عدد ۱۳ اجازه ورود به هواپیما را ندارد!

شاید برای شما هم پیش آمده باشد که هنگام گرفتن کارت پرواز یا مشاهده نقشه صندلی هواپیما متوجه شوید ردیف شماره ۱۳ وجود ندارد. این موضوع کنجکاوی بسیاری از مسافران را برانگیخته است. حذف یک عدد از شماره گذاری های معمول به خصوص در صنعتی دقیق و مدرن مانند هوانوردی عجیب به نظر می رسد. اما ریشه این اتفاق در باورهای عمیق تر فرهنگی و روانی مسافران نهفته است که ایرلاین ها برای راحتی و آسایش خاطر آن ها دست به چنین اقدامی زده اند.

عدد 13 در هواپیماها وجود ندارد

بسیاری از شرکت های هواپیمایی در سراسر جهان هنگام شماره گذاری ردیف های صندلی های خود عدد ۱۳ را نادیده می گیرند. این به این معناست که بعد از ردیف شماره ۱۲ مستقیماً ردیف شماره ۱۴ قرار می گیرد و ردیفی با شماره ۱۳ وجود ندارد. این اقدام در ایرلاین های معتبر و بزرگی مانند ایرفرانس ایبریا ایرترن ایر نیوزلند و لوفت هانزا مشاهده می شود و یک رویه نسبتاً رایج در صنعت هوانوردی است.

این عدم وجود ردیف ۱۳ تصادفی نیست و ریشه در دلایل خاصی دارد که به باورها و نگرانی های مسافران مرتبط است. اگرچه ممکن است در نگاه اول عجیب به نظر برسد اما این یک تصمیم عمدی از سوی شرکت های هواپیمایی برای پاسخگویی به یک پدیده روانشناختی و فرهنگی است که در ادامه به آن می پردازیم.

باور به نحس بودن عدد 13

باور به نحس بودن عدد ۱۳ که به آن تریسکایدکافوبیا گفته می شود یک پدیده گسترده فرهنگی در بسیاری از نقاط جهان به خصوص در فرهنگ غربی است. این باور ریشه در داستان ها افسانه ها و حتی برخی رویدادهای تاریخی دارد و در طول قرون متمادی در میان مردم رایج شده است. این خرافه آنچنان عمیق است که نه تنها در مسائل روزمره بلکه در ساخت و ساز (مانند نداشتن طبقه ۱۳ در برخی ساختمان ها) و حتی در نامگذاری برخی رویدادها نیز تأثیر گذاشته است.

این باور در عصر حاضر نیز ادامه پیدا کرده و بر تصمیم گیری ها در صنایع مختلف از جمله صنعت مدرن و پیشرفته هوانوردی تأثیرگذار بوده است. مسافران زیادی در سراسر دنیا به نحس بودن این عدد اعتقاد دارند و این اعتقاد می تواند بر تجربه سفر و حس امنیت آن ها در طول پرواز اثر بگذارد.

شماره ۱۳ و سقوط هواپیما

ترس از پرواز برای بسیاری از افراد وجود دارد و این ترس می تواند با باورهای خرافی ترکیب شود. برخی مسافرانی که به نحس بودن عدد ۱۳ اعتقاد دارند ممکن است نگران باشند که نشستن در ردیف شماره ۱۳ یا حتی پرواز در روز سیزدهم ماه می تواند شانس وقوع حادثه یا سقوط هواپیما را افزایش دهد. این نگرانی ها هرچند مبنای علمی و منطقی ندارند اما واقعیتی برای مسافران هستند و می توانند باعث اضطراب شدید آن ها شوند.

نمونه هایی مانند حادثه آپولو ۱۳ نیز گاهی اوقات توسط افراد معتقد به نحسی این عدد به عنوان شاهدی بر این باور مطرح می شود هرچند که این ارتباط صرفاً یک تصادف عددی است و هیچ دلیل منطقی برای آن وجود ندارد. با این حال تأثیر روانی این باور بر مسافران قابل انکار نیست.

نحسی عدد ۱۳ و دلیل حذف آن در هواپیما

دلیل اصلی حذف ردیف ۱۳ در هواپیماها اعتقاد خود ایرلاین ها به نحس بودن این عدد نیست بلکه احترام به باورها و کاهش اضطراب مسافران است. شرکت های هواپیمایی در تلاشند تا تجربه سفری راحت و امن برای مشتریان خود فراهم کنند و از آنجایی که تعداد قابل توجهی از مسافران نسبت به عدد ۱۳ حساسیت دارند حذف این ردیف یک راهکار ساده برای جلوگیری از نگرانی آن ها و افزایش حس آرامش در طول پرواز است.

