادرسی، فاکتورهای مربوط به کارشناسی، و قرارداد وکیل به همراه رسیدهای پرداخت حق الوکاله، باید به دقت جمع آوری و نگهداری شوند.
- درخواست از دادگاه: در زمان طرح دعوا یا حتی پس از آن، می توان از دادگاه درخواست کرد که علاوه بر اصل مبلغ چک، صادرکننده را به پرداخت هزینه های دادرسی و سایر خسارات وارده محکوم کند.
- اجرای حکم: پس از صدور حکم نهایی و قطعی شدن آن، دارنده چک می تواند با مراجعه به اجرای احکام، درخواست اجرای حکم را برای وصول اصل مبلغ و تمامی هزینه هایی که صادرکننده به پرداخت آن ها محکوم شده است، ارائه دهد.
با رعایت این نکات، دارنده چک می تواند اطمینان حاصل کند که تمامی هزینه هایی که برای پیگیری وصول چک برگشتی متحمل شده است، در نهایت از صادرکننده دریافت خواهد شد. اما توجه به این نکته مهم است که این فرآیند ممکن است زمان بر باشد و نیاز به پیگیری دقیق دارد.
نتیجه گیری
درک جامع و دقیق از
قانون جدید چک صیادی با هدف افزایش کارایی و سرعت در وصول مطالبات، امتیازات ویژه ای را در نظر گرفته است، به ویژه در مورد امکان صدور اجراییه مستقیم که هزینه ها را به طور قابل توجهی کاهش می دهد. با این حال، درک تفاوت های هزینه ای بین روش های مختلف (اجراییه، حقوقی، کیفری) و شرایط لازم برای هر کدام، امری حیاتی است.
همواره توصیه می شود در صورت مواجهه با چک برگشتی، در سریع ترین زمان ممکن اقدام کنید و برای ارزیابی دقیق شرایط و انتخاب بهترین مسیر قانونی، با متخصصین حقوقی مشورت نمایید. این اقدام نه تنها می تواند به کاهش هزینه ها کمک کند، بلکه شانس شما را برای وصول به موقع مطالبات افزایش داده و از پیچیدگی های آتی جلوگیری خواهد کرد.
آیا شما به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد "هزینه برگشت زدن چک صیادی | جدول کارمزدها و مراحل ۱۴۰۳" هستید؟ با کلیک بر روی قوانین حقوقی، اگر به دنبال مطالب جالب و آموزنده هستید، ممکن است در این موضوع، مطالب مفید دیگری هم وجود داشته باشد. برای کشف آن ها، به دنبال دسته بندی های مرتبط بگردید. همچنین، ممکن است در این دسته بندی، سریال ها، فیلم ها، کتاب ها و مقالات مفیدی نیز برای شما قرار داشته باشند. بنابراین، همین حالا برای کشف دنیای جذاب و گسترده ی محتواهای مرتبط با "هزینه برگشت زدن چک صیادی | جدول کارمزدها و مراحل ۱۴۰۳"، کلیک کنید.