تنظیم وصیت نامه محضری

وصیت نامه محضری سندی رسمی است که در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می شود و به دلیل اعتبار قانونی بالا، بهترین راه برای اطمینان از اجرای دقیق خواسته های فرد پس از فوت است. این سند از بروز اختلافات احتمالی میان وراث جلوگیری کرده و آرامش خاطر را برای وصیت کننده به ارمغان می آورد. این روش قانونی، تضمین می کند که اراده شخص به درستی محقق شود.

افراد می توانند با تنظیم این نوع وصیت نامه، تکلیف اموال و دارایی های خود را پس از مرگ مشخص کنند، وصی برای امور مختلف تعیین نمایند و یا اموالی را به اشخاص معینی انتقال دهند. اهمیت این سند زمانی دوچندان می شود که فرد دارای اموال قابل توجهی باشد یا شرایط خانوادگی خاصی ایجاب کند که نیاز به شفافیت و قطعیت در تقسیم میراث وجود دارد. تنظیم وصیت نامه محضری، برخلاف وصیت نامه های عادی یا شفاهی، از چنان اعتبار و قدرتی برخوردار است که کمتر می توان در صحت و نفوذ آن تردید کرد. این راهنمای جامع به شما کمک می کند تا با تمامی جنبه های تنظیم وصیت نامه محضری، از شرایط قانونی و مدارک لازم گرفته تا هزینه ها و نحوه رجوع از آن، آشنا شوید و با آگاهی کامل برای آینده خود برنامه ریزی کنید.

وصیت نامه محضری چیست؟ درک مفهوم و اهمیت آن

وصیت نامه محضری، سندی است که در دفاتر اسناد رسمی و با رعایت تمامی تشریفات و قوانین مربوطه تنظیم و ثبت می گردد. این ویژگی رسمی بودن، مهم ترین تفاوت و مزیت آن نسبت به سایر انواع وصیت نامه محسوب می شود. زمانی که یک وصیت نامه به صورت محضری تنظیم می شود، نه تنها در محضر سردفتر و با نظارت کامل او صورت می گیرد، بلکه تمام مراحل آن در سامانه اسناد رسمی کشور ثبت شده و اعتبار یک سند رسمی را پیدا می کند. این اعتبار به این معنی است که مفاد آن بدون نیاز به تأیید دادگاه یا رسیدگی های طولانی قضایی، قابل اجراست.

اهمیت تنظیم وصیت نامه محضری در تضمین اجرای صحیح و بی دردسر خواسته های وصیت کننده پس از فوت وی نهفته است. در بسیاری از موارد، وصیت نامه های عادی یا خودنوشت، به دلیل نقص در نگارش، عدم رعایت تشریفات قانونی، یا حتی تردید و انکار وراث، می توانند منجر به بروز اختلافات و درگیری های طولانی مدت در دادگاه ها شوند. اما وصیت نامه محضری، به دلیل رسمیت و قطعیت خود، راه را بر هرگونه انکار یا تردید می بندد و به وراث اطمینان می دهد که مفاد آن باید دقیقاً اجرا شود. این امر نه تنها به وصیت کننده آرامش خاطر می بخشد، بلکه از بروز کدورت و دعوا میان بازماندگان نیز جلوگیری می کند.

انواع وصیت نامه از نظر ماهیت

وصیت به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می شود که هر یک هدف و کارکرد متفاوتی دارند:

• وصیت عهدی: در این نوع وصیت، وصیت کننده (موصی) یک یا چند نفر را برای انجام یک یا چند امر یا اداره بخشی از اموال خود پس از فوتش منصوب می کند. وصی، شخصی است که موصی او را برای انجام امور غیرمالی (مانند مراقبت از فرزندان صغیر) یا امور مالی (مانند پرداخت دیون، اداره یک بخش از اموال، یا انجام مراسم خاص) انتخاب می کند. برای مثال، فرد می تواند وصیت کند که وصی او مسئولیت نگهداری و تربیت فرزندان صغیرش را بر عهده گیرد یا از محل خاصی از اموالش، دیون او را پرداخت کند.
• وصیت تملیکی: در وصیت تملیکی، موصی مالکیت بخشی از اموال خود را برای زمان پس از فوتش، به یک یا چند شخص دیگر (موصی له) واگذار می کند. این انتقال مالکیت، پس از فوت موصی، نافذ و لازم الاجرا می شود. برای مثال، فرد می تواند وصیت کند که یک واحد آپارتمان یا مبلغی مشخص از پول خود را پس از فوتش به یکی از بستگان یا یک موسسه خیریه واگذار کند. در این حالت، موضوع وصیت، انتقال مالکیت یک مال مشخص است.