مسئولان ایرلاین ها اذعان دارند که بسیاری از مردم تمایلی به نشستن در ردیف ۱۳ ندارند و حذف آن شکایات و درخواست های تغییر صندلی را کاهش می دهد. این اقدام در واقع یک تصمیم تجاری و مشتری مدارانه است نه پذیرش خرافه توسط شرکت هواپیمایی.

حذف ردیف 13 از صندلی هواپیماها

روند حذف ردیف ۱۳ در هواپیماها به تدریج و در طول زمان اتفاق افتاده است. مشخص نیست اولین بار کدام ایرلاین و دقیقاً چه زمانی این کار را انجام داد اما به نظر می رسد با مشاهده نگرانی مسافران یک شرکت تصمیم به حذف این ردیف گرفته و سپس این ایده به سرعت در میان سایر ایرلاین ها گسترش یافته است.

امروزه این یک استاندارد غیررسمی در بخش زیادی از ناوگان هوایی دنیا محسوب می شود. حتی در مواردی که یک ایرلاین هواپیمایی را از شرکت دیگری تحویل می گیرد که ممکن است ردیف ۱۳ داشته باشد (مانند نمونه ای که برای بوئینگ ۷۳۷-۸۰۰ آلاسکا ایرلاینز ذکر شد) در سفارش های بعدی خود این ردیف را حذف می کند تا با رویه معمول خود و انتظارات مسافران همخوانی داشته باشد.

استفاده نکردن از ردیف 13 کاری ساده ولی موثر

حذف ردیف ۱۳ از شماره گذاری صندلی هواپیماها با وجود سادگی اقدامی مؤثر از نظر روانشناسی مسافر و عملیات شرکت هواپیمایی است. این کار به طور مستقیم نگرانی مسافرانی که به نحسی این عدد باور دارند را کاهش می دهد و آن ها را از انتخاب یا نشستن ناخواسته در این ردیف معاف می کند.

از دیدگاه عملیاتی نیز این اقدام از بروز مشکلاتی مانند درخواست های مکرر برای تغییر صندلی در گیت یا داخل هواپیما جلوگیری می کند و فرآیند سوار شدن و مدیریت مسافران را روان تر می سازد. بنابراین این یک راهکار برد-برد محسوب می شود که هم رضایت مسافر را افزایش می دهد و هم کارایی عملیاتی را بهبود می بخشد.

در آخر نظر یکی از کارشناسان صندلی هواپیما را در این مورد پرسیدیم

مت دیملر بنیان گذار وب سایت Seatguru.com که به بررسی و نظرسنجی صندلی های هواپیما می پردازد معتقد است هدف ایرلاین ها از حذف ردیف ۱۳ کمک به کاهش استرس مسافران از پرواز است. او اشاره می کند که اگرچه این ردیف حذف شده اما ایرلاین ها همچنان از شماره پروازهای ۱۱۳ یا ۲۱۳ استفاده می کنند که اگر از دیدگاه خرافه نگاه کنیم ممکن است همانقدر «بدشگون» تلقی شوند.

او همچنین بر اساس داده های وب سایتش تأیید می کند که مسافران اغلب ردیف ۱۳ را (در هواپیماهایی که وجود دارد) صندلی نامطلوبی می دانند که این نشان دهنده تأثیر باور عمومی بر انتخاب صندلی است. این دیدگاه کارشناسی تصمیم ایرلاین ها را در راستای پاسخگویی به ترجیحات و نگرانی های مسافران تأیید می کند.

باورهای خرافی دیگر درباره اعداد

باور به نحس بودن اعداد فقط محدود به عدد ۱۳ نیست و در فرهنگ های مختلف اعداد دیگری نیز ممکن است نماد بدشانسی تلقی شوند. این باورها اغلب ریشه در زبان تاریخ یا اساطیر محلی دارند و می توانند بر جنبه های مختلف زندگی مردم در آن مناطق تأثیر بگذارند. شناخت این باورها به درک بهتر تفاوت های فرهنگی کمک می کند.

همانطور که عدد ۱۳ در فرهنگ غربی نحس شمرده می شود اعداد دیگری نیز در سایر فرهنگ ها جایگاه مشابهی دارند و ممکن است در شماره گذاری ها یا رویدادها از آن ها اجتناب شود. این پدیده نشان می دهد که چگونه باورهای فرهنگی می توانند حتی بر رویه های مدرن و جهانی مانند صنعت هوانوردی تأثیر بگذارند.

چرا ژاپنی ها از ۴ می ترسند

در فرهنگ های شرق آسیا به ویژه در ژاپن و چین عدد ۴ نماد بدشانسی است. دلیل این امر شباهت تلفظ کلمه «چهار» (shi در ژاپنی و si در چینی) با کلمه «مرگ» در این زبان ها است. به همین دلیل در بسیاری از ساختمان ها بیمارستان ها و حتی هتل ها در این کشورها طبقه چهارم یا اتاق های شماره چهار وجود ندارند.