تفاوت وصیت نامه محضری با سایر انواع

در نظام حقوقی ایران، وصیت نامه ها به اشکال مختلفی تنظیم می شوند که هر یک دارای اعتبار و ویژگی های متفاوتی هستند. شناخت این تفاوت ها برای انتخاب مطمئن ترین راهکار جهت تنظیم وصیت نامه محضری ضروری است:

• وصیت نامه عادی/خودنوشت: این نوع وصیت نامه توسط خود وصیت کننده نوشته می شود و باید به خط او، دارای تاریخ و امضای او باشد. اگرچه قانون مدنی این نوع وصیت نامه را معتبر می داند، اما به دلیل عادی بودن سند، همواره امکان تردید یا انکار در مورد اصالت خط یا امضای موصی وجود دارد. در چنین مواردی، وراث یا ذینفعان ممکن است مجبور به اثبات صحت وصیت نامه در دادگاه شوند که این فرآیند می تواند زمان بر و پرهزینه باشد.
• وصیت نامه سری: این وصیت نامه می تواند به خط موصی یا شخص دیگری نوشته شود، اما حتماً باید دارای امضای موصی باشد. پس از تنظیم، این وصیت نامه در اداره ثبت اسناد یا محل دیگری که در آیین نامه وزارت دادگستری تعیین شده، به امانت گذاشته می شود. وصیت نامه سری نیز مانند وصیت نامه عادی، ممکن است در مراحل اثبات با چالش هایی روبرو شود، چرا که نیاز به تشریفات قانونی خاصی برای بازگشایی و اثبات صحت دارد.
• وصیت نامه شفاهی: وصیت شفاهی به معنای بیان کلامی خواسته های فرد است و هیچ سند مکتوبی ندارد. اگرچه از نظر شرعی ممکن است دارای اعتبار باشد و عمل به آن توصیه شود، اما از نظر حقوقی و اثباتی، با چالش های جدی روبروست. اثبات وجود چنین وصیتی و مفاد دقیق آن در مراجع قضایی بسیار دشوار است و معمولاً بدون دلایل و شهود قوی، اعتبار حقوقی لازم را ندارد.

در مقابل این موارد، وصیت نامه محضری به دلیل تنظیم شدن در دفتر اسناد رسمی و ثبت در سامانه های مربوطه، از بالاترین سطح اعتبار برخوردار است. این نوع وصیت نامه به عنوان یک سند رسمی تلقی شده و به راحتی قابل انکار یا تردید نیست، که این ویژگی آن را به مطمئن ترین گزینه برای اجرای بدون چون و چرای خواسته های موصی تبدیل می کند.

شرایط قانونی برای تنظیم وصیت نامه محضری

برای اینکه یک وصیت نامه محضری از اعتبار قانونی کافی برخوردار باشد و پس از فوت وصیت کننده، به طور کامل اجرا شود، باید شرایط خاصی رعایت گردد. این شرایط هم در مورد وصیت کننده و هم در مورد اموال مورد وصیت صدق می کند.

شرایط وصیت کننده (موصی)

وصیت کننده، که در اصطلاح حقوقی «موصی» نامیده می شود، باید دارای صلاحیت های قانونی مشخصی باشد تا وصیت او معتبر شناخته شود:

• صحت عقل، بلوغ و رشد: این سه شرط از اساسی ترین شرایط اهلیت هستند. موصی باید در زمان تنظیم وصیت نامه، عاقل (مجنون نباشد)، بالغ (به سن قانونی بلوغ شرعی و حقوقی رسیده باشد) و رشید (توانایی تشخیص نفع و ضرر خود در امور مالی را داشته باشد) باشد. در صورتی که فردی به دلیل جنون یا صغر، فاقد این شرایط باشد، وصیت او باطل و بی اعتبار خواهد بود.
• اختیار و اهلیت تصرف در اموال: موصی باید مالک اموال مورد وصیت باشد و دارای اهلیت قانونی برای تصرف در آن اموال باشد. برای مثال، فردی که محجور (مانند ورشکسته) است و اهلیت تصرف در اموال خود را ندارد، نمی تواند نسبت به آن اموال وصیت تملیکی انجام دهد.
• اثر اقدام به خودکشی: طبق قانون مدنی، اگر شخصی پس از اقدام به خودکشی (که منجر به فوت او شود) اقدام به تنظیم وصیت نامه محضری کند، این وصیت نامه صحیح نخواهد بود. این حکم برای جلوگیری از وصیت کردن تحت تأثیر شرایط خاص و اضطراری روحی وضع شده است.

محدودیت ثلث (یک سوم) اموال

یکی از مهم ترین قواعد در وصیت نامه تملیکی، محدودیت بر میزان مالی است که فرد می تواند وصیت کند. این قاعده به «محدودیت ثلث» معروف است:

بر اساس قانون مدنی، وصیت کننده تنها می تواند نسبت به یک سوم (ثلث) از کل اموال و دارایی های خود وصیت تملیکی کند. وصیت مازاد بر ثلث، بدون رضایت و تنفیذ وراث، غیرنافذ و غیرقابل اجراست.

به این معنی که اگر موصی بیش از یک سوم اموال خود را به کسی وصیت کند، وصیت او تا سقف یک سوم صحیح است و اجرای بخش مازاد بر آن، منوط به تأیید وراث قانونی او پس از فوت خواهد بود. اگر وراث با وصیت مازاد بر ثلث موافقت نکنند، آن بخش از وصیت باطل می شود. به عنوان مثال، اگر فردی ۱۰۰ میلیارد تومان دارایی داشته باشد و وصیت کند که ۵۰ میلیارد تومان از آن به خیریه ای خاص اختصاص یابد، تنها حدود ۳۳.۳ میلیارد تومان از این وصیت بدون نیاز به تأیید وراث اجرا می شود و برای اجرای مابقی (۱۶.۷ میلیارد تومان)، رضایت ورثه ضروری است.

شرایط موصی به (مال مورد وصیت)

مالی که مورد وصیت قرار می گیرد (موصی به) نیز باید دارای شرایط خاصی باشد:

• مالکیت موصی بر مال: در وصیت تملیکی، موصی باید مالک مالی باشد که قصد وصیت کردن آن را دارد. نمی توان مالی را که متعلق به دیگری است، وصیت کرد.
• مشخص و معین بودن مال: مالی که وصیت می شود، باید به طور واضح و مشخص تعیین شده باشد تا در اجرای وصیت ابهامی وجود نداشته باشد. برای مثال، وصیت بر «یکی از اموال من» فاقد وضوح لازم است.
• قانونی بودن موضوع وصیت: موضوع وصیت باید قانونی و مشروع باشد. وصیت بر اموری که مخالف شرع یا قانون هستند، باطل است.

شرایط وصی و موصی له

وصی (کسی که وظیفه اجرای وصیت عهدی را بر عهده می گیرد) و موصی له (کسی که مال مورد وصیت تملیکی را دریافت می کند) نیز باید دارای اهلیت باشند. وصی باید عاقل و بالغ باشد و توانایی انجام امور محوله را داشته باشد. موصی له نیز باید اهلیت برای تملیک (یعنی قبول مالکیت مال) را دارا باشد، هرچند وصیت به نفع محجورین نیز صحیح است، اما قبول آن بر عهده ولی یا قیم آنها خواهد بود.