عدد 17

عدد ۱۷ در برخی کشورها به خصوص در ایتالیا و برزیل نحس تلقی می شود. دلیل نحسی این عدد در ایتالیا به زبان لاتین بازمی گردد؛ کلمه رومی برای ۱۷ (XVII) با تغییر حروف می تواند به VIXI تبدیل شود که در لاتین به معنی «من زندگی کردم» است و اغلب بر روی سنگ قبرها دیده می شود بنابراین نمادی از مرگ و پایان زندگی است. به همین دلیل برخی ایرلاین ها مانند لوفت هانزا علاوه بر ردیف ۱۳ ردیف ۱۷ را نیز در هواپیماهای خود حذف کرده اند.

عدد 4

همانطور که پیشتر اشاره شد عدد ۴ در فرهنگ های شرق آسیا به دلیل شباهت تلفظ آن با کلمه «مرگ» نحس شمرده می شود. این باور در چین ژاپن کره و ویتنام رایج است و بر شماره گذاری طبقات خانه ها و حتی شماره تلفن ها تأثیر می گذارد. این نمونه دیگری از تأثیر عمیق باورهای فرهنگی بر زندگی روزمره و حتی صنایع مدرن است.

عدد 14

در فرهنگ هایی که عدد ۴ نحس است (مانند چین و ژاپن) اعداد دیگری که حاوی رقم ۴ هستند مانند ۱۴ ۲۴ و ۴۲ نیز ممکن است بدشگون تلقی شوند. دلیل این امر این است که تلفظ این اعداد نیز می تواند به نحوی با کلمه «مرگ» مرتبط یا یادآور آن باشد. بنابراین حساسیت نسبت به عدد ۴ گاهی به اعداد ترکیبی نیز گسترش می یابد.

چرا هواپیما ردیف شماره ۱۳ ندارد؟

بسیاری از ایرلاین ها برای احترام به باور مسافران مبنی بر نحس بودن عدد ۱۳ و کاهش اضطراب آن ها در طول پرواز این ردیف را از شماره گذاری صندلی ها حذف کرده اند.

داستان از کجا شروع شد؟

مشخص نیست دقیقاً چه زمانی و توسط کدام ایرلاین این کار آغاز شد اما به نظر می رسد با توجه به نگرانی مسافران یک شرکت تصمیم به حذف آن گرفت و این اقدام در میان سایر ایرلاین ها رایج شد.

آیا ایرلاین ها به نحسی عدد ۱۳ اعتقاد دارند؟

خیر اغلب ایرلاین ها لزوماً به نحسی عدد ۱۳ اعتقاد ندارند. حذف این ردیف بیشتر یک تصمیم مشتری مدارانه و خدماتی برای افزایش راحتی و آرامش خاطر مسافران است.

کدام ایرلاین ها در دنیا ردیف 13 ندارند؟

بسیاری از ایرلاین های بزرگ مانند ایرفرانس ایبریا ایرترن ایر نیوزلند و لوفت هانزا (که ردیف ۱۷ را هم ندارد) ردیف ۱۳ را حذف کرده اند.

چرا افراد فکر می کنند ردیف 13 در هواپیما نحس است؟

این باور از خرافه گسترده تر نحس بودن عدد ۱۳ در فرهنگ های غربی نشات می گیرد و در زمینه پرواز که ممکن است با ترس همراه باشد تشدید می شود.

آیا فقط خطوط هوایی از عدد 13 استفاده نمی کنند؟

خیر باور به نحسی عدد ۱۳ در سایر زمینه ها نیز وجود دارد؛ مثلاً در برخی ساختمان ها طبقه ۱۳ وجود ندارد یا برخی هتل ها اتاق شماره ۱۳ ندارند.

حذف ردیف 13 در هواپیماها چگونه اتفاق افتاد ؟

به تدریج و به عنوان پاسخی به نگرانی مسافران یک یا چند ایرلاین پیشگام در حذف این ردیف شدند و سپس این رویه به دلیل مزایای آن در رضایت مسافر در صنعت هوانوردی گسترش یافت.

آیا حذف ردیف 13 می تواند جلوی اتفاقات ناگوار را بگیرد؟

خیر ایمنی پرواز بر اساس استانداردهای فنی نگهداری هواپیما و آموزش خدمه تضمین می شود و حذف یک شماره ردیف هیچ تأثیری بر ایمنی پرواز و جلوگیری از حوادث ندارد.

اولین بار چه ایرلانی و چه زمانی اقدام به حذف ردیف 13 کرد ؟

بر اساس اطلاعات موجود و منابع مشخص نیست دقیقاً کدام ایرلاین برای اولین بار و چه زمانی تصمیم به حذف ردیف ۱۳ گرفت اما این اقدام به مرور زمان در صنعت هوانوردی رایج شد.