راهنمای گام به گام تنظیم وصیت نامه محضری

فرآیند تنظیم وصیت نامه محضری، برخلاف تصور برخی، پیچیده نیست؛ اما مستلزم رعایت دقیق مراحل و تشریفات قانونی است که توسط دفاتر اسناد رسمی انجام می شود. در ادامه، این مراحل به صورت گام به گام شرح داده می شود:

1. مشاوره اولیه و آماده سازی پیش نویس (گام اختیاری اما توصیه شده):

   پیش از مراجعه به دفتر اسناد رسمی، توصیه می شود با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب در زمینه امور وصیت مشاوره کنید. این مشاوره به شما کمک می کند تا خواسته های خود را به درستی و در چهارچوب قوانین حقوقی تنظیم کنید. تهیه یک پیش نویس دقیق از وصایا، شامل جزئیات کامل اموال، اشخاص ذینفع و وظایف وصی، به سردفتر در تنظیم سند نهایی کمک شایانی می کند و از بروز ابهامات در آینده جلوگیری می نماید.

2. انتخاب دفتر اسناد رسمی و مراجعه حضوری:

   شما می توانید به هر یک از دفاتر اسناد رسمی در سراسر کشور مراجعه کنید. حضور شخص وصیت کننده (موصی) در دفترخانه الزامی است. در برخی موارد، بسته به شرایط خاص موصی (مثلاً بیماری یا کهولت سن)، امکان تنظیم وصیت نامه در محل اقامت او نیز با هماهنگی قبلی و تأیید مراجع مربوطه وجود دارد.

3. احراز هویت وصیت کننده:

   در دفتر اسناد رسمی، ابتدا مدارک شناسایی معتبر شما (اصل شناسنامه جدید و کارت ملی هوشمند) توسط سردفتر یا دفتریار بررسی و هویت شما به طور کامل احراز می شود. این مرحله برای اطمینان از هویت واقعی وصیت کننده و جلوگیری از سوءاستفاده بسیار حیاتی است.

4. بیان دقیق وصایا به سردفتر:

   شما باید تمامی وصایای خود را به صورت دقیق و شفاف برای سردفتر بیان کنید. این وصایا می تواند شامل تعیین وصی برای انجام امور مختلف (وصیت عهدی) و یا انتقال مالکیت اموال خاص به اشخاص معین (وصیت تملیکی) باشد. ذکر جزئیات کامل اموال (مانند شماره پلاک ثبتی، مشخصات حساب بانکی، یا ویژگی های خاص یک خودرو) و اطلاعات هویتی کامل موصی له یا وصی ضروری است.

5. تنظیم متن وصیت نامه توسط سردفتر:

   پس از شنیدن خواسته های شما، سردفتر بر اساس قوانین و مقررات مربوطه، متن کامل وصیت نامه را تنظیم می کند. این متن به صورت دقیق و حقوقی نوشته می شود و تمامی مفاد آن در سامانه الکترونیکی ثبت اسناد به ثبت می رسد.

6. بازخوانی و تأیید نهایی متن توسط موصی:

   سردفتر متن تنظیم شده وصیت نامه را به طور کامل برای شما بازخوانی می کند. در این مرحله، باید با دقت تمام متن را بررسی کنید و از تطابق کامل آن با خواسته ها و نیت واقعی خود اطمینان حاصل نمایید. هرگونه ایراد، ابهام یا نیازی به اصلاح باید در همین مرحله مطرح و برطرف شود.

7. امضا و ثبت نهایی سند:

   پس از تأیید نهایی، وصیت نامه توسط موصی و سردفتر (و در صورت لزوم، شهود) امضا می شود. با امضای سردفتر، سند حالت رسمی پیدا کرده و به طور کامل در دفاتر و سامانه رسمی ثبت می شود. در مواردی که وصیت از نوع تملیکی و مربوط به اموال غیرمنقول (مانند ملک) باشد، مفاد وصیت نامه ممکن است در سند مالکیت آن ملک نیز قید شود.

8. دریافت نسخ رسمی و گواهی شده وصیت نامه:

   در نهایت، نسخ رسمی و گواهی شده وصیت نامه به وصیت کننده تحویل داده می شود. نگهداری از این نسخ در محلی امن و مطمئن از اهمیت بالایی برخوردار است و توصیه می شود یک نسخه نیز نزد شخص امینی قرار داده شود تا پس از فوت، به راحتی در دسترس وراث قرار گیرد.

مدارک لازم برای تنظیم وصیت نامه محضری

برای تنظیم وصیت نامه محضری در دفاتر اسناد رسمی، ارائه مدارک کامل و معتبر ضروری است. این مدارک به سردفتر کمک می کند تا هویت وصیت کننده و جزئیات اموال مورد وصیت را به درستی احراز و ثبت نماید. در ادامه به تفکیک، مدارک لازم برای این فرآیند شرح داده شده است:

مدارک هویتی موصی (وصیت کننده)

مهم ترین مدارک، برای احراز هویت خود وصیت کننده است که شامل موارد زیر می شود:

• اصل شناسنامه: باید شناسنامه جدید و عکس دار باشد تا هویت شما به طور کامل تأیید شود.
• اصل کارت ملی: کارت ملی هوشمند یا کارت ملی قدیمی به همراه رسید تعویض، برای تطبیق اطلاعات هویتی و احراز هویت دقیق.

مدارک هویتی وصی و/یا موصی له

اگر در وصیت نامه خود، اشخاصی را به عنوان وصی (مسئول اجرای وصایا) یا موصی له (دریافت کننده اموال) تعیین کرده اید، ارائه مدارک هویتی آن ها نیز لازم است:

• اصل شناسنامه و کارت ملی: مدارک هویتی کامل و معتبر وصی و موصی له (در صورتی که در زمان تنظیم وصیت نامه مشخص باشند و اطلاعات آن ها در وصیت نامه درج شود). اگر اطلاعات این افراد در زمان تنظیم وصیت نامه به طور کامل در دسترس نباشد، می توان تنها به ذکر مشخصات شناسایی کافی بسنده کرد و نیازی به حضور فیزیکی آنها در دفترخانه نیست.

مدارک مربوط به اموال مورد وصیت (در وصیت تملیکی)

در صورتی که وصیت شما از نوع تملیکی باشد و قصد واگذاری مالکیت اموال مشخصی را دارید، مدارک مربوط به آن اموال نیز باید ارائه شود:

• برای اموال غیرمنقول (مانند زمین، آپارتمان، ویلا):
  • اصل سند مالکیت: سند تک برگی جدید یا بنچاق و سند دفترچه ای قدیمی (در صورت نیاز).
  • پایان کار: گواهی پایان کار ساختمان برای املاک دارای بنا.
  • استعلام ثبتی: برگه های استعلام از اداره ثبت اسناد و املاک برای اطمینان از آخرین وضعیت مالکیت و عدم وجود موانع قانونی.
  • مدارک مربوط به مشخصات ملک: شامل پلاک ثبتی اصلی و فرعی، آدرس دقیق، و مساحت.
• برای اموال منقول (مانند خودرو، سهام، حساب بانکی، اشیای قیمتی):
  • مشخصات دقیق خودرو: کارت خودرو، سند سبز، شماره شاسی و موتور.
  • مشخصات حساب های بانکی: شماره حساب، نام بانک و شعبه.
  • اوراق سهام: مشخصات دقیق سهام (نام شرکت، تعداد سهام، کد بورسی).
  • اشیای قیمتی: توصیف دقیق و مشخصات اشیای قیمتی مانند جواهرات، تابلوهای هنری و غیره.

نکات تکمیلی در مورد مدارک

• عدم نیاز به گواهی ماده ۱۸۷ قانون مالیات های مستقیم: در زمان تنظیم وصیت نامه محضری، نیازی به ارائه گواهی موضوع ماده ۱۸۷ قانون مالیات های مستقیم (مربوط به پرداخت مالیات بر ارث) نیست. این گواهی پس از فوت و در مراحل انحصار وراثت و انتقال اموال مورد نیاز قرار می گیرد.
• اهمیت تکمیل بودن مدارک: تکمیل بودن و صحت مدارک ارائه شده، به تسریع فرآیند تنظیم وصیت نامه کمک شایانی می کند و از نیاز به مراجعه های مکرر به دفترخانه جلوگیری می کند. در صورت وجود هرگونه ابهام در مورد مدارک، توصیه می شود پیش از مراجعه، با دفترخانه مورد نظر تماس گرفته و اطلاعات لازم را کسب نمایید.

هزینه تنظیم وصیت نامه محضری چقدر است؟

یکی از سؤالات متداول برای افرادی که قصد تنظیم وصیت نامه محضری را دارند، مربوط به هزینه های این فرآیند است. هزینه تنظیم وصیت نامه محضری بر اساس تعرفه های مصوب کانون سردفتران و دفتریاران تعیین می شود و مانند سایر خدمات دفاتر اسناد رسمی، این تعرفه ها به صورت سالانه یا در بازه های زمانی مشخصی بازنگری و اعلام می شوند. بنابراین، نمی توان یک مبلغ ثابت و قطعی را برای تمام سال ها اعلام کرد؛ بلکه باید به تعرفه های جاری توجه داشت.

مبنای تعیین این هزینه ها، عموماً بر اساس نوع سند، تعداد صفحات، و پیچیدگی های احتمالی مربوط به مفاد وصیت نامه است. تعرفه حق التحریر دفاتر اسناد رسمی، شامل هزینه های قانونی و خدمات دفتری است که سردفتر بابت تنظیم، ثبت، و صدور نسخه رسمی سند دریافت می کند.

برای مثال، در سال های اخیر، مبلغ حدودی برای تنظیم یک وصیت نامه محضری ساده، در حدود ۱۵۰ هزار تومان بوده است. اما این مبلغ تنها یک تخمین است و توصیه اکید می شود که پیش از مراجعه به دفترخانه، با تماس تلفنی یا مراجعه حضوری، از تعرفه دقیق و به روز هزینه ها مطلع شوید. دفاتر اسناد رسمی موظف هستند که تعرفه های مصوب را به اطلاع مراجعین برسانند. پرداخت هزینه ها معمولاً به صورت نقدی یا از طریق دستگاه کارتخوان در خود دفترخانه انجام می شود.

شایان ذکر است که هزینه های مرتبط با تنظیم وصیت نامه محضری، تنها شامل حق التحریر می شود و هیچ گونه مالیات یا عوارض دیگری در زمان ثبت وصیت نامه از موصی دریافت نمی گردد. مالیات بر ارث و سایر عوارض مرتبط با انتقال اموال، پس از فوت وصیت کننده و در مراحل مربوط به انحصار وراثت و تقسیم اموال، محاسبه و وصول خواهد شد.

نمونه متن وصیت نامه محضری

تنظیم وصیت نامه محضری، با وجود رسمی بودن، نیازمند رعایت اصول مشخصی در محتوا است تا تمام خواسته های موصی به طور شفاف و بدون ابهام ثبت شود. در ادامه، یک نمونه جامع و کلی از ساختار یک وصیت نامه محضری ارائه می شود که می تواند به عنوان راهنما مورد استفاده قرار گیرد. البته، هر وصیت نامه باید بر اساس نیازها و خواسته های منحصر به فرد هر شخص تنظیم شود و سردفتر در این خصوص مشاوره های لازم را ارائه خواهد داد.

نمونه ساختار کلی وصیت نامه محضری

اینجانب (مشخصات کامل موصی: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی، تاریخ تولد، محل صدور شناسنامه، نشانی دقیق محل سکونت)، با اقرار به وحدانیت خداوند متعال و خاتمیت نبوت حضرت محمد مصطفی (ص) و ولایت اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) و ایمان به معاد و روز جزا، در کمال صحت عقل و سلامت جسم و اراده آزاد و اختیار کامل، اقدام به تنظیم این وصیت نامه محضری می نمایم تا پس از فوت اینجانب، بر اساس مفاد آن عمل شود:

۱. تعیین وصی (در وصیت عهدی):

اینجانب (نام وصی، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی)، را به عنوان وصی و وکیل تام الاختیار خود برای انجام امور ذیل پس از فوت، تعیین می نمایم:

• مراقبت و حضانت از فرزندان صغیر اینجانب (در صورت وجود) تا زمان بلوغ و رشد قانونی.
• اداره اموال مشخصی از اینجانب (با ذکر دقیق اموال و نحوه اداره).
• پرداخت دیون و بدهی های اینجانب (با ذکر جزئیات دیون).
• انجام مراسم تدفین، کفن و دفن، مراسم ترحیم و عزاداری طبق رسوم (با ذکر جزئیات و حدود هزینه).
• انجام امور خیریه یا نیکوکارانه خاص (با ذکر نوع عمل و حدود هزینه).

۲. وصیت تملیکی (واگذاری اموال):

اینجانب مالکیت تمام یا مقدار (…………. دانگ/مبلغ/تعداد) از (توصیف دقیق مال مورد وصیت، مانند: یک دستگاه آپارتمان مسکونی به مساحت … متر مربع، دارای پلاک ثبتی … واقع در نشانی دقیق، یا یک دستگاه خودروی مدل … با شماره پلاک … و شماره شاسی …، یا مبلغ … ریال از موجودی حساب بانکی شماره … نزد بانک … شعبه …)، را پس از فوت خود، به (مشخصات کامل موصی له: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره شناسنامه، کد ملی)، منتقل و تملیک می نمایم.

قبول وصیت تملیکی: موصی له فوق الذکر، قبول وصیت و تملیک مال مذکور را اعلام می دارد و تحقق این تملیک، صرفاً پس از فوت موصی خواهد بود.

۳. اقرار به عدم وجود وصیت نامه قبلی یا ابطال وصایای پیشین:

اینجانب اقرار می نمایم که هیچ وصیت نامه دیگری ندارم و این وصیت نامه، آخرین اراده و وصیت قطعی اینجانب است. یا: با تنظیم وصیت نامه محضری حاضر، تمامی وصیت نامه های قبلی اینجانب، اعم از عادی یا رسمی، از درجه اعتبار ساقط و باطل می گردند.

۴. حق رجوع موصی:

اینجانب حق رجوع و تغییر یا ابطال کلی یا جزئی این وصیت نامه را در هر زمان و به هر شکل قانونی برای خود محفوظ می دارم.

تاریخ و محل تنظیم: (تاریخ دقیق به روز، ماه و سال) در دفترخانه اسناد رسمی شماره (………….) شهر (………….).

امضا و اثر انگشت موصی:

امضا و مهر سردفتر:

این نمونه، یک قالب عمومی است و سردفتر با توجه به جزئیات مالی و خانوادگی شما، متن نهایی و کاملی را تنظیم خواهد کرد. مهم است که تمام بخش ها با دقت تکمیل و مشخصات افراد و اموال به طور کامل ذکر شود تا هیچ ابهامی برای اجرا باقی نماند.

رجوع و تغییر وصیت نامه محضری

وصیت نامه، به عنوان بیانگر آخرین اراده یک فرد، دارای ماهیت خاصی است که قابلیت تغییر و حتی ابطال دارد. این حق، یکی از اصول اساسی در قانون وصیت است و به وصیت کننده (موصی) اجازه می دهد تا هر زمان که بخواهد، در مورد تصمیمات گذشته خود تجدیدنظر کند و وصیت نامه جدیدی تنظیم نماید یا از وصیت قبلی خود رجوع کند. به عبارت دیگر، اراده موصی تا لحظه فوت، همواره متغیر و پویا تلقی می شود و هیچ وصیت نامه ای نمی تواند این حق رجوع را از او سلب کند.

حق مسلم موصی برای رجوع

فرقی نمی کند که وصیت نامه به چه شکلی تنظیم شده باشد، حتی اگر به صورت وصیت نامه محضری باشد، موصی همیشه این حق را دارد که وصیت خود را تغییر دهد یا به طور کامل آن را باطل کند. در واقع، در صورت وجود چندین وصیت نامه که از نظر مفاد با یکدیگر در تعارض باشند، ملاک اعتبار، وصیت نامه ای است که از نظر تاریخ، جدیدتر باشد. این بدان معناست که آخرین اراده موصی که به صورت قانونی ثبت شده است، بر تمامی وصایای قبلی مقدم خواهد بود.

این اصل حقوقی، به موصی انعطاف پذیری لازم را می دهد تا با تغییر شرایط زندگی، وضعیت مالی، یا روابط خانوادگی، وصیت نامه خود را به روز نگه دارد و اطمینان حاصل کند که خواسته های نهایی او به درستی اجرا خواهند شد. از این رو، تنظیم وصیت نامه محضری یک عمل دائمی و غیرقابل تغییر نیست، بلکه یک سند پویاست که تا زمان فوت، می تواند مورد بازنگری قرار گیرد.

نحوه رجوع یا تغییر

برای رجوع یا تغییر وصیت نامه محضری، دو روش اصلی وجود دارد که موصی می تواند از آن ها استفاده کند:

1. تنظیم وصیت نامه جدید محضری: ساده ترین و مطمئن ترین راه برای تغییر یا رجوع از وصیت نامه قبلی، تنظیم یک وصیت نامه جدید است. در این وصیت نامه جدید، موصی می تواند صراحتاً اعلام کند که وصیت نامه قبلی باطل شده و یا مفاد جدید جایگزین مفاد پیشین می شوند. سردفتر در هنگام تنظیم وصیت نامه جدید، به تاریخ وصیت نامه قبلی اشاره کرده و ابطال یا تغییر آن را به وضوح قید می کند. این روش به دلیل ثبت رسمی، از هرگونه ابهام و اختلاف آتی جلوگیری می کند.
2. اعلام صریح ابطال وصیت نامه قبلی در دفترخانه: موصی می تواند بدون تنظیم یک وصیت نامه کاملاً جدید، به دفترخانه اسناد رسمی مراجعه کرده و به صورت رسمی، ابطال وصیت نامه قبلی خود را اعلام و ثبت نماید. این اقدام نیز یک سند رسمی تلقی شده و وصیت نامه قبلی را از اعتبار ساقط می کند. پس از ابطال، اگر موصی وصیت نامه جدیدی تنظیم نکند، اموال او بر اساس قوانین ارث بین وراث تقسیم خواهد شد.

مهم است که هرگونه رجوع یا تغییر در وصیت نامه، همانند تنظیم اولیه، به صورت رسمی و در دفتر اسناد رسمی انجام شود تا از نظر قانونی معتبر باشد و از بروز مشکلات حقوقی در آینده جلوگیری شود. اقدامات شفاهی یا عادی برای تغییر وصیت نامه محضری، فاقد اعتبار قانونی لازم بوده و می تواند منجر به درگیری های حقوقی شود.

نتیجه گیری

تنظیم وصیت نامه محضری، فراتر از یک اقدام قانونی صرف، یک گام مهم برای ایجاد آرامش خاطر و اطمینان از اجرای دقیق خواسته های فرد پس از فوت است. این سند رسمی، نه تنها به وصیت کننده امکان می دهد تا تکلیف اموال و دارایی های خود را به بهترین شکل ممکن مشخص کند و از بروز اختلافات احتمالی میان وراث جلوگیری نماید، بلکه با پشتوانه قانونی محکم، اجرای آن را تضمین می کند. انتخاب وصیت نامه محضری، با توجه به اعتبار بالای آن در مقایسه با سایر انواع وصیت نامه، راهکاری مطمئن برای مدیریت میراث و تحقق اراده متوفی محسوب می شود.

فرآیند تنظیم وصیت نامه محضری، با آگاهی از شرایط قانونی، مدارک لازم، و مراحل گام به گام آن، می تواند نسبتاً ساده و روان باشد. از احراز هویت موصی و بیان دقیق وصایا به سردفتر، تا ثبت نهایی و دریافت نسخ رسمی، تمامی مراحل با هدف ایجاد شفافیت و قطعیت انجام می شوند. این شفافیت، نه تنها برای وصیت کننده، بلکه برای وراث و سایر ذینفعان نیز اطمینان بخش است.

با توجه به پیچیدگی های احتمالی در امور حقوقی و تنوع شرایط فردی، همواره توصیه می شود پیش از تنظیم وصیت نامه محضری، با یک وکیل یا مشاور حقوقی مجرب مشورت نمایید. این مشاوره تخصصی به شما کمک می کند تا تمام جوانب قانونی را در نظر گرفته، خواسته های خود را به درستی صورت بندی کرده، و از انطباق کامل وصیت نامه با نیازها و اهداف فردی خود اطمینان حاصل کنید. با این اقدام مسئولانه، می توانید آینده ای روشن و بدون ابهام را برای خود و بازماندگان رقم بزنید